Özbek masallarında kahramanın erginlenmesi
The journey of the hero's initiation in Uzbek folktales
- Tez No: 731722
- Danışmanlar: PROF. DR. SELAMİ FEDAKÂR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Türk Dili ve Edebiyatı, Folklore, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Masal, Kahramanın Yolculuğu, Erginlenme, Sınav, Sınanma, Folktale, Hero's Journey, Initiation, Quest, Trial
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Halk Bilimi (Folklor) Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 205
Özet
Somut olmayan kültürel mirasımızın en değerli türlerinden biri olan masallar, kadim zamanlardan günümüze kadar atalarımızın bilge sesleri olarak varlığını sürdürmektedir. Masallar, geleneğin taşıyıcısı olarak kulaktan kulağa yayılırken, sadece çocuklar için veya sadece eğlence amacıyla anlatılan metinler olmayıp bunun çok ötesinde, sahip olduğu sembol diliyle dinleyenlerine, insanlığın özlemlerini, hayallerini, beklentilerini fısıldar ve insan olmanın biricikliğinde saklı özelliklerin gücünü hatırlatır. Masal yapısı içerisinde, masal kahramanlarının bizlere sunulan maceralı yolculukları“Kahramanın Yurdundan Ayrılması”,“Kahramanın Erginlenmesi”,“Kahrmanın Yurduna Dönüşü”döngüsünde gerçekleşirken,“Erginlenme”aşaması, kahramanın çeşitli sınavlardan geçtiği ve bu sınavlar karşısında öz benliğinde saklı kişisel özellikleriyle sınandığı aşamayı ifade eder. Çalışma konusu olarak seçtiğimiz“Kahramanın Erginlenme Yolculuğu”çalışmamızın araştırma alanı olan Özbekistan'dan seçilen 175 masal incelenerek değerlendirilmiştir. Bu kapsamda erginlenme türlerinin en parlak örneklerini taşıdığı tespit edilen 62 Özbek masalı çalışmamızın ana inceleme metinleri olmuştur. Seçtiğimiz masallarda, kahramanların erginlenmesi aşamasında karşılaştığı sınav türleri, kahramandan beklenen eylemin niteliği temelinde analiz edilerek 9 başlıkta, kahramanların bu sınavlar karşısında sınanırken ortaya çıkardığı kişisel özellikleri“Erginlenme Türleri”ana başlığı altında 13 alt başlıkta formüle edilerek gruplandırılmıştır. Çalışma kapsamında ortaya koyduğumuz“Sınav Türleri”ve“Erginlenme Türleri”, seçtiğimiz Özbek masallarındaki kahramanların cinsiyetleri bağlamında“Erkek Kahramanların Erginlenmesi”,“Kadın Kahramanların Erginlenmesi”biçiminde ayrı başlıklar altında incelenmiştir. Böylelikle hem Türkiye hem Özbekistan sahasında gerçekleştirilen masal çalışmalarına katkı yapmak amacıyla Özbek Masallarında Kahramanın Erginlenmesi, bilimsel bir zeminde tasnif edilmeye çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Tales, one of the most valuable types of our intangible cultural heritage, continue to exist as the wise voices of our ancestors from ancient times to the present. While the tales are spread orally as the carriers of tradition, they are not only for children or just for entertainment, far beyond that, they also whisper the longings, dreams and expectations of humanity to the listeners with their symbolic language and remind the power of the features hidden in the uniqueness of being human. While the adventurous journeys of the fairy tale heroes presented to us within the tale structure take place in the cycle of“Hero's Departure”,“Hero's Initiation”,“Hero's Return to His Homeland”, the“Initiation”stage refers to the stage where the hero passes various quests and is tested with his personal characteristics hidden in his own self. The stage,“Hero's Journey to Initiation”, which is the focal point of the current dissertation, was evaluated by examining 175 tales selected from Uzbekistan, which is the research area of our study. In this context, 62 Uzbek tales, which were found to have the brightest examples of initiation types, have been the main texts analyzed in our study. In the studied tales, the types of quests that the heroes face during the initiation phase were analyzed on the basis of the nature of the action expected from the hero, and they were formulated and grouped under 9 headings, and the personal characteristics of the heroes when challanged in the face of these quests were formulated and grouped under the main heading“Types of Initiation”.“Types of Quests”and“Types of Initiation”, presented within the scope of this study, have been analyzed under separate headings:“Initiation of Heroes”and“Initiation of Heroines”within the context of the genders of the heroes in the selected Uzbek folktales. Thus, in order to contribute to the fairy tale studies carried out in both Turkey and Uzbekistan, The Initiation Hero in Uzbek Tales has been attempted to be classified on a scientific basis.
Benzer Tezler
- Özbek halk masallarının V. Propp'un biçimbilimsel yaklaşımı çerçevesinde incelenmesi
Analysis of Uzbek folk tales in the framework of V. Propp's morphological approach
ABDULLAH YUVARLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıMardin Artuklu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞAKİRE BALIKÇI
- Türk dünyası masallarında bağışçı
Donor in Turkish world tales
PERİHAN KARTAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Halk Bilimi (Folklor)Gaziantep ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA GÜLTEKİN
- Afganistan'da yaşayan Özbek Türklerinin masalları
Tales of Uzbek Turks living in Afghanistan
NAJIBA ZAHERI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YAVUZ KÖKTAN
- Özbek masallarında olumsuz (Kötücül) tipler
Negative (Malicious) characters in Uzbek fairy tales
ZEHRA AKILMAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Halk Bilimi (Folklor)Uşak ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERHAN SOLMAZ
- Eğitsel bir bakış açısıyla Anadolu ve Özbek Türk masallarında ortak ve farklı motifler
Different and common motifs in Anatolian Turks and the Uzbek tales from educational stand point
MEKHRİBON SAFAROVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YILDIZ KOCASAVAŞ