Azmî-zâde Hâletî Divanı'nın bağlamlı dizini ve işlevsel sözlüğü
The contextual index of Azmî-zâde Hâletî's Diwan and functional dictionary
- Tez No: 723647
- Danışmanlar: PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 2010
Özet
Bir metinde yer alan herhangi bir sözcüğün anlamının daha iyi belirlenmesi ve başka anlamlarından ayırt edilebilmesi için kendisini çevreleyen ve karşılıklı ilişki içerisinde olduğu ögelerle oluşturduğu bir bütün olarak tanımlanan bağlam, Klasik Türk edebiyatı çalışmalarına yepyeni bir bakış açısı getirmiştir. Sözcüklerin bir arada kullanıldığı diğer sözcüklerle kazandığı anlamlar, kelimelerin bilinmeyen anlamlarını ortaya çıkarmak ve şairin yaşadığı ve edebî eserin yazıldığı dönemin dil ve üslup zevkini ortaya koymak bakımından oldukça mühimdir. Metni metnin kendisiyle izah etme temeline dayanan bağlamsal çalışmalar, Prof. Dr. İsmail Hakkı AKSOYAK önderliğinde yürütülen TEBDİZ projesi sayesinde ivme kazanmıştır. Bu çalışmada XVII. yüzyıl şairlerinden Azmî-zâde Hâletî'nin Prof. Dr. Bayram Ali KAYA tarafından tenkitli ve transkripsiyonlu şekilde neşredilen Divan'ındaki söz varlığı incelenmiş, 1704 şiir kelime kelime anlamlandırılarak irdelenmiştir. Kelimeler anlamlandırılırken Arapça ve Farsça kelimelerle kurulan tamlamalar ile yardımcı fiillerle oluşturulan birleşik fiiller bütün olarak anlamlandırılmıştır. Sözcüklerin ve sözcük gruplarının temel anlamlarının yanı sıra metin içinde kazandıkları bağlam anlamları da verilmiştir. Atasözleri, deyimler, kalıp ifadeler, dua sözleri, argo ifadeler, kelâmıkibarlar gibi özel ifade şekilleri bağlamsal sözlükte belirtilmiştir. Bu çalışmanın iskeletini oluşturan bağlamsal dizin ve sözlükten hareketle Azmî-zâde Hâletî Divanı şekil, tür, dil ve üslup incelemesine tabi tutulmuştur. Psikolojik tasvirler bölümünde şairin Divan'ı yazarken içerisinde olduğu ruh hâli ve duygu durumu anlaşılmaya çalışılmıştır. Divan'ın çevriyazısına dair yeni öneriler“Divan Tashihat Önerisi”tablosuyla ortaya konmuştur.
Özet (Çeviri)
In order to better determine the meaning of any word in a text and to distinguish it from other meanings, the context, which is defined as a whole formed by the elements that surround and interrelate with it, has brought a brand new perspective to Classical Turkish Literature studies. The meanings of words with other words used together are so important in terms of finding out the unknown meanings of the words and putting forth the pleasure of the language and style of the period in which the poet lives and the literary work is written. The contextual studies, based on explaining the text with the text itself, gained acceleration thanks to the TEBDİZ project led by Prof. Dr. İsmail Hakkı AKSOYAK. In this study, the vocabulary of a 17th century poet Azmî-zâde Hâletî's Diwan, critically and transcribed by Prof. Dr. Bayram Ali KAYA, is analyzed, 1704 poems are scrutinized by giving meaning to them word by word. While giving meaning to words, the noun phrases established on Arabic and Persian words and the compound verbs formed with auxiliary verbs are interpreted as a whole. In addition to the basic meanings of words and phrases, the context meanings they acquire in the text are also given. Special forms of expression such as proverbs, idioms, phrases, prayer words, slang expressions, remarks of wise are indicated in the contextual dictionary. Based on the contextual index and dictionary that form the skeleton of this study, Azmî-zâde Hâletî's Diwan has been examined in form, genre, language and style. In the section of psychological descriptions, the mood and emotional state of the poet while writing the Diwan are tried to be understood. New proposals for the transcription of the Diwan are presented in the table of“Diwan Correction Proposal”..
Benzer Tezler
- Azmî-zâde Hâletî Divanı'nın tahlili
An analysis Of Azmî-zâde Hâletî's Divan
YAVUZ ÖZKUL
Doktora
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL GÜLEÇ
- Nuruosmaniye Kütüphanesi No:4959'da kayıtlı şiir mecmuası (İnceleme-metin)
Poetry compilation registered as Nuruosmaniye Library No: 4959 (Textual analysis – transcription)
NECLA KOCAGÖZ
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SİBEL KOCAER
- Azmi-zade Haleti hayatı, edebi kişiliği, eserleri ve divanın tenkitli metni
Başlık çevirisi yok
BAYRAM ALİ KAYA
Doktora
Türkçe
1996
Türk Dili ve EdebiyatıTrakya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. KAŞİF YILMAZ
- Hakânî Şirvânî'nin rubâîleri ile Azmi-zâde Hâletî'nin rubâîlerinin mukayesesi
Comparison of Hakânî Şirvânî's Rubâîs and Azmi-zâde Hâletî's rubâîs
BUSE ATALAY ERTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Karşılaştırmalı EdebiyatPamukkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SAADET KARAKÖSE
- Azmizâde Hâletî Divanı'nda poetik unsurlar
Poetic elements in the Divan of Azmizâde Hâletî
BEYZA NUR ÖZCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıKarabük ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZAFER TOPAK