Münif Paşa ile Akyiğitzade Musa Bey'in eserlerinde ticaret serbestisi ve himaye usulü: Mukayeseli bir inceleme
Freedom of trade and protectionism in the works of Münif Paşa and Akyiğitzade Musa Bey: A comparative review
- Tez No: 725103
- Danışmanlar: PROF. DR. EBÜL MUHSİN DOĞAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Tarih, Economics, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 109
Özet
Osmanlı İmparatorluğu, kapitalizme eklemlenme sürecinde iktisadi zihniyette bir çok değişim geçirmiştir. 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren,“Ticaret serbest mi bırakılmalı yoksa korumacı politikalar mı izlenmeli?”sorusu üzerine pek çok tartışma yaşanmış ve fikir ayrılıkları ortaya çıkmıştır. Bu çalışmanın amacı, dönemin önde gelen şahsiyetlerinden Akyiğitzade Musa Bey ile Münif Paşa'nın eserleri bağlamında“ticaret serbestisi”ve“himaye usulü”kavramlarını tüm yönleri ile ele almaktır. Araştırmada kullanılan üç temel kaynak; Akyiğitzade Musa Bey'in İktisat Yahut İlm-i Servet, İlm-i Servet Veyahut İlm-i İktisat adlı eserleri ile Münif Paşa'nın İlm-i Servet adlı eseridir. Adı geçen eserler, Musa Bey ile Münif Paşa'nın bakış açıları ile“ticaret serbestisi”ve“himaye usulü”kavramları üzerinden karşılaştırmalı biçimde ele alınmıştır. Bu sayede, serbesti ve himaye taraftarlarının öne sürdükleri delil ve karşıt görüşlerden, fikri ayrılığının çıkış sebepleri ortaya çıkarılmıştır. Araştırma sonucunda, Musa Bey'in himaye usulünü savunduğu, korumacılığın belli bir süreliğine ve verimli sektörlerde olması gerektiği, uluslararası rekabet gücüne erişildiğinde peyderpey himayenin kaldırılarak serbest ticarete geçilmesi düşüncesine sahip olduğu tespit edilmiştir. Münif Paşa'nın, ticaretin tamamen serbest bırakılması taraftarı olduğu, iktisadi liberalizm yanlısı olduğu, kısıtlama ve gümrük uygulamalarının teşebbüs hürriyetini engelleyeceği fikrinde olduğu belirlenmiştir. Eserlerin yayın dönemi, tarihi ve ekonomik şartlar dikkate alındığında, iki düşünürün de konuyu objektif biçimde ele aldığı, karşı görüşte olanların savunmaları ve delillerinin kapsamlıca tahlil edildiği, en sonunda kendi düşüncelerinin ne olduğuna temas etmeleri bu bağlamda yapılan tartışmalara zengin bir temel oluşturmuştur. Osmanlı İmparatorluğu'nun miadını doldurması ile berebar, iktisadi manada benzer sorunlar ve tartışmalar iki kutuplu olarak“liberal iktisat”ve“milli iktisat”biçiminde Türkiye Cumhuriyeti'ne sirayet etmiştir. Elde edilen bulgu ve tespitlerden hareketle bu çalışmanın, iki asırlık iktisadî zihniyet evriminin serimlenmesine ve iktisat tarihi çalışmalarına katkı sağlaması umulmakta, ayrıca konu üzerine akademik çalışma yapmak isteyenlere metodolojik olarak perspektif kazandırması beklenmektedir.
Özet (Çeviri)
This study aims to contextualise the concepts of“freedom of trade”and“protectionism”were discussed with all their aspects in the context of the works of Akyiğitzade Musa Bey and Münif Pasha, who were the leading figures of that period. The three primary sources used in the research are Akyiğitzade Musa Bey's“İktisat or İlm-i Servet”,“İlm-i Servet or İlm-i İktisat”and Münif Pasha's“İlm-i Servet”. These works are discussed comparatively from the perspectives of Musa Bey and Münif Pasha and the concepts of“freedom of trade”and“protection method”. In this way, the reasons for the emergence of the disagreement were revealed from the evidence and adverse opinions put forward by the supporters of freedom and protection. The results show that Musa Bey defended protectionism and he thoughts protectionism should be for a certain period and in productive sectors. Also, Musa Bey thoughts that when the international competitive power was reached, the protectionism should be removed gradually, and free trade should be started. It has been determined that Münif Pasha was in favor of the complete liberalization of trade, was in favor of economic liberalism, and believed that restrictions and customs practices would hinder the freedom of enterprise. Considering the publication period historical and economic conditions of the works, both thinkers dealt with the issue objectively, the defenses and evidence of those who disagreed were analyzed comprehensively, and finally touched on their own thoughts, providing a rich basis for the discussions made in this context. With the Ottoman Empire out of date, similar economic problems and debates spread to the Republic of Turkey in the form of“liberal economics”and“national economy”as an antipole. Based on the findings and determinations obtained, it is hoped that this study will contribute to the exposition of two centuries of economic mentality evolution and economic history studies. It is also expected to provide a methodological perspective to those who want to conduct academic studies on the subject.
Benzer Tezler
- Translation chamber and Ottoman Intellectual Modernization in the 19th century Ottoman Empire; through case studies on Ahmed Vefik Pasha, Münif Pasha and Şinasi
19.asırda Osmanlı entelektüel modernizasyonu ve tercüme odası; Ahmed Vefik Paşa, Münif Paşa ve Şinasi özelinden bir inceleme
ASİL BAHA KARAGÜLLE
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
Tarihİstanbul Bilgi ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BÜLENT BİLMEZ
- Münif Paşa'nın İlm-i Belâgat-la Rhétorique isimli eseri ve Mebâni'l-İnşâ ile karşılaştırılması
Münif Pasha's work called İlm-i Belâgat-la Rhétorique and its comparison with Mebâni'l-İnşâ
MUSTAFA KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE YILDIZ
- Münif Paşa'nın 'İlm-i Tedbîr-i Memleket'inin Türk iktisat tarihindeki yeri
Başlık çevirisi yok
GÖKHAN DOĞAN
- Münif Paşa'nın İlm-i Belâgat- La Rhétorique adlı eseri (İnceleme- çeviri yazılı metin- tıpkıbasım)
The work of Münif Pasha's İlm-i Belâgat- La Rhètorique(Revi̇ew- transcribed text- facsimile edition)
MERVE ÖZSARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimÇukurova Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAN ÖZTÜRK
- Batılılaşma sürecinde çok yönlü bir Osmanlı aydını: Münif Paşa
A Multidimensional Ottoman elite in the process of westernization: Munif Pasha
ALİ BUDAK
Doktora
Türkçe
2002
Biyografiİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NECATİ BİRİNCİ