Fıkıh usûlü kelâm ilişkisi bağlamında hicrî 4. asır Bağdat usûlcülerinin umum lafızlarla ilgili yaklaşımlarının tahlili
In the context of the relation between the usūl al-fiqh and kalam the analysis of approaches of Baghdad the methodologists on the general istilah in 4th century ad
- Tez No: 735164
- Danışmanlar: PROF. DR. KEMAL YILDIZ, PROF. DR. HASAN HACAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Hukuk, Religion, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Hukuku Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 275
Özet
Cessâs, Bâkıllânî ve Kādî Abdülcebbâr, ömürlerinin ilmî bakımdan en verimli dönemlerini hicrî 4. asırda Bağdat şehrinde geçirmişlerdir. İmam Şâfiî istisna edilirse günümüze ulaşan en eski fıkıh usûlü eserleri sözü geçen bu alimlere aittir ve her biri neredeyse fıkıh usûlü ilminin bütün konularını ayrıntılı bir şekilde içeren hacimli eserler vermişlerdir. İlaveten bu üç âlim konuları fıkıh usûlü ve kelâm ilişkisi çerçevesinde ele almalarıyla dikkat çekmektedirler. Onların sözü edilen eserlerinde ele aldıkları ve ayrıntılı bir şekilde işledikleri konulardan biri şüphesiz âm lafızlar bahsidir. Bu üç usûlcünün farklı itikadî ve fıkhî mezheplerin müntesibi bulunmaları, âm lafızlarla ilgili meseleleri oldukça hararetli bir tartışma ortamında ele almalarıyla sonuçlanmıştır. Ayrıca onlar, ilmî faaliyetlerini çeşitli etnik grupların ve farklı mezheplerin beraberce yaşadığı bir coğrafyada sürdüren âlimler olarak sadece kendi görüşlerini temellendirmekle kalmamışlar, buna ilaveten herkes tarafından kabul edilebilecek bir din anlayışı oluşturma çabasına girişmişlerdir. İşte bu çalışmada, sözü edilen bakış açısıyla Cessâs, Bâkıllânî ve Kādî Abdülcebbâr'ın âm lafızlarla ilgili görüşleri mukayese edilmektedir. Onların umûm konusundaki görüşlerinin tespit edilmesinden başka bu görüşlerin arka planda taşıdıkları itikadî temellere yer verilerek açıklanması bu çalışmayı benzerlerinden ayıran en önemli yöndür. Çalışmada ilk olarak Cessâs, Bâkıllânî ve Kādî Abdülcebbâr'dan her birinin delalet anlayışlarını üzerine bina ettikleri itikadî konulara yer verilmiş, bu kapsamda hüsün-kubuh meselesi, halku'l-Kur'ân-kelâm-ı nefsî tartışması ve dillerin kökeni meselesi incelenmiştir. Daha sonra umûm ifade eden lafzın tanımı, mahiyeti ve tahsisiyle ilgili konular işlenmiş, en sonunda da tartışmanın devamı niteliğindeki konulardan teâruz, umûm-mecâz ilişkisi ve umûm-mücmel ilişkisi konuları ele alınmıştır.
Özet (Çeviri)
Jassās, Bāqillānī and Qādī Abd al-Jabbār are scholars who spent most of their lives in the Baghdad of the fourth century of the hijrah. With the exception of Imam Shāfiī, the oldest works of fiqh method that have survived to the present day belong to these scholars, and each of them is a voluminous work that includes almost all the subjects of the discipline of Fiqh. In addition, these three scholars draw attention with their handling of the subjects within the framework of the Islamic Jurisprudence and Kalām . One of the subjects that they deal with in detail within this framework is the issue of «alfāz al-umūm». The fact that these three scholars of jurisprudence were followers of different schools of creed and fiqh resulted in them discussing the issues related to «alfāz al-umūm» in a very heated discussion environment. In addition, as scholars who carried out their scientific activities in a geography where various ethnic groups and different sects lived together, they did not only based their opinions, but also attempted to create a religious discourse accepted by everyone. In this study, the views of Jassās, Bāqillānī and Qādī Abd al-Jabbār on «alfāz al-umūm» are compared with the aforementioned point of view. It is an important feature that distinguishes this research from its counterparts that the issues are not limited to determining the opinions of these scholars on the issue of «al-umūm», but that they are explained by giving place to the theological concerns they have in the background.In this study, initially, the theological issues on which Jassās, Bāqillānī and Qādī Abd al-Jabbār built their understanding of signification were included, and in this context, the issue of husn-qubh, the discussion of creation of the Qur'ān (khalq al-Qur'ān), «al-kalām al-nafsī» and the origin of languages were examined. Then, the definition, nature and narrowing (tahsīs) of «alfāz al-umūm» were discussed, and finally, the topics of the continuation of the discussion, the contradiction (tanāquz), relationships between «al-umūm» - metaphor(majāz) and «al-umūm» - «al-mubham» were discussed.
Benzer Tezler
- Hicri VII. asra kadar Hanefî usûlü bağlamında fıkıh usûlü kelam ilişkisi
The relationship between legal theory and theology in the context of Hanafi legal theory until the seventh century of the Hijra
MEHMET SAİT ARVAS
Doktora
Türkçe
2018
DinRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEVKET TOPAL
- Fıkıh kelam ilişkisi bağlamında ibâha kavramının analizi
The analysis of concept of ibaha in the context of the relationship between jurisprudence and kalam
HİKMET ŞAVLUK
- نظرية العادة في أصول الفقه في سياق علاقة الوجود بالمعرفة
Fıkıh usulünde varlık-bilgi ilişkisi bağlamında âdet teorisi
ABDULHAMİD EBUBEKİR
- Kelam-fıkıh usûlü ilişkisi -Fıkıh usûlünün inşaında kelamın belirleyiciliği-
The relationship between kalam and fiqh method -The determination of kalam in the construction of fiqh method-
ELMAS GÜLHAN GENÇDOĞAN
Doktora
Türkçe
2023
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GALİP TÜRCAN
- Sebeb-i nüzûl tasnifleri bağlamında esbâb-ı nüzûl ilminin diğer şer'î ilimler ile ilişkisi
The relationship of asbāb al-nuzūl science with other shari'a sciences in the context of asbāb al-nuzūl classifications
GÜRKAN EYİGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUHAMMED İSA YÜKSEK
