Böbrek nakli yapılan bireylerde öz yönetim ve ilişkili faktörler: Karma yöntem çalışması
Self-management and related factors in kidney transplantation patients: A mixed method study
- Tez No: 735303
- Danışmanlar: PROF. DR. AYFER ÖZBAŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hemşirelik, Nursing
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 181
Özet
Giriş: Böbrek nakli alıcılarında nakil sonrası sonuçların sürdürülmesinde, alıcıların öz yönetim rejimine uyumu önemlidir. Amaç: Böbrek nakli yapılan bireylerin, nakil sonrası öz yönetim düzeylerini ve öz yönetimle ilişkili deneyimlerini belirlemek amacıyla uygulandı. Yöntem: Araştırmada öncelikle“Kidney Transplant Self-Management Scale”in Türk dili ve kültürüne uyarlanma süreci metodolojik olarak gerçekleştirildi. İkinci aşama, böbrek nakli alıcılarının nakil sonrası öz yönetim düzeylerini (nicel) ve öz yönetime yönelik deneyimlerini (nitel) belirlemek amacıyla, karma yöntem tasarımı (mix-method) kullanılarak gerçekleştirildi. Bulgular:“Böbrek nakli öz yönetim ölçeği (BNÖYÖ)”nin Türk dili ve kültüründe kullanılabilecek, geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu saptandı. Yeni bir örnekleme uygulanan ölçekte, en düşük puanın“cilt kanserinin önlenmesi”, en yüksek puanın“nakil sonrası öz bakım sorumluluğu”alt boyutlarında olduğu belirlendi. Çalışmanın nicel bölümünde; yaşanan şehir, toplam nakil sayısı, diyaliz süresi, ilk ameliyat yaşı, nakil sonrası süre, eğitim alma durumu ve nakil sonrası hastaneye yatış sayısına göre BNÖYÖ toplam puanlarında anlamlı düzeyde farklılık saptandı. Çalışmanın nitel bölümünde veriler;“öz yönetim sürecinde motive ediciler ((1) destek sistemleri, (2) nakil öncesi sağlık sorunlarının/ diyalizin tekrar yaşanmasını istememe, (3) kronik bir süreci yönetmeye alışkın olma, (4) sağlığı ile ilgili korku duyma, (5) ikinci nakille gelen deneyim, farkındalık ve motivasyon artışı)”ve“öz yönetim sürecinde engelleyiciler ((1) nakil sonrası komplikasyonlar, (2) süreçteki sorunlar nedeniyle motivasyon bozukluğu/ tükenmişlik, (3) ilaç yönetiminde zorlanma ve unutkanlık, (4) yeterli ve anlaşılır bilgi verilmemesi, (5) küçük yaşta olma/ farkında olmama, (6) ilerleyen dönemde rahatlama, (7) nakil merkezine uzak mesafede olma, (8) pandeminin olumsuz etkileri)”olmak üzere iki tema altında toplandı. Sonuç: Böbrek nakli alıcılarında öz yönetim davranışlarının pek çok faktörden etkilendiği belirlendi. Öz yönetim davranışlarında rol oynayan durumların, motive edici ve engelleyici deneyimleri içerdiği saptandı.
Özet (Çeviri)
Background: Adherence to the self-management regimen is important in maintaining post-transplant outcomes in kidney transplant recipients. Aims: It was applied to determine the post-transplant self-management levels and self-management-related experiences of individuals with a kidney transplant. Methods: In the research, first of all, the adaptation process of the“Kidney Transplant Self-Management Scale”to the Turkish language and culture was carried out methodologically. The second phase was carried out using a mixed method design to determine the post-transplant self-management levels (quantitative) and self-management experiences (qualitative) of kidney transplant recipients. Results: It has been determined that the“Kidney Transplant Self-Management Scale (Turkish version)”is a valid and reliable scale that can be used in the Turkish language and culture. In the scale applied to a new sample, it was determined that the lowest score was in the“skin cancer prevention”and the highest score was in the sub-dimensions of“ownership of post-transplant self-care”. In the quantitative part of the study; a significant difference was found in the total scores of KTSM according to the city where they lived, the total number of transplants, the duration of dialysis, the age at the first surgery, the time after the transplant, educational attainment and the number of hospitalizations after the transplant. Data in the qualitative part of the study;“motivators in the self-management process ((1) support systems, (2) not wanting to re-experiencing of pre-transplant health problems/ dialysis treatment, (3) being used to managing a chronic process, (4) being afraid of their own health-related issues, (5) experience with second transplant, awareness and motivation increase)”and "inhibitors in the self-management process ((1) post-transplant complications, (2) motivation loss/ burnout due to problems in the process, (3) difficulty and forgetfulness in drug follow-up, (4) lack of adequate and understandable information (5) being at a young age/ unawareness, (6) relief in the future, (7) being far from the transplant center, (8) negative effects of the pandemic, grouped under two themes. Conclusion: It was determined that self-management behaviors in kidney transplant recipients were affected by many factors. It was determined that the situations which play a role in self-management behaviors include motivating and inhibiting experiences.
Benzer Tezler
- Takrolimus kullanan böbrek nakil hastalarında farmakogenetiğin öneminin araştırılması
The role of pharmacogenetics in tacrolimus treated renal transplant patients
MERVE DEMİRBÜGEN ÖZ
Doktora
Türkçe
2019
Eczacılık ve FarmakolojiAnkara ÜniversitesiFarmasötik Toksikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİT SİNAN SÜZEN
- Beden kitle indeksinin böbrek nakli sonuçları üzerine etkisi
The effect of body mass index on renal transplantation outcomes
RASİME SEVGİ CENAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2016
Genel CerrahiBaşkent ÜniversitesiGenel Cerrahi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAHYA EKİCİ
- Renal transplant hastalarında BKV spesifik immün yanıtın ELISPOT yöntemi ile ölçülmesi
Measuring of BKV specific immune response by ELISPOT method in renal transplant patients
ESVET MUTLU
Tıpta Yan Dal Uzmanlık
Türkçe
2014
Allerji ve İmmünolojiAkdeniz ÜniversitesiTıbbi Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MERAL GÜLTEKİN
- Böbrek nakli hastalarında ilk iki yılda glomerüler filtrasyon hızındaki değişimi etkileyen faktörler
Determination of the factors affecting egfr slope during the first two years of renal transplantation in renal transplantation patients
FEYZA FIRAT ATAY
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2018
Nefrolojiİnönü Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜLYA TAŞKAPAN
- Böbrek nakli alıcılarında aterosklerotik kalp ? damar hastalıkları ile ilişkili belirteçlerin incelenmesi
Evaluation of markers related to atherosclerotic cardiovascular disease in kidney transplantation patients
SELEN BALOĞLU KAÇAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2012
NefrolojiUludağ Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALPARSLAN ERSOY