Amasya Harşena Kalesi ve Kızlar Sarayı kazıları lüle buluntuları
Excavations of Amasya Harsena Castle and Maidens Palace pipe findings
- Tez No: 722060
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ DOĞAN YAVAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeoloji, Sanat Tarihi, Archeology, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bursa Uludağ Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk İslam Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 293
Özet
Lüle, tütün ve benzeri maddelerin içine doldurulup fincan gibi ağzı açık ve yan tarafında deliği bulunan içim aletidir. 1554 yılında Şam'dan Şems, Halep'ten Hakem adlı iki tüccar İstanbul'a gelerek ilk kahvehaneleri açmışlardır. Din dışı kültür ve toplanma mekânları olan kahvehanelerde 17. yüzyılın başında tütünün de Osmanlı topraklarına girmesiyle kahve ve lüle vasıtasıyla tütün beraber tüketilmiştir. Bu çalışma, 2009-2021 yılları arası Prof. Dr. E. Emine Naza Dönmez başkanlığında yürütülen Harşena Kalesi ve Kızlar Sarayı Kazısı lüle buluntularının araştırılması amacıyla hazırlanmıştır. Tez kapsamında el sanatları içinde önemli bir yere sahip olan lülelerin incelenip farklı kazılarda ele geçen buluntularla karşılaştırması yapılarak benzer örneklerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Harşena Kalesi ve Kızlar Sarayı Kazısı 2009-2021 yılları arası çalışmalarında 216 lüle ve lüle parçası ele geçirilmiştir. 70 adet lüle ve lüle parçasının fotoğrafları çekilip çizimleri yapılarak kataloğu oluşturulmuştur. İncelenen eserlerin ölçüleri alınmış, hamur ve astar renkleri belirtilmiş, tanımlamaları yapılmış, süsleme ve tipleri bakımından tarihlendirmeleri yapılmaya çalışılmıştır. Tipi tespit edilebilen lüleler çanak ve kaide biçimlerine göre gruplandırılmıştır. Çanak şekillerine göre yuvarlak çanaklı, basık yuvarlak çanaklı, silindir çanaklı, süzgeç çanaklı, lale biçimli çanaklı ve karinalı çanaklı lüleler; kaide biçimlerine göre disk kaideli lüleler olmak üzere yedi tip belirlenmiştir. Harşena Kalesi ve Kızlar Sarayı lüleleri, hamur rengi, tip ve form özellikleri nedeniyle 17. yüzyıl ile 19. yüzyıl arasına tarihlenmektedir.
Özet (Çeviri)
A pipe is a utensil used for smoking tobacco. It is small bowl, which is filled with the tobacco or similar substances and has a hole on the side. In 1554, two merchants, Sems from Sam and Hakem from Halep came to Istanbul and opened the first coffee shops. Tobacco was introduced at the beginning of the 17th century, to the Ottoman lands and in the coffee shops which were meeting places of a non-religious meetings, tobacco was consumed using pipes together with coffee. This research was prepared for the purpose of investigating the pipe findings from the Harsena Castle and Maidens Palace Excavations which was conducted under the oversight of Prof. Dr. E. Emine Naza Donmez between the years of 2009-2021. During the excavations of Harsena Castle and Maidens Palace 216 pipes and pipe pieces were found. A catalog was created by taking photos and drawings of 70 pipes and pipe pieces. The measurements of the examined works were taken, clay and slip colours were specified, their descriptions were recorded, and they were dated in terms of ornaments and types. The type of pipes that can be defined are grouped according to their bowl and pedestal shapes. According to the bowl shapes, seven types were determined as round bowl, short round bowl, cylindrical bowl, strainer bowl, tulip-shaped bowl and keel bowl pipes, and according to their pedestal shapes, disc base bowls. The pipes of Harsena Castle and Maidens Palace are dated between the 17th and 19th centuries owing to their clay colour, type and form characteristics.
Benzer Tezler
- Amasya Harşena Kalesi ve Kızlar Sarayı'nda kültürel mirasın korunmasına yönelik arkeojeofizik çalışmalar
Archaeogeophysical studies for protection of cultural heritage in Amasya Harşena castle and Kızlar Palace
FATMA EKİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Arkeometriİstanbul ÜniversitesiMühendislik Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. FETHİ AHMET YÜKSEL
- Amasya Harşena Kalesi ve Kızlar Sarayı kazısında bulunan cam bilezikler
The glass bracelets findings of Harsena Castle and Maidens Palace's excavation
RABİA SENA KARABAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Sanat TarihiTrakya ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLGÜN YILMAZ
- Amasya merkez ilçesinin kaya düşmesi tehlikesi açısından değerlendirilmesi
Assessment of rockfall hazard in central district of Amasya
AKİF OKYAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
CoğrafyaNiğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiAfet Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUHAMMED ZEYNEL ÖZTÜRK
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA UTLU
- Amasya kenti'nin fiziksel yapısının tarihsel gelişimi
Historical evolution of the physical structure of Amasya
KANİ KUŞUCULAR
- Amasya ve Tokat illerinin hidrolojik karakteristikleri
The Hydrologic characteristics of Amasya and Tokat provinces
KADRİ YÜREKLİ
Doktora
Türkçe
1999
ZiraatAnkara ÜniversitesiTarımsal Yapılar ve Sulama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CENGİZ OKMAN