Evrimsel din psikolojisinde temel filojenik yaklaşımlar
Fundamental phylogenic approaches in evolutionary psychology of religion
- Tez No: 734698
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ CİHAD KISA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Psikoloji, Religion, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 108
Özet
Bu çalışmada, dini düşünce ve davranış örüntülerinin evrimsel psikolojik perspektiften incelenmesi sonucunda ortaya çıkan bilimsel yaklaşımlar incelenmektedir. Çalışmada öncelikle evrimsel psikolojinin kuramsal ve metodolojik temellerine değinilmiştir. Bu bölümlerin öncelikli hedefi evrimsel psikolojik yaklaşımın diğer davranış bilimsel yaklaşımlardan farkını vurgulamaktır. Kuramsal altyapısı evrimsel biyolojiye dayanan; organizmaların edimlerini ve bilişsel süreçlerini uyumluluk başarısı üzerinden incelemeye tabi tutan evrimsel psikoloji yaklaşımı, disiplinleşme sürecinde psikolojinin çeşitli konularına getirdiği farklı yorumlarla yalnızca bilim camiasını değil; dijital medya okuryazarlığının yüksek olduğu popülasyonları, özellikle Z jenerasyonunun insan ilişkilerini folk psikolojik anlamda yorumlama edimlerini de etkilediği gözlemlenmektedir. Konunun önemine binaen; alanın temel kaynaklarına erişilmiş, evrimsel psikolojik yöntem sistematik derlemeye tabi tutulmuştur. Çalışmanın ikinci bölümü ise, birinci bölümün kuramsal çerçevesi üzerine inşa edilmiştir. Evrimsel psikolojik literatür din olgusu özelinde çözümlemeye tabi tutulmuştur. Modern din psikolojisi yaklaşımları arasında başat yaklaşımlardan biri haline gelmiş olan evrimsel din psikolojisi; dini düşünce ve davranış örüntülerinin, evrimsel psikolojik metodoloji bağlamında uyumluluk başarısı parametreleri gözetilerek incelendiği bilimsel disiplindir. Disipline dair genel bilgi okuyucuya sunulduktan sonra alan içi temel yaklaşımlara değinilmiştir. Bu yaklaşımlar; adaptasyonizm ve yan-ürüncülüktür. Adaptasyonist görüşe göre; dini düşünce ve davranış özgün birer modül olarak evrilmiştir ve Homo sapiens türüne adaptif getirileri bulunmaktadır. Bu sebeple hem genetik hem de memetik olarak sonraki jenerasyonlara aktarım olasılığı yüksektir. Yan-ürüncü perspektife göre ise; dini düşünce ve davranış başlı başına birer modül değildir, farklı adaptif modüllerin bir yan-ürünü olarak ortaya çıkmıştır ve farklı çevresel koşullarda, adaptif yahut maladaptif özellikler gösterebilmektedir. Çalışmada yaklaşımlar örneklerle zenginleştirilerek açıklanmış, filojenik tarihsel projeksiyonun modern yansımaları ışığında uygulanması gereken metodolojik çözümlere değinilerek çalışma sonuçlandırılmıştır.
Özet (Çeviri)
In this study, scientific approaches that emerged as a result of examining religious thought and behavior patterns from an evolutionary psychological perspective are examined. In the study, first of all, the theoretical and methodological foundations of evolutionary psychology are detailed. The primary goal of these chapters is to emphasize the difference between the evolutionary psychological approach and other behavioral scientific approaches. Evolutionary psychology which is theoretically based on evolutionary biology, examining the actions and cognitive processes of organisms through the lens of fitness, is observed that affected not only the scientific community through its different interpretations it brings to different subjects of psychology in its disciplinization process; but also the populations with high digital media literacy, especially the Z generation's folk-psychological interpretation of human relations processes. Based on the importance of the subject; the core resources of the field were gathered, and the evolutionary psychological method was systematically reviewed. The second part of the study is built on the theoretical framework of the first part. The evolutionary psychological literature has been analyzed in the context of religion. The evolutionary psychology of religion, which has become one of the dominant approaches among modern psychology of religion approaches; is the scientific discipline in which religious thought and behavior patterns are examined in the context of evolutionary psychological methodology, considering the parameters of fitness. After the general information about the discipline was presented to the reader, the basic approaches within the field were detailed. These approaches are; adaptationism and spandrelism. According to the adaptationist view; religious thought and behavior have evolved as unique modules and have adaptive implications for Homo sapiens. For this reason, there is a high probability of transmission to the next generations, both genetically and memetically. According to the spandrelist perspective; religious thought and behavior are not modules in themselves, they have emerged as a by-product of different adaptive modules and can show adaptive or maladaptive features in different environmental conditions. In the study, the approaches were explained by enriching with examples, and the study was concluded by referring to the methodological solutions that should be applied in the light of the modern reflections of the phylogenetic historical projection.
Benzer Tezler
- Alvin Plantinga'nın natüralizme karşı evrimsel argümanı
Alvin Plantinga's evolutionary argument against to naturalism
ALİ İHTİYAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
FelsefeYıldız Teknik Üniversitesiİnsan ve Toplum Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN CANER TASLAMAN
- Türkiye'de eğitimin sekülerleşmesi: Köy Enstitüleri örneği
Secularization education in Turkey: An example of Rural Institutes
EMRAH POLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ COŞKUN
- Richard Swinburne'de bilinç kanıtı
The argument from consciousness in Richard Swinburne
EYÜP AKTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
DinAnkara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. M. SAİT REÇBER
- Peter Sınger'ın veganlık gerekçelendirmesinin etik açıdan değerlendirilmesi ve eleştirisi
Ethical evaluation and criticism of Peter Singer's veganism justification
FATMA ERDAL YEKELER
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Beslenme ve Diyetetikİstanbul ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KAYHAN ÖZAYKAL