Sinan Paşa'nın Tezkiretü'l-Evliyȃ adlı eserinin bağlamlı dizin ve işlevsel sözlüğü
Context index and functional dictionary of Sinan Paşa's Tezkiretü'l-Evliyȃ
- Tez No: 732156
- Danışmanlar: PROF. DR. İBRAHİM HALİL TUĞLUK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Adıyaman Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 3264
Özet
Klasik Türk Edebiyatı'nın bütün yönleriyle ortaya çıkarılması metin neşri sonrası çalışmaların esas hedeflerinden biri olduğu gibi, tarihsel Türkçe sözlüğüne veri hazırlamak açısından da metinlerin kelime ve kavramlar bakımından ele alınması önem arz etmektedir. Özellikle Türkçenin erken dönem ve temel eserlerinin bağlam metine çözümlemesi açısından incelenmesi yazar-metin ilişkisi ve metin incelemelerinde dikkate değer çalışmalardır. Sinan Paşa ve eserleri dil özellikleri ve üslup bakımından değeri tartışılmazdır. Eski Anadolu Türkçesi açısından da önemli metinler olan Sinan Paşa'nın eserleri üzerine birçok çalışma yapılmıştır. Bu eserleri bağlam açısından ele alınması da kaçınılmazdır. Bu çalışma XV. yüzyıl Klasik Türk edebiyatının önde gelen ve sanatlı nesrin ilk temsilcilerinden olan Sinan Paşa'nın "Tezkiretü'l-Evliyâsı'nın bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük olarak sunumudur. Emine Gürsoy Naskali tarafından hazırlanan Sinan Paşa'nın Tezkiretü'l-Evliyâsı'nın tenkitli metninin esas alındığı bu çalışma ile bu zamana kadar yapılan çalışmaları ileriye taşıyacak, Paşa'nın eserlerini daha anlaşılır kılacak bir çalışma hedeflenmiştir. TEBDİZ (Bağlamlı Dizin ve İşlevsel Sözlük) sistemi aracılığıyla hazırlanan bu çalışmanın bağlamlı dizin kısmı alfabetik olarak sunulmuştur. İşlevsel sözlük kısmında ise bağlama göre değişiklik gösteren anlamlar tespit edilmiş ve sözcükler buna göre anlamlandırılmıştır. Tezkiretü'l-Evliyâ'nın bağlamlı dizin kısmı eserde yer aldığı şekliyle sıralanan tanıkların aralarına girilerek ayıklanması ve düzenlenmesinden oluşmuştur. Ayrıca Tezkiretü'l-Evliyâ'da bulunan ayet, hadis, atasözü, deyim, kalıp ifadeler tespit edilerek Sinan Paşa'nın söz varlığını oluşturan unsurlar tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler : Sinan Paşa, Tezkiretü'l-Evliyâ, bağlamlı dizin, işlevsel sözlük
Özet (Çeviri)
In addition to being one of the main objectives of post-text publication studies to reveal all aspects of Classical Turkish Literature, it is also important to consider the texts in terms of words and concepts in respect to preparing data for the historical Turkish dictionary. In particular, the analysis of the early and basic works of Turkish in terms of contextual resolution are remarkable studies in author-text relationship and text analysis. Sinan Paşa and his works are indisputable with regard to language features and style. Many studies have been carried out on the works of Sinan Paşa, which are also important texts with respect to Old Anatolian Turkish. It is inevitable that these works should be discussed in terms of context. This study is the presentation of Tezkiretü'l -Evliyâ, one of the works of Sinan Paşa, who is one of the leading and first representatives of artistic prose in 15th century classical Turkish literature, as a contextual index and functional dictionary. With this study, which is based on the critical text of Sinan Paşa's Tezkiretü'l- Evliyâ, prepared by Emine Gürsoy Naskali, a study that will act upon the studies done so far and make the works of Paşa more understandable is aimed. The contextual index part of this study, which was prepared through the TEBDİZ (Contextual Index and Functional Dictionary) system, is presented in alphabetical order. In the functional dictionary part, the meanings that vary according to the context were determined and the words were interpreted accordingly. The contextual index part of Tezkiretü'l- Evliyâ consists of the selection and arrangement of the witnesses listed as they are in the work by entering among them. In addition, the ayaths, hadiths, proverbs, idioms and patterns in Tezkiretü'l- Evliyâ were determined and the elements that make up the vocabulary of Sinan Paşa were determined. Keywords : Sinan Paşa, Tezkiretü'l-Evliyâ, concordance, lexis
Benzer Tezler
- Sinan Paşa'nın nesrinde ritmik unsurlar (Tazarru'-nâme üzerinde tahlil)
Rhythmic elements in Sinan Paşa's prose (Analysis on Tazarru'-nâme)
GÜNAY ÇELİKELDEN
Doktora
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET MAHUR TULUM
- Sinan Paşa'nın Tazarru'-nâme'sinde ses ile ilgili sanatlar
Sound-related arts in Sinan Pasha's Tazarru'-nâme
KÜBRA ÖKÇE
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ VOLKAN KARAGÖZLÜ
- Pîrî Halîfe'nin Tezkire-i Evliyâ'sı (İnceleme-metin)
Pîrî Halîfe's Tezkire-i Evliyâ (Examination-text)
RABİA OKTAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VİLDAN COŞKUN
- Bir Osmanlı Âlimi Sinan Paşa'nın tasavvuf anlayışı
Sufism Understanding of an Ottoman Scholar, Sinan Pasha
EMRE TOPCUOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. REŞAT ÖNGÖREN
- Trikkala Osman Şah kompleksi, restorasyonu (Yunanistan)
Restoration of the Osman Şah complex in trikala (Greece)
ARCHİTECT DİMİTRİS TSANTANIS