Kibyra Doğu Nekropolisi Claudii ve Flavii aileleri mezarlığı
Claudii and Flavii families cemetery in East Necropolis of Cibyra
- Tez No: 732079
- Danışmanlar: PROF. DR. NEVZAT ÇEVİK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arkeoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 757
Özet
Kibyra'da 2008 yılından itibaren çeşitli zaman dilimlerinde gerçekleştirilen nekrolojik araştırmalar ve edilenin arkeolojik bulgular, kentin Helenistik ve Roma Dönemi ölü gömme geleneklerini ve ritüellerini anlayabilmek konusunda önemli bilgiler sunmuştur. 2013 yılında Doğu Nekropol'de başlatılan arkeolojik araştırmalar ise; kent, nekropol ve ölü gömme gelenekleri denklemi üzerine çok yönlü yeni tartışmaları gündeme taşımıştır. Öyle ki bu çalışmanın da içeriğini oluşturan söz konusu alan, Kibyralı Claudii ve Flavii Aileleri'nce çeşitli mezar anıtlarıyla imar edilen büyük bir aile mezarlığına ev sahipliği yapar. Antoninus Pius Dönemi'nin ilk yıllarında kentin doğu anayol hattı üzerinde imar faaliyetleri başlatılan ve MS 4. yüzyıl ortalarına kadar kullanılan bu büyük aile mezarlığı özellikle kentin Roma Dönemi ölü gömme geleneklerine dair bilgileri artırırken başkaca arkeolojik araştırmaların zorunluluğunu da kaçınılmaz kılmıştır. Bu araştırmada esas olarak; mezarlığı karakterize eden farklı mezar tipleri çok yönlü arkeolojik analizlere tabi tutulmuş ve aynı zamanda demografik yapı içerisinde kimi vatandaşların ekonomik ve sosyo-politik güçleriyle elde ettiği bir takım ayrıcalıkların kentin nekropol peyzajına yansıma biçimleri irdelenmiştir. Bu bağlamda; ilk olarak kentin Helenistik dönem itibarıyla beliren geleneksel urbanizasyonundan başlamak suretiyle Roma Dönemi'yle evrilen kent ve yerleşim anlayışının nekropoller üzerindeki dönüştürücü etkisine ve bu aile mezarlığının Roma Dönemi nekropol yapılaşmalarındaki ayrıcalıklı yerine değinilmiştir. Ulaşım, lokasyon, parselasyon ve planlama gibi farklı açılardan tanıtlanan bu mezarlığı vücuda getirmiş farklı mezar tipleri de tipolojik, kronolojik, epigrafik, ikonografik ve ikonolojik açıdan analiz edilmiştir. Alandaki mezar türlerinin ilki, mezarlığın plan ve görsel karakterini belirleyen asal unsurların ilki olan yeraltı oda mezarlarıdır. İki farklı mimari tipoloji altında tasniflenen bu mezarlar öncelikle Kibyra oda mezar geleneği ölçeğinde tartışılmış ardından Anadolu'da Erken Tunç Çağı'ndan itibaren farklı kültür bölgelerinde ortaya çıkan ve Erken Doğu Roma Dönemi'ne kadar varlığını devam ettiren ilgili başkaca örneklerin referansıyla tipolojik ve kronolojik temelde analiz edilmiştir. Diğer mezar türleri ise lahitler ile az sayıdaki basit münferit mezarlardır. Münferit mezarların arkeolojik analizleri yalnızca Kibyra özelinde sınırlı tutulurken lahitler için ise geniş ölçekte tartışmalar yapılmıştır. Nitekim öncelikli olarak, Helenistik Dönem itibarıyla Kibyralı yerel sanatçıların yaratısı olan münferit taş mezarların tekil temsilcileri ile bunlar üzerinde aktarılan sepukral plastik sanatın nitelikleri incelenmiş ve söz konusu atölyelerin sahip olduğu dinamik ile yetilerin Roma Dönemi lahit sanatına ulaşan olası etkilerine işaret edilmiştir. Öte yandan alandaki bu lahitler beş farklı tipolojik başlık altında tasniflenmişlerdir. Bu bağlamda ilk olarak Roma Dönemi'nde faaliyette bulunan ve ekol haline gelerek yerel atölyelerin ilgili eserleri üzerinde açık etkileri görülen Roma merkez ile eyaletlerdeki diğer merkezi lahit üretim atölyeleri ve eserleri tanıtlanmıştır. Ardından malzeme, kanonik şema, tipoloji, kronoloji, stil-ikonografi ve ikonolojik açılardan değerlendirilen lahitlere ilişkin köken ve atölye sorunsalı açıklanmaya çalışılmıştır. Yakın bağlantılarıyla lahitlerin neredeyse vazgeçilmez taşıyıcıları olan krepidomalar ve bomikoslar da bu konuyla ilinti olarak yine tipolojik, kronolojik ve menşei zemininde genel tartışmaya dahil edilmiştir. Son olarak mezar anıtları üzerinde tespit olunan çok sayıdaki epigram aracılığıyla defnedilen kişilerin kan bağları ve soy ağaçları açıklanmaya çalışılırken öte yandan mezarların hukuksal hakları ve bunlara bağlı oluşan resmi yaptırımlar üzerinde durulmuştur. Araştırmalarda belgelenen küçük bulgular iskeletlerden ve çok çeşitli mezar armağanlarından oluşmaktadır. Antropolojik veriler yalnızca bu mezarlık özelinde değerlendirilmiş ve gerekli demografik istatistikler oluşturulmuştur. Değişik türlerdeki çok sayıda mezar armağanı ise yalnızca mezar programındaki fonksiyonları ve anlamsal bütünlükleri bağlamında incelenmiş olup tipolojik ve kronolojik açılardan değerlendirmeye alınmamıştır.
Özet (Çeviri)
The necrological researches and the archaeological findings obtained in various time periods in Cibyra since 2008 have provided important information about understanding the Hellenistic and Roman Period burial traditions and rituals of the city. Archaeological researches initiated in the Eastern Necropolis in 2013, on the other hand, brought up new multidimensional discussions on the equation of the city, necropolis and burial traditions. So that; this area, which also constitutes the content of this study, hosts a large family cemetery, which was constructed with various tomb monuments by the Claudii and Flavii families of Cibyra. In the first years of the Antoninus Pius Period, while this large family cemetery, which started construction activities on the eastern main road line of the city and was used until the middle of the 4th century A.D, increased the knowledge about the Roman Period burial traditions of the city, it made the necessity of further archaeological researches inevitable. In this research, different types of tombs that characterize the cemetery were subjected to multi-dimensional archaeological analyzes and at the same time, the reflection of some of the privileges that some citizens obtained with their economical and socio-political powers in the demographic structure on the necropolis landscape of the city were examined. In this context, firstly, starting from the traditional urbanization of the city that emerged by the Hellenistic period, the transformative effect of the city and settlement understanding, which evolved with the Roman Period, on the necropolises and the privileged place of this family cemetery in the Roman Period necropolis structures are mentioned. Different types of tombs that brought this cemetery into existence, which were introduced from different aspects such as transportation, location, parcellation and planning, were also analyzed in terms of typological, chronological, epigraphical, iconographical and iconological aspects. The first of the tomb types in the area are the underground chamber tombs, which are the first of the main elements that determine the plan and visual character of the cemetery. These tombs, which are classified under two different architectural typologies, were first discussed on the scale of the Cibyra chamber tomb tradition, and then analyzed on a typological and chronological basis with the reference of other relevant examples that emerged in different cultural regions from the Early Bronze Age in Anatolia and survived until the Early Eastern Roman Period. Other tomb types are sarcophagi and a small number of simple individual tombs. While the archaeological analyzes of the individual tombs were limited to Cibyra only, extensive discussions were carried out for the sarcophagi. As a matter of fact, first of all, the individual representatives of the individual stone tombs, which were the creations of local artists from Cibyra as of the Hellenistic Period, and the qualities of the sepucral plastic art transmitted on them were examined and the dynamics of these workshops and the possible effects of the competences reaching the Roman period sarcophagus art were pointed out. On the other hand, these sarcophagi in the area have been classified under five different typological titles. In this context, firstly, other central sarcophagus production workshops and pieces in the center of Rome and in the provinces, which were active in the Roman Period and became a school and had clear effects on the relevant pieces of local workshops, were introduced. Then, the origin and workshop problematic of the sarcophagi, which were evaluated in terms of material, canonical scheme, typology, chronology, style-iconography and iconology, were tried to be explained. Crepidomas and bomikos, which are almost indispensable carriers of sarcophagi with their close connections, are also included in the general discussion on the basis of typology, chronology and origin, in relation to this subject. Finally, while trying to explain the blood ties and family trees of the people buried through the many epigrams on the tomb monuments, the legal rights of the tombs and the official sanctions related to them are emphasized. Small findings documented in the surveys consist of skeletons and a wide variety of funerary gifts. Anthropological data were evaluated only for this cemetery and necessary demographical statistics were constituted. A large number of tomb gifts of different types were examined only in the context of their functions and semantic integrity in the burial program and were not evaluated in terms of typology and chronology.
Benzer Tezler
- 2006-2018 yılları arasında Kibyra kazılarında ele geçen kemik eserler
Bone artifacts uncovered during the Cibyra excavations between 2006-2018
EZGİ CEREN KUTLUER
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
ArkeolojiBurdur Mehmet Akif Ersoy ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞÜKRÜ ÖZÜDOĞRU
- Hierapolis güney nekropolü
The Southern necropolis at Hierapolis
CELAL ŞİMŞEK
Doktora
Türkçe
1997
ArkeolojiSelçuk ÜniversitesiArkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAMAZAN ÖZGAN
- Kibyra kandilleri
Cibyra lamps
HÜSEYİN METİN
Doktora
Türkçe
2012
ArkeolojiAtatürk ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET KARAOSMANOĞLU
- Kibyra'da yerel seramik faaliyetlerinin seçilmiş form grupları üzerinden arkeolojik ve arkeometrik yöntemlerle incelenmesi (MÖ.3. – MS. 3. yüzyıllar)
Research of local ceramic production in kibyra by archaeological and archaeometric methods based on selected form groups (3rd centuries BC - 3rd centuries AD)
GÜLNAZ ACAR
- Kibyra Antik Kenti'nden 2013-2018 yılları arasında çıkarılan insan iskeletlerinin paleoantropolojik analizi
The paleoanthropological analysis of human skeletons excavated between the years of 2013 and 2018 in Kibyra ancient city
BÜŞRA ALADAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
AntropolojiAnkara ÜniversitesiAntropoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYLA SEVİM EROL