Investigation and assessment of environmental noise arising from railways: The case of Marmaray
Demiryollarından kaynaklanan çevresel gürültünün incelenmesi ve değerlendirilmesi: Marmaray örneği
- Tez No: 730277
- Danışmanlar: PROF. DR. İSMAİL TORÖZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Çevre Mühendisliği, Environmental Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çevre Bilimleri, Mühendisliği ve Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 137
Özet
Günümüzde, dünya üzerindeki hızlı nüfus artışı ve gelişen teknoloji, kaynakların tükenmesine ve küresel boyutta kirliliğe sebep olmaktadır. Kirliliği azami seviyede azaltmak, sürdürülebilir bir sistem kurmak ve geleceğe daha temiz bir dünya bırakabilmek için alınması gereken tedbirler gün geçtikçe önem kazanmakta ve bu maksatla dünyanın en öncelikli problemi hâline gelen toprak, su, hava, gürültü gibi başlıca çevresel kirliliklerin önlenmesi, azaltılması ve bertarafı hususlarında ayrıntılı çalışmalar yürütülmektedir. Şehir hayatının kalabalıklaşması, teknoloji ve ulaşım imkanlarının gelişmesi, yapı malzemelerinin hafiflemesi şehir hayatında gürültü problemini ortaya çıkarmıştır. Gürültü insanların yaşam kalitesini düşüren, sağlıklarını olumsuz etkileyen başlıca problemlerden biridir. Bu sebeple dünya genelinde gürültü konusunda yapılan çalışmalara ağırlık verilmiştir. Herhangi bir kaynaktan çıkan gürültüyü tespit etme, söz konusu gürültü için kaynak, iletim yolu ve alıcıda tedbir alma stratejileri geliştirilmektedir. Bu kapsamda gürültü ölçümleri ile gürültü hesaplarının yapılması ve gürültü modellerinin oluşturulması son zamanlarda öne çıkan çalışmalardandır. Gürültü insanlar için rahatsız edici olan ve insan sağlığına zarar veren sesler bütünü olarak tanımlanmaktadır. Gürültü fiziksel olarak rastgele yapıda, birbiriyle uyum içermeyen frekans bileşenlerinden oluşabildiği gibi, yüksek düzeyde sabit frekansta bir ses dalgasından da oluşabilmektedir. Gürültüye kısa, orta ve uzun süre maruz kalındığında canlılarda geçici ve kalıcı işitme kayıpları ve insanlarda stres seviyesinin artması gibi etkiler görülebilir. İşi gereği gürültüye maruz kalan insanlarda hasarı minimize etmek için günlük maruz kalınacak azami sınır değerler mevcuttur. Gürültü kontrolü, şehir hayatı için gün geçtikçe önem kazanan bir konu olmakla birlikte ulusal ve uluslararası mevzuatta konuyla ilgili pek çok yükümlülük söz konusudur. Avrupa Birliği'nde yayınlanan 2002/49/EC Direktifi'ne göre nüfusu 250.000'den fazla olan yerleşim yerleri ile ana karayolları, ana demiryolları ve havaalanları için 3 yıl içinde; nüfusu 100.000'den fazla olan yerler için ise 8 yıl içinde gürültü haritalarının hazırlanması, uygulama planlarının 4 yıl içinde gürültü haritalarına dayalı olarak oluşturulması, bu haritaların halkın hizmetine sunulması, hazırlanan söz konusu planların 5 yılda bir gözden geçirilerek yerel plana aktarılması; mevcut veya tahmin edilen gürültü seviyeleri ve kabul edilen gürültü limitlerinin belirlenerek, gürültü haritalarındaki limitleri aşan alanlarda yaşayan nüfus, konut sayıları ve tedbirlere ilişkin maliyet/fayda oranları ortaya çıkarılması gerekli yükümlülüklerden bazılarıdır. Ulusal yönetmeliklere bakıldığında çevresel gürültü kapsamında Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği yürürlüktedir. Kara yolu, demiryolu, havaalanı, endüstri tesisleri, şantiye alanı ile bina içinde oluşacak çevresel sınır değerler söz konusu yönetmelik kapsamında sunulmuştur. Hafif raylı sistemler için yerüstü istasyonlarında duran ve kalkan trenlerin azami eşdeğer gürültü düzeyi değeri 70 dBA olarak verilirken iç ortam gürültü seviyesi sınır değerleri evlerin açık pencere durumunda oturma odaları için 55 dBA, lokantalar için ise açık pencere durumunda sınır değer 55 dBA olarak sunulmuştur. İlgili sınır değerler bu tez çalışması kapsamında dikkate alınmıştır. Gürültünün bir bileşeni olan ve toplumun büyük bir kısmını etkisi altına alan gürültü türlerinden biri çevresel gürültüdür. Çevresel gürültü kaynakları yapı içi ve yapı dışı çevre gürültüsü kaynakları olarak ikiye ayrılır. Komşuluk gürültüsü, mekanik cihazlar ve donanım gürültüleri, elektriksel sistem gürültüleri, sirkülasyon sistemi gürültüleri, özel gürültüler yapı içi çevresel gürültü türüne girer. Şehir içinde sıklıkla karşılaşılan gürültü kaynakları ulaşım gürültüsü, endüstriyel gürültü, yapım gürültüleri ve eğlence alanlarından kaynaklı gürültülerdir. Bu tip gürültüler yapı dışı çevre gürültüsü kaynaklarına girer. Çevresel gürültü kaynaklarından, ulaşım gürültüsü, ulaşım imkanlarının geliştirilmesi ile şehir hayatında yaygın olarak karşılaşılan bir gürültü türü olarak öne çıkmaktadır. Demiryolu taşımacılığı, daha az enerji tüketimi, daha az inşaat alanı ihtiyacı, işletmesi sırasında daha az enerji kullanımı ve kişi başına atmosfere salınan düşük CO2 miktarı ile son yıllarda oldukça sürdürülebilir bir ulaşım seçeneği olarak öne çıkmıştır. Şehirde demiryolu ulaşımı zamanla artarken, demiryolunun neden olduğu gürültü seviyesi de artmaktadır. Son yıllarda Türkiye'de demiryoluna olan yatırımın hızla artması, raylı sistem ağlarının yenilenmesi, Türkiye'deki en kalabalık şehir olan İstanbul'da demiryolu ulaşımına olan ihtiyacın yükselmesi demiryolundan kaynaklı gürültünün incelenmesi ihtiyacını doğurmuştur. Bu doğrultuda, bu tezin amacı, Gebze-Halkalı demiryolu hattında Erenköy-Küçükyalı istasyonlar arasındaki çevresel gürültünün incelenmesi ve değerlendirmesidir. Bu kapsamda tez çalışmasında öncelikle demiryolu gürültüsü kaynakları, demiryolu gürültüsünü etkileyen faktörler, demiryolu gürültüsünü önlemek için alınan tedbirlere değinilmiş, ardından konu ile ilgili daha önce yapılmış çalışmalar özetlenmiştir. Daha sonra tez çalışmasında Avrupa ve Türkiye'deki gürültü ile alakalı mevzuattan bahsedilmiştir. Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği'nde, tren istasyonları ve çalışma bölgesinde bulunan binalardaki iç ortam gürültüleri için verilen sınır değerler sunulmuş, Binaların Gürültüye Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik çerçevesinde, binaların kullanımına uygun olarak hassasiyet dereceleri yönetmelikten alınan tablo ile özetlenmiştir. İstanbul'da 63 km uzunluğunda olan Marmaray hattının belirli bir bölgesindeki çevresel gürültünün incelenmesi için hazırlanan bu tezde hat üzerinde Erenköy-Küçükyalı durakları tez çalışması alanı olarak seçilmiştir. Bunun sebebi, bölgedeki konutların demiryoluna yakınlığı, demiryolu civarında Binaların Gürültüye Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik'te geçen hassas alanlardan konutların ray hattına yakınlığıdır. Bu kapsamda tez çalışmasında Erenköy, Suadiye, Bostancı ve Küçükyalı durakları için T. C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'ndan Marmaray hattında kullanılan ray tipi, hatta servis sağlayan tren tipi gibi bilgiler kullanılarak Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği'nde Türkiye'deki demiryolu gürültüsünü hesaplamak için kullanılan Hollanda ulusal hesaplama yöntemiyle (Reken – Meervoorscrift Railverkeer slawaai 96) demiryolu hattındaki çevresel gürültü hesaplamaları yapılmış, istasyonlarda çevresel gürültü ölçümleri sağlanmış SoundPlan programıyla çalışılan bölge için gürültü haritalaması yapılmış, sonuçlar değerlendirilmiştir. Tez kapsamında, Erenköy-Küçükyalı durakları arasında yapılan gürültü ölçüm sonuçlarına göre, tren geçişi esnasındaki gürültü seviyeleri ölçüm sonuçları yardımı ile hesaplanmış ve ölçümlerden hesaplanan Leq değeri 67.8 dBA bulunmuştur. Bu değerin tren geçişi esnasındaki eşdeğer gürültü düzeyini yansıttığı söylenebilir. ISO 1996-1 Standardında öngörülen demiryollarının karayolundan daha az rahatsızlık verdiği göz önünde bulundurularak kullanılan düzeltme faktörü -6 alındığında, yapılan uzun süreli ölçümler vasıtasıyla demiryolu gürültüsü Lden değeri 64.8 dBA olarak hesaplanırken arkaplan gürültü seviyesi Lden değeri 65.2 dBA olarak bulunmuştur. Bu durumda bölgedeki baskın gürültünün arkaplandaki karayolundan kaynaklandığı söylenebilir. Reken – Meervoorscrift Railverkeer slawaai 96 metodu ile hesaplanan Leq değeri 73.8 dBA sonucunu vermiştir. Bu sonuca göre tren geçişi esnasında gürültü seviyesinin bu değere çıktığı söylenebilir. Uzun süreli ölçümlerle hesaplanan Lden 64.8 dBA değeri birçok trenin bölgeden geçişi esnasındaki ağırlıklı ortalamayı verir. Tezde gürültü haritaları oluşturmak, alıcı noktalarda gürültü hesabı yapmak için Soundplan 4.1 modeli kullanılmıştır. Soundplan Modelleme Programı'nın bu versiyonu küçük bölgeler için kullanılmaya elverişlidir. Bölgenin modelini oluşturmak amacıyla İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nden alınan halihazır haritalar düzenlenerek yükseklik noktaları modele girilmiş ve Sayısal Zemin Modeli oluşturarak bölgenin topoğrafyası modele işlenmiştir. Ardından çalışma bölgesindeki binalar modele girilerek bina yükseklikleri tayin edilmiş, ölçümler sonucu bulunan arkaplan gürültüsünü yansıtmak amacıyla modele karayolu bilgileri atanmıştır. Gürültü bariyerlerinin konumu sahada tespit edilerek modele girilmiş, demiryolu bilgileri de modele işlenerek model sonuçları renkli ızgara haritaları şeklinde alınmıştır. Bununla birlikte istasyonlar çevresine alıcı noktalar atanarak binalardaki gürültü seviyelerinin Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği'ne göre uygun olup olmadığı tespit edilmiştir. Lden değer aralığı Erenköy bölgesinde 60-65 dBA, Suadiye bölgesinde 60-63 dBA, Bostancı bölgesinde 63-66 dBA ve Küçükyalı bölgesinde 63-66 dBA olarak bulunmuştur. Buna göre uzun süreli ölçümlerden elde edilen 64.8 dBA'lık Lden değerinin model ile hesaplanan aralıkların içinde kaldığı ve tutarlı olduğu tespit edilmiştir. Yapılan çalışmalar kapsamında ulaşılan sonuca göre istasyonlardaki gürültü seviyelerinin Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği'nde bulunan limit değerlerin altında kaldığı tespit edilmiştir. Demiryolu çevresindeki alıcı noktalara bakıldığında, limit değerin üzerinde kalan alıcılar için gürültü bariyerleri uygulanabileceği, gürültü bariyeri uygulanamayacak alanlar için ise tren hızlarının azaltılmasının uygun olduğu veya alıcı binanın yapı kabuğunda ve camlarında yalıtım tedbirlerinin sağlanması gerektiği belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
Today, the rapid population growth and the developing technology in the world lead to the depletion of resources and environmental pollution in global scale. Taking precautions becomes important in order to reduce the environmental pollution day by day. For this purpose, detailed studies are carried out on the prevention, reduction and disposal of major environmental pollutions such as soil, water, air and noise, which have become one of the most important problems in the world. The high population of the cities, the development of technology and transportation facilities have revealed the noise problem in city life. Noise is one of the main problems that reduce the life quality and affecting people's health negatively. For this reason, studies on noise around the world have been emphasized. Strategies for detecting the noise from any sources and taking precautions at the sources, transmission path and receiver are developed. In this context, noise measurements, noise calculations and the creation of noise models are among the studies that have come to the fore recently. Railway transportation has come to the fore in recent years as a highly sustainable transportation option with less energy consumption, less space needed for construction, less energy use during its operation and low amount of CO2 emitted into the atmosphere per capita. While the rail transportation in the city increases over time, the noise level caused by the railway also increases. Railroad noise is an intermittent noise, as it occurs during the passage of a train. The variation in this type of noise varies depending on the length, speed, weight of the train and the train transit time. In recent years, investment in railways has increased in Turkey rapidly, and rail system networks have been renewed. The increase in the need for and investment in railway transportation in Istanbul, the most populated city in Turkey, has led to the need to examine the noise originating from the railway in the region. Accordingly, the aim of this thesis is to examine and evaluate the environmental noise between Erenköy-Küçükyalı stations on the Gebze-Halkalı railway line. In this context, in the thesis study, first of all, sources of railway noise, factors affecting railway noise, measures taken to prevent railway noise were mentioned, and then previous studies on the subject were summarized. Then, in the thesis study, the legislation related to noise in Europe and Turkey is mentioned. In the Environmental Noise Evaluation and Management Regulation, the limit values for indoor noise in the buildings located in the train stations and the study area are presented, and within the framework of the Regulation on the Protection of Buildings Against Noise, the sensitivity levels in accordance with the use of the buildings are summarized with the table taken from the regulation. The reason of selection of this area between Erenköy-Küçükyalı stations is the close location of the residences which is accepted as the sensitive areas specified in the Regulation on the Protection of Buildings Against Noise (RPBAN) around the railway. Within the scope of the thesis studies, environmental noise calculations at the railway line had been made the usage of the Dutch International Calculation Method (Reken – Meervoorscrift Railverkeer slawaai 96) wherein data consisting of the rail type used at the Marmaray line. In the thesis study, noise measurements were made at the selected Erenköy-Küçükyalı stations on the Marmaray line. In the thesis, Soundplan 4.1 model was used to create noise maps and calculate noise at receiver points. This version of the Soundplan Modeling Program is suitable for use in small areas. In order to create the model of the region, the current maps obtained from the Istanbul Metropolitan Municipality were arranged and the height points were entered into the model and the topography of the region was processed into the model by creating a Digital Ground Model. Then, the buildings in the study area were entered into the model and the building heights were determined, and road information was assigned to the model in order to reflect the background noise found as a result of the measurements. The location of the noise barriers was determined in the field and entered into the model, the railway information was also processed into the model and the model results were obtained in the form of colored grid maps. In addition, by assigning receptor points around the stations, it has been determined whether the noise levels in the buildings are suitable according to the Environmental Noise Evaluation and Management Regulation or not. According to the noise measurement results made between Erenköy-Küçükyalı stations, when the adjustment factor used in the measurement results for the railway, which is foreseen in the ISO 1996-1 Standard, is taken as -6, the Leq calculated with long-time measurements is found as 59.2 dBA, while Leq of the background noise level is found as 65.7 dBA. In this case, it can be said that the dominant noise in the region originates from the highway in the background. Normally noise from railway and highway are very close to each other without adjustment factor; however, railway is accepted as less discomfort for people because it is intermittent noise. Lden value is calculated as 64.8 dBA with long-time measurements. According to the measurement, the Leq of train noise is calculated as 67.8 dBA and also Leq value calculated by the RMR-96 method gave the result of 67.8 dBA with -6 as adjustment factor. In railway line Lden interval is seen as 60-65 dBA at Erenköy region, 60-63 at Suadiye region, 63-66 dBA at Bostancı region, 63-66 dBA at Küçükyalı region in these grid maps. When the grid maps and Lden value calculated with long-time measurements are compared to each other, it can be said that this range is compatible the noise interval at grid noise maps. Accordingly, it has been determined that the noise levels at the stations are below the limit values in the Environmental Noise Evaluation and Management Regulation. For receiving points above the limit, noise barriers or velocity limits for trains can be applied.
Benzer Tezler
- Bir tekstil konfeksiyon fabrikasında nakış – kalite kontrol ve dikim bölümü kimyasal, fiziksel ve ergonomik maruziyet koşullarının iş sağlığı ve güvenliği çerçevesinde incelenmesi
Investigation of chemical, physical and ergonomic exposure conditions in embroidery - quality control and sewing department in a textile garment factory within the framework of occupational health and safety
SERVER SELİN BAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Halk Sağlığıİstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesiİşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÜNAL
- Bazı kamu kuruluşlarında iç hava kalitesinin araştırılması
Investigation of indoor air quality in some public instituions
KEMALETTİN PARMAKSIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Çevre MühendisliğiHarran ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET İRFAN YEŞİLNACAR
- Madencilik faaliyetlerinin toprak kirliliği üzerindeki etkilerinin incelenmesi: Orhaneli ve Büyükorhan (Bursa) örneği
Investigation of the effects of mining activities on soil pollution: Orhaneli and Büyükorhan (Bursa) case
OLGUN BÖBREK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
CoğrafyaBilecik Şeyh Edebali ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SERPİL MENTEŞE
- Celal Bayar Bulvarı üzerinde trafik kaynaklı gürültünün analizi ve çevresel etkilerinin araştırılması üzerine bir yöntem önerisi
The analysis of traffic-based noise and a methodology for the investigation of environmental effects on Celal Bayar Boulevard
ZUHAL ÖZÇETİN
- Demiryolundan kaynaklanan gürültü kirliliğinin raylı sistemler gürültü kirliliği yönetmelikleri ve arazi kullanımı yönünden incelenmesi
Noise pollution from railways; investigation of rail systems in terms of noise pollution regulations and land usage
RAZİYE PEKER
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
UlaşımGazi Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KÜRŞAT YILDIZ