Hâdî Sebzevârî'nin felsefesinde tanrı kanıtlaması
The argument for the existence of God in Hādī Sabzawārī
- Tez No: 719334
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖMER MAHİR ALPER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Felsefe, Religion, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: İsfahan Okulu, hikmet-i müteâliye, Tanrı kanıtlaması, sıddîkîn kanıtı, hareket kanıtı, hudûs kanıtı
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 205
Özet
Hâdî Sebzevârî (ö. 1289/1872), son dönem İsfahan Okulu filozofları arasında yer almaktadır. Molla Sadrâ'nın (ö. 1050/1640) anlaşılması ve yorumlanmasında büyük katkıları olduğu için daha çok Sadrâ yorumculuğuyla ön plana çıkmıştır. Bu çalışmada ilk olarak onun hayatı ve entelektüel ortamı, dönemin siyasal-kültürel arka planını içerecek şekilde incelenmiştir. Böylece Sebzevârî'nin mensubu olduğu düşünce geleneğiyle ilişkisi gösterilmeye çalışılmıştır. Ardından onun Tanrı kanıtlamaları çerçevesinde felsefî görüşleri ele alınmıştır. Sebzevârî, Tanrı kanıtlamalarını müteellihûn, ilâhiyyûn, tabiiyyûn ve mütekellimûn şeklinde sınıflandırmıştır. O, müteellih ve ilâhî filozofların sıddîkîn kanıtlarını metafizik temelli Tanrı kanıtlamaları olarak incelemiştir. Bunun sebebi onların argümanlarının varlık olması bakımından varlığın incelenmesine dayanıyor olmasıdır. Ona göre ayrıca bu argümanlarda varlık burhanı ile niçin burhanı arasındaki burhanın kullanılması nedeniyle Tanrı'nın varlığını kanıtlamada daha kesin sonuç verir. Tabiatçı filozoflar ve kelâmcılar ise varlığın hareket ve hudûs gibi özel niteliklerini dikkate aldıkları için fizik temelli bir yaklaşıma sahiplerdir. Dolayısıyla kullandıkları yöntem de varlık burhanıdır. Ancak Sebzevârî'ye göre varlık burhanı Tanrı'yı kanıtlamada eksik bir bilgi sunduğu için hareket ve hudûsa dayalı olarak geliştirilen argümanlar, sıddîkîn kanıtı düzeyinde olamaz. Bu metodolojik değerlendirmelerin yanında Tanrı'nın felsefî ifadesi olan Zorunlu Varlık kavramına dair Sebzevârî'nin semantik analizleri açıklanarak, bu kavramın bilgisine ne şekilde ulaşıldığına ilişkin görüşlerine yer verilmiştir. Daha sonra sıddîkîn kanıtının dört versiyonu, içerdikleri öncüllerle birlikte gösterilmiştir. Ardından Sebzevârî'nin, fâili ve gâyesi açısından dikkate aldığı tabiatçı filozofların hareket kanıtının çeşitleri ve peşi sıra eleştirel bir tavır takındığı kelâmcıların hudûs kanıtı incelenmiştir.
Özet (Çeviri)
Hādī Sabzawārī (d. 1289/1872) is among the late School of Isfahan philosophers. He has come to the forefront mostly with his commentary on Mullā Ṣadrā (d. 1050/1640) as he has made great contributions to the understanding and interpretation of Ṣadrā. In this study, firstly her life and intellectual environment were examined in a way to include the political-cultural background of the period. Sabzawārī has attributed the arguments of God to philosophers and classified them as mutaallihūn, ilāhiyyūn, tabiiyyūn and mutakallimūn. He has examined the siddiqin arguments of mutaallih and ilāhī philosophers as metaphysically based arguments of God. The reason for this is that the arguments are based on the examination of existent inasmuch it exist. According to him, siddiqin arguments have also been more effective in terms of proving the existence of God on account of the evidence which takes place between the demonstration-that/quia and demonstration-why as for tabiiyyūn and mutakallimūn have a physics-based approach because they take into account the special qualities of the being such as movement and ḥudūth. Therefore, the method they have used is the demonstration-that/quia. However, according to Sabzawārī, the demonstration-that/quia gives incomplete explanation in proving God. Therefore, the arguments developed based on movement and ḥudūth cannot be at the level of siddiqin argument. With these methodological evaluations, his views on how the knowledge of this concept has been acquired by explaining the semantic analyses of Sabzawārī on the concept of Necessary Existence, which is the philosophical expression of God and four versions of the siddiqin argument were shown, along with their antecedents. Varieties of the proof of movement belonging to the tabiiyyūn, which were taken into account in terms of its agent and purpose, and the ḥudūth proof belonging to the mutakallimūn, to whom he took a critical attitude, were then examined. Key concepts: School of Isfahan, al-ḥikma al-mutaʿāliyah, the argument for the existence of God, siddīqīn argument, argument of movement, argument of ḥudūth.
Benzer Tezler
- Molla Hâdî Sebzevârî'nin metafizik görüşleri
The metaphysical views of Mulla Hâdi̇ Sabzawârî
AHMET PİRİNÇ
Doktora
Türkçe
2015
DinFırat ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL ERDOĞAN
- Safevi döneminden günümüze İran düşüncesi (Felsefe, kelam, tasavvuf)
Iranian thought from Savavid period to present (Philosophy, theology, sufism)
CENK KELEŞ
- Toplam kalite yönetiminde eğitimin otel işletmeleri insan kaynakları tatmini yönünden incelenmesi
The Examination of training in total quality management in the view of satisfaction of human resources in hotel management
HADİ İSTANBULLU
- Preparation and characterization of avgamasya asphaltite and Raman-Dinçer crude oil derived pitches for production of stabilized fiber
Avgamasya asfaltı ve Raman-Dinçer ham petrollerinden stabilize karbon fiber üretimi için zift hazırlanması ve karakterizasyonu
HADİ ABDULKARİM EL AKRAMİ
Doktora
İngilizce
1998
Kimya Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiKimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EKREM EKİNCİ
- Sayısal görüntünün geometrisi ve operatörün cebirsel yapısı
On the geometri of numerical range and the algebraic structure of the operator
HADİ KAPAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
MatematikKocaeli ÜniversitesiMatematik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMİHAN YUSUBOV