Sigara bağımlılığının davranışsal ekonomi perspektifi ile incelenmesi
Evaluation of smoking addiction with behavioral economics perspective
- Tez No: 734852
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖZGÜR ASLAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Sağlık Kurumları Yönetimi, Sağlık Yönetimi, Economics, Health Care Management, Healthcare Management
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sağlık Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 335
Özet
Sigaranın kullanıcılarına ciddi zararlar verdiği bilinmesine rağmen, toplumumuzda yaygın şekilde kullanılmaya devam edilmektedir. Sigara bağımlılığını önlemek amacı ile sigara karşıtı pek çok uygulama olmasına rağmen, sigara bağımlılığı ile mücadelede tam anlamıyla başarı sağlanamamaktadır. Mevcut sigara bağımlıları sigara içmeye devam etmekte, hatta sigara ağına yeni kurbanları düşürmektedir. Sigara ile ilgili yapılan çeşitli araştırmalar olmakla birlikte, davranışsal ekonomi alanında sigara konusu üzerinde ülkemizde yapılan doktora düzeyinde bir çalışma yer almamaktadır. Bu nedenle bu çalışmada sigara bağımlılığı davranışsal ekonomi perspektifi ile incelenmiştir. Davranışsal ekonomi alanı insanların irrasyonel kararlarının altında yatan psikolojik faktörleri anlamaya yönelik bir çalışma alanı olduğundan araştırma kapsamında nitel araştırma türlerinden“fenomenolojik araştırma yöntemi”kullanılmıştır. Çünkü nitel araştırmalar temel olarak bireylerin dünyayı nasıl anlamlandırdıklarıyla, olayları nasıl deneyimledikleriyle, fenomenlere ne anlam yükledikleriyle ilgilenmektedirler. Fenomenolojik yaklaşım bakış açısı ile sigara bağımlılarının sigaraya yükledikleri gizli anlamlar ile birlikte deneyimlerinin esaslarının anlaşılması amaçlanmıştır. Bu amaçla davranışsal ekonomi fenomenlerinden sigara bağımlılığına uyarlama ve sorgulanabilme açısından en uygun olanlar seçilerek yarı yapılandırılmış görüşme soruları oluşturulmuştur. Daha sonra nitel araştırmalarda sıklıkla kullanılan olasılıksız örnekleme metotlarından olan amaçlı örnekleme yöntemi kullanılarak sigara bırakma polikliniğine başvuran 40 hasta ile yarı yapılandırılmış görüşme soruları üzerinden görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Elde edilen nitel veriler fenomenolojik bakış açısı ile sigara bağımlılarının sigaraya dair zihinsel anlamlandırma süreçlerini inceleme yolu ile analiz edilmiştir. Bulgulara göre hastaların sigara bağımlılığı kapsamında rasyonel davranmadığı, davranışsal ekonomik fenomenlere uygun olarak irrasyonel davrandığı, bilişsel ön yargılara kapıldığı tespit edilmiştir. Sigara bağımlılığını yenmek için farmakolojik tedavi yöntemleri etkili olabilmekle birlikte bireyin karar sürecinde etkili olan irrasyonel etkenlerin de farkında olunması gerekmektedir. Ayrıca sigaraya hiç başlamamış kişilerin de karar sürecindeki irrasyonel etkenlere dair farkındalığının sağlanması yolu ile sigaraya başlamadan sağlıklı bir hayat sürdürülmesi sağlanabilir.
Özet (Çeviri)
Although it is known that smoking cigarettes cause serious harm to smokers, it continues to be widely used in our society. Although there are many anti-smoking practices to prevent cigarette addiction, complete success cannot be achieved in the struggle against cigarette addiction. Current smokers continue to smoke, the cigarettes even ensnare new victims. Although there are various studies on smoking, there is no doctorate-level study in our country on the subject of smoking from a behavioral economy perspective. Therefore, in this study, cigarette addiction was examined with a behavioral economy perspective. Since the field of behavioral economics is a field of study to understand the psychological factors underlying people's irrational decisions, the“phenomenological research method”, one of the qualitative research types, was used in the study. Qualitative research is mainly concerned with how individuals make sense of the world, how they experience events, and what meaning they give to phenomena. With the phenomenological approach, it is aimed to understand the hidden meanings attributed to cigarettes by addicts and the basics of their experiences. For this purpose, semi-structured interview questions were formed by choosing the most appropriate behavioral economic phenomena in terms of questioning cigarette addiction. Then, using the purposive sampling method, which is one of the nonprobability sampling methods frequently used in qualitative research, interviews were conducted with 40 patients who applied to the smoking cessation outpatient clinic, using semi-structured interview questions. The qualitative data obtained were analyzed from a phenomenological point of view, by examining the mental interpretation processes of cigarette addicts about cigarettes. According to the findings, it was determined that the patients did not act rationally about cigarette addiction, acted irrationally in accordance with behavioral economic phenomena, and had cognitive biases. Although pharmacological treatment methods can be effective in overcoming cigarette addiction, it is necessary to be aware of the irrational factors that are effective in the decision process of the addict. In addition, it is possible to maintain a healthy life without starting to smoke by raising the awareness of people who have never started smoking about the irrational factors in the decision process.
Benzer Tezler
- Alkol ve madde bağımlılarının sosyodemografik özellikler çocukluk çağı travmaları başa çıkma yöntemleri ve kişilik özellikleri açısından karşılaştırılması
Comparison of sociodemographic properties, chilhood trauma, coping strategies and personality of alcohol and substance addictors
ŞAFAK YALÇIN ŞAHİNER
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2012
PsikiyatriGazi ÜniversitesiPsikiyatri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA ENDER TANER
- Sigara bağımlılığının dürtüsellik ve davranışsal inhibisyon/aktivasyon sistemiyle olan ilişkisinin incelenmesi
Examination of the relationship of smoking addiction with impulsivity and behavioral inhibition/activation system
PINAR KÜÇÜKERDİREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜSEYİN ÜNÜBOL
- Çalışma bağımlılığının davranışsal inhibisyon/aktivasyon sistemiyle olan ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship of work addiction with behavioral inhibition/activation system
HACER BETÜL BASATEMÜR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜSEYİN ÜNÜBOL
- Bir sosyal pazarlama aracı olarak kamu spotlarına yönelik tutumun davranışsal etkileri: Sigara bırakma kamu spotu Kırşehir ili örneği
Behavioral effects of attitude to public announcements as a social marketing tools: Smoking cessation public announcement example of province Kırşehir
ŞAKİR ŞEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
İşletmeNevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SUZAN ÇOBAN
- Büyükşehirlerde sosyal medya bağımlılığının davranışsal inhibisyon/aktivasyon sistemi ile olan ilişkisinin incelenmesi
Exemination of the relationship of social media addiction with behavioral inhibition/activation system in metropolitan cities
DENİZ VARCI ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜSEYİN ÜNÜBOL