Azerbaycan Anayasası'nda benimsenmiş olan hükümet sistemi
The Govermental system according to the constitution of Azerbaijan
- Tez No: 72443
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ERDAL ONAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1998
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 109
Özet
101 ÖZET. Nasıl 1 950'lerin son yıllan ve 1 960'lar Üçüncü Dünya Ülkelerinin çoğunda yeni demokrasilerin bozulması ve çökmesi olayına tanık olduysa, 1980'lerin sonlan da Sovyet İmparatorluğunun çökmesi ve Doğu Avrupa ülkeleri ile eski Sovyetler Birliği Cumhuriyetlerinin demokrasiye geçmeleri veya geçmekte olmalarına tanık oldu. Ama, bağımsızlıklarına kavuşan bu cumhuriyetlerin önemli bir sorunu vardı. Bu sorun, siyasal istikran ve demokrasinin yaşayabilirliğini sağlamaya yardımcı olacak iyi bir Anayasaya sahip olmamaktı. Bilindiği gibi, demokratik bir sistemi kurma ve demokratik kurumlan yerleştirme yolundaki en önemli adım, iyi bir Anayasanın hazırlanmasıdır. Bu nedenle, Eski Sovyetler Birliği Cumhuriyetleri, bağımsızlıklarının ilk gününden itibaren, Anayasalaşma süreci içine girdiler. Anayasalaşma yolunda ciddi adımlar atan bu cumhuriyetlerden biri de, Azerbaycan cumhuriyetiydi. 1991 yılında bağımsızlığını ilan eden Azerbaycan Cumhuriyeti, o günden itibaren demokratikleşme yolunda önemli reformlar yaptı. Ama, henüz bağımsız bir Anayasaya sahip değildi. Bu nedenle, 1995 yılında, zamanın Devlet Başkam Haydar Aliyev'in başkanlığında kurulan bir“Uzmanlar Kurulu”, Anayasa hazırlıklarına başladı. Altı aylık bir çalışma sonucu hazırlanan Anayasa tasarısı, 10 Ekim 1995 yılında referanduma sunuldu ve halktan büyük bir destek alarak yürürlüğe girdi. Biz de, bu incelememizde Azerbaycan Anayasasını, daha doğrusu, Anayasa'nın benimsemiş olduğu hükümet sistemini inceledik. Azerbaycan Anayasası; başlangıç, 5 bölüm ve 12 fasıl olmak üzere 158 asıl ve 12 geçici madde'den oluşmaktadır. Anayasa,“güçlü yürütme”ilkesinden hareket ederek,“Başkanlık sistemi”ni tercih etmiştir. Gerçekten de, Azerbaycan Anayasasında102 Başkanın geniş yetkilerle donatılmış olduğu hemen dikkat çekmektedir. Bunun nedeni, Anayasa yapıcılarının oluşma halinde olan ulusal birliği hızlandırmak ve gerçekleştirmek için, güçlü bir yürütme organının gerekliliğine inanmalarıdır. Yürütmenin geniş yetkilerle donatılmış olması, özellikle çok yakın bir zaman önce totalitarizmi yaşamış bir cumhuriyet için tehlikeli sayılabilir. Ama, bu tür ülkelerde, güçlü ve istikrarlı yürütme, darbeleri önlemesi ve demokrasinin işletilebilmesi açısından bir zorunluluk gibi gözükmektedir. Azerbaycan Anayasası hazırlanırken, büyük ölçüde ABD ve Fransız modellerinden yararlanılmıştır. Ama, Azerbaycandaki sistem, Amerikan veya Fransız modelinin tam bir kopyası değildir. Azerbaycan Anayasasının kendine özgü birçok Özellikleri vardır. Anayasakoyucu, Azerbaycan halkının sosyo-kültürel yapışım da dikkate alarak, bazı yeni kurumlar öngörmüş, bazı kurumları ise değişik şekilde düzenlemiştir. Azerbaycan Anayasasında benimsenmiş olan sistemi tam anlamıyla anlayabilmek için, diğer hükümet sistemlerinin bilinmesi gerekir. Başkanlık sistemi yanında, Parlamenter, Meclis Hükümeti ve Yan-başkanlık sistemleri hakkında bilgi sahibi olunması, Azerbaycan'da uygulanan sistemi anlayabilmek yönünden büyük ölçüde yararlı olacaktır. Bu düşünceden hareket ederek, çalışmamızın birinci bölümünde kuvvetler ayrılığı ve ona dayanan hükümet sistemlerini inceledik. İncelememizin ikinci bölümünde, Azerbaycan Anayasası hakkında genel bilgi verdikten sonra, yasama ve yürütme organlarının oluşumu ve işleyişini açıklamaya çalıştık. Son bölümde ise, sistemin yapısal niteliği üzerinde durarak, Azerbaycan Anayasasının neden“Başkanlık sistemi”ni tercih ettiğini tartıştık. Bir sistemin tanımlanmasında hukuki unsurları kullanmak zorunluluğu varsa da, devlet sistemi realite olarak hukuki olduğu kadar siyasi, iktisadi ve sosyal görüntüye sahiptir. Bu nedenle, araştırmamızda konu esas olarak anayasal ve hukuki çerçevede ele alınmış ise de, yer yer siyasal yaklaşımda da bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
103 SUMMARY. Just as the latter part of the 1950's and the 1960's have been remembered as the years of weakening and breaking down of the new democracies of the Third World, the latter part of the 1980's are to be remembered as the years in which democratization movements or attempts thereof have been widely observed in the East Eurepean countries and the newly constituted republics which were the parts of Soviet Union before the collapse. An important need has been obvious for the new repuplics in guestion. Their need was adoption of convenient constitutions which were necessary for mamtaining political stability and sustainable democracy. Since the most important step for establishment of the democratic system and substitution of democratic institutions seemed to be adoption of such cons titutions, these republics commenced to make a great effart to do so immediately after gaining their independence. One of these republics which took remarkable steps in order to have its constitution was the Republic of Azerbaijan. The Republic of Azerbaijan has realized some important reforms during the years just after its declaration of full independence in 1991. İn 1995,“The Board of Expers”headed by the President Haydar Aliyev, started the preparations for the new constitution. After six months' work, a referendum has been hold and the draft prepared has been accepted by a large majority to be put into effect as the new Constitution. It has been examined in this study, the govermental system determined in this Constitution. The Constitution of Azerbaijan consists of introduction text, 5 parts, 12 sections and includes 170 articles, 12 of which are temporary. Its preference as to the governmental system is“Presidential System”, since it stands for a powerfull104 government. Actually, the President is granted noticeable powers by the Constitution. The reason for such preference is the idea of necessity of a powerfull government in order to maintain a national unity. It may be thought that great powers of the government may cause some dangerous results, especially in the countries which once had to face with totalitarism. But in such countries, on the other hand, a powefull and stable government seems to be a necessatiy for prevention of rebellions and operation of democracy. The Constitution of USA and that of France had been employed as models for the Constitution of Azerbaijan, but they had not been merely copied. The Constitution of Azerbaijan involves specific regulations whereas bringing some differentiations to some institutions and adopting new ones. A review of all governmental systems, that is Presidantial and Semi- Presidantial systems, Parliamentary system and others, should be considered useful in order to understand exactly the system in Azerbaijan. It consideration with this idea, it has been examined in the first part of this study the principle of seperation of powers and governmental systems generally. After giving some information about the Constitution of Azerbaijan in the second part, it has been explained the establishment and operation of legislative and governmental organs. In the final part, it has been mentioned the structural nature of the system and pointed out the arguments- in preferring“Presidential system”of the Constitution of Azerbaijan. It seems necessary to use the legal institutions in defining the system. But it is obvious that the governmental systems have political, economic and social perspectives as well as social. Thus, it may be found in this study some unavoidable political point of view although it has been mostly preserved in constitutional and legal framework. T.B. YÜKSEKÖ?RETİM KÖŞUl
Benzer Tezler
- 1995 Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası'nda cumhurbaşkanı
The presidency in 1995 Constitution of the Republic of Azerbaijan
KHANIM GORCHUZADA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
HukukAkdeniz ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BİLGE BİNGÖL SCHRİJER
- 1995 Azerbaycan Anayasası'nda temel hak ve özgürlükler
Basic rights and freedom in the 1995 constittuttion of Azerbaijan
ANAR NESİRLİ
- Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Azerbaycan anayasası
The European Convention on Human Rights the constitution of Azerbaijan
ELNUR KAZIMLI
Doktora
Türkçe
2004
Uluslararası İlişkilerAnkara ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ANIL ÇEÇEN
- Türkiye ve Azerbaycan açısından kamu tüzel kişiliği kavramının incelenmesi
Başlık çevirisi yok
TABRIZ JAFAROV
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
HukukSelçuk ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AYŞEGÜL ÇOBAN ATİK
- Azerbaycan Anayasasında yürütme erki
Azerbaijan Constitution of the exutive force
ENES MEHMETOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
HukukDokuz Eylül ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SERDAR NARİN