İslam hukukunda yasama yetkisi ve Şerʻî cevaz düşüncesiyle ilişkisi
Legislative authority in Islamic law and its relation to the thought of lawful permissible
- Tez No: 722107
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA YILDIRIM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Hukuk, Religion, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Hukuku Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 239
Özet
Bu çalışma, şerʻî cevaz düşüncesinin yasama yetkisiyle olan ilişkisini konu edinmektedir. İslam hukukunda devlet fonksiyonlarını ele alan birçok kişi, şeriatta yegâne hüküm koyucunun Allah olması hasebiyle, yasama yetkisinin de şerʻî hükümleri keşfetme ehliyetine sahip sivil fukahaya ait olması gerektiğini savunmaktadır. Yasama faaliyetini şerʻî içtihatlarla özdeşleştiren ve bu itibarla yasa yoluyla ilahî hükümlerin kanunlaştırıldığını ileri süren bu yaklaşımın yasama fonksiyonunu dogmatik bir hale getirdiği söylenebilir. Seyyid Bey ve Mansûrîzâde gibi Türk-İslam aydınlarına göre ise hem yasama fonksiyonu hem de yasamaya konu kılınan hususlar cevaz alanındaki meselelerdendir. Bu alanda Allah katında muayyen bir şerʻî hüküm bulunmadığı için söz konusu meseleler beşerî düzenlemeye açıktır. Bu aydınların yaklaşımını“şerʻî cevaz düşüncesi”olarak isimlendirmek mümkündür. Cevaz düşüncesinin İslam hukuku özelinde yasama faaliyetine nasıl bir açılım sağladığını tespit etmeyi amaçlayan bu çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde genel olarak hukukta yasamanın ne olduğu, bunun İslam hukukunda neye tekabül ettiği ve bu bağlamda yasama yetkisinin kime ait olduğuyla ilgili görüşler incelenmiştir. İkinci bölümde teşrîʻî ferağ (boşluk) ve teşrîʻî afv söylemleri de dikkate alınarak şerʻî cevaz düşüncesinin ne ifade ettiği irdelenmiş ve bu düşüncenin teorik bir zemine sahip olup olmadığı tahlil edilmiştir. Üçüncü bölümde ise cevaz düşüncesi açısından yasama yetkisinin nasıl algılandığı, bu düşüncenin yasama faaliyetinin yürütüleceği alanı belirlemede nasıl bir fonksiyona sahip olduğu ve son olarak yasama yetkisinin sınırlandırılmasına imkân tanıyıp tanımadığı ele alınmıştır. Yapılan çalışmada cevaz düşüncesinin, devlet teşkilatının rasyonelleştirilmesine imkân sağladığı ve tavr-ı akılla yürütülecek olan yasama faaliyetine geniş bir alan açtığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca cevaz düşüncesini oluşturan görüşlerin, belli bir tutarlılığa sahip olmakla birlikte bir sistem dâhilinde sunulmadığı ve bu sebeple doğrudan cevaz düşüncesini tahkik eden çalışmalara ihtiyaç duyulduğu da ulaşılan sonuçlar arasında yer almaktadır.
Özet (Çeviri)
This study examines the relationship between legislative prerogative and permission of Sharia. Since the absolute judgement comes from Allah in sharia, many scholars who study governmental agencies in the study of Islamic Law claim that legislative prerogative should belong to civil judges who are also responsible for understanding shariah. The approach which is taking“judicial opinions”based on shariah and“the act of legislation”as identical and, thus, legitimizing the divine judgement by law leads us to the conclude that it makes the functionality of legislation more dogmatical. According to some Turkish-Islamic scholars such as Seyyid Bey and Mansûrîzâde, both functionality of legislation and legislation itself are subjects of permissibility. Since there is not a determined shariah rule by Allah about the subject matter, it is open to human regulation. It is convenient to name the approach of these scholars as“the thought of lawful permissible”. This study, which aims to determine how the thought of permissible provides an opening to the legislative activity in Islamic law, consists of three parts. First, the arguments about legislation in law in general, what legislation means in Islamic law, and who has the authority about making the legislations in Islam, are examined. In the second chapter, the meaning of Shariah Permission is analyzed by considering the discourses of (teşrîʻî ferağ) and (teşrîʻî afv). Moreover, it is investigated whether or not this approach has theoretical background. The last chapter discusses how Legislation Prerogative is perceived in terms of Shariah Permission and what kind of functionality it has in the decision of the act of Legislation Prerogative. Furthermore, it is questioned whether the authority of legislation is being restricted by the Shariah Permission. In the study, it was concluded that the thought of permissible allowed the rationalization of the state organization and opened a wide area for the legislative activity to be carried out with the wisdom. In addition, it is among the results reached that the views that make up the thought of permissible, although they have a certain consistency, are not presented within a system, and therefore there is a need for studies that directly examine the thought of permissible.
Benzer Tezler
- İslam Hukuk düşüncesinde yasama yetkisi (Hz. Ömer dönemi)
The legislation authority in thought of Islamic Law (the time of Caliph Omar)
MUAMMER VURAL
Doktora
Türkçe
2005
DinAtatürk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. BEŞİR GÖZÜBENLİ
- İslam hukukunda taksirle insan öldürme
Killing people by negligence in Islamic law
MUHAMMED HALİL AYAKLI
- حقوق وواجبات الموظف العام في نطاق الوظيفة العامة دراسة مقارنة بين القانون الوضعي العراقي وبين الفقه الإسلامي
İslam Hukuku açısından devlet memurlarının hak ve sorumlulukları
ASOS MOHAMMED SALIH AHMED
Yüksek Lisans
Arapça
2019
DinVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET SELİM ASLAN
- 19. ve 20. yüzyılda Tunus'ta Pozitif Hukukun gelişimi
The development of Tunisian Positive Law in the 19 th and 20 th century
YAKUP MAHMUTOĞLU
- İdari işlemlerin yargısal denetimi bakımından yasa ile düzenleyici işlem ilişkisi
The relationship between the law and administrative regulatory act in terms of judicial review of administrative acts
LEVENT AKDOĞAN