Heyelan duyarlılığı analizine bir örnek: İyidere Havzası (Rize)
An example of landslide susceptibility analysis: İyidere Basin (Rize)
- Tez No: 726295
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİ UZUN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Coğrafya, Geography
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 205
Özet
Yeryüzünün işleyişi açısından gayet sıradan olan doğa olayları insan ve eserlerine zarar vererek afet boyutu kazanmaktadır. Bu doğal afetler içerisinde önemli başlıklardan birisi heyelandır. Bu çalışma kapsamında Türkiye'de en fazla heyelan afetinin yaşandığı Doğu Karadeniz Bölümü sınırları içerisinde bulunan İyidere Havzası'nda heyelan duyarlılığı incelenmiştir. Toplam yüz ölçümü 1052 km2 olan araştırma sahası Trabzon ve Rize ili sınırları arasında bulunmaktadır. Heyelan gerçekleşme ihtimalinin bilinmesi bu afetle mücadelede önemli bir altlıktır. Heyelan duyarlılık haritaları da bu amaca hizmet etmektedir. Bu çalışma kapsamında da İyidere Havzası'nda heyelana duyarlı alanların tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda İyidere Havzası'na ait orta ölçekli heyelan envanteri üretilmiştir. Üretilen envanter verisi ile 15 farklı çevresel bileşen (litoloji, toprak tekstürü, yükselti, bakı, eğim, eğim şekli, drenaj yoğunluğu, akarsulara mesafe, yollara mesafe, arazi örtüsü, topografik nemlilik indeksi, akarsu aşındırma gücü indeksi, topografik pozisyon indeksi, arazi pürüzlülük indeksi, sediment taşıma kapasitesi) havza ölçeğinde detaylıca irdelenmiştir. Elde edilen veriler ile istatistiksel yöntemler (frekans oranı, kanıt ağırlığı yöntemi, istatistiksel indeks) ve makine öğrenmesi yöntemleri (mantıksal regresyon, yapay sinir ağları) kullanılarak İyidere Havzası'nda heyelan duyarlılığı haritaları üretilmiştir. Bütün yöntemler birlikte değerlendirildiğinde havzanın yaklaşık dörtte birinde heyelan duyarlılığının yüksek olduğu belirlenmiştir. Heyelan duyarlılığın yüksek olduğu alanların havzanın aşağı çığırında daha geniş yayılış gösterdiği saptanmıştır. İyidere Havzası'nda drenaj yoğunluğu, eğim, eğim şekli, litoloji, arazi örtüsü ile akarsulara ve yollara mesafe parametrelerinin heyelan duyarlılığı üzerinde en etkili çevresel bileşenler olduğu tespit edilmiştir. Çalışma kapsamında belirlenen heyelan duyarlılığının düşük olduğu alanların kullanımına öncelik verilmelidir. Yüksek duyarlı alanlarda yapılacak beşerî faaliyetlerde de daha detaylı değerlendirmelerin yapılması önerilmektedir. Heyelan afeti ile mücadele mekânsal değerlendirmelerin yanı sıra, yöre halkının heyelan afeti hususunda bilinçlerinin artırılması gerekmektedir.
Özet (Çeviri)
Natural events, which are ordinary in terms of the earth system process, gain a disaster dimension by damaging people and their products. One of the important subject among these natural disaster is landslide. Within the scope of this study, landslide susceptibility was investigated in the İyidere Basin, which is located within the Eastern Black Sea Region, where the most landslide disasters are experienced in Turkey. The total surface of the research area is 1052 km2 and is located between the borders of Trabzon and Rize cities. Knowing the possibility of landslides for an area is very important knowledge for struggling with disaster. Landslide susceptibility maps are produced in order to obtain this knowledge. In this study, it was aimed to determine the areas which susceptible to landslide in Iyidere Basin. For this purpose, a medium-scale landslide inventory of the Iyidere Basin was produced. With this inventory data, 15 different environmental components (litology, soil texture, elevation, aspect, slope, curvature, drainage density, distance to streams, distance to roads, land cover, topographic wetness index, stream power index, topographic position index, terrain roughness index, sediment transport capacity index) were examined in detail and landslide susceptibility maps were produced by using statistical (frequency ratio, weight of evidence, statistical index) and machine learning (logistic regression, artificial neural network) methods. It has been determined that landslide susceptibility is high in about a quarter of the basin. High landslide susceptibility areas more widely spread in the lower part of the basin. It has been determined that drainage density, slope, curvature, lithology, land cover and distance to river and roads are most effective environmental variable on landslide susceptibility in Iyidere Basin. The use of areas with low landslide susceptibility should be given priority. Its recommended that more detailed evaluations be made for human activities which carried out in highly susceptible areas. In addition to the spatial evaluations for struggling landslide disaster, the awareness of local people also should be increased.
Benzer Tezler
- Assessment of urbanization history of Addis Ababa city, Ethiopia
Addıs Ababa cıty, Ethıopıa'nın kentleşme tarihinin değerlendirilmesi
ABDURAHMAN HUSSEN YIMER
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMersin ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ CENAP YOLOĞLU
- Assessment of slope stability in Ankara clay: A case study along Ankara-Eskişehir E-90 highway
Ankara kilinde şev duraylılığının belirlenmesi: Ankara-Eskişehir E-90 kara yolu üzerinde örnek bir çalışma
MEHMET BORA TEOMAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2002
Jeoloji MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TAMER TOPAL
- Farklı geoteknik yöntemlerin heyelan analizlerinde kullanımı ve karşılaştırmalı analiz: Zonguldak ili Kozlu ilçesinde örnek bir çalışma
The utilization of various geotechnical methods in landslides on a comparative analysis: A case study at Kozlu county of Zonguldak
CELAL AĞAN
Doktora
Türkçe
2009
Maden Mühendisliği ve MadencilikSelçuk ÜniversitesiMaden Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MURAT ÜNAL
- Comparison of limit equilibrium and 2-d, 3-d finite element slope stability models: A case study on the slope in Akpinar district, in Ankara
Limit denge, 2 boyutlu ve 3 boyutlu sonlu elemanlar modelleri ile şev duraylılığı karşılaştırması: Ankara Akpınar mahallesindeki bir şevde örnek vaka incelemesi
MEHMET CAN ETİZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
İnşaat MühendisliğiOrta Doğu Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAHADIR SADIK BAKIR
- Analyses on high resolution global digital terrain model qualities and their use in gravity reductions
Yüksek çözünürlüklü global sayısal arazi modellerinin analizleri ve gravite indirgemelerinde kullanılması
ASLINUR BAHÇEKAPILI
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BİHTER EROL