Otizm Spektrum Bozukluğu olan çocuklarda sesbilgisel işlemleme ile yazma becerileri arasındaki ilişkiler
Relations between phonological processing and writing skills in children with Autism Spectrum Disorder
- Tez No: 735427
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MERAL ÇİLEM ÖKCÜN AKÇAMUŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Eğitim ve Öğretim, Linguistics, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Özel Eğitim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 95
Özet
Bu araştırmada Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) olan çocuklarda sesbilgisel işlemlemenin bileşenleri olan; sesbilgisel farkındalık, hızlı isimlendirme ve sözel kısa süreli bellek ile yazma becerileri arasındaki ilişkilerin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu araştırmanın çalışma grubunu, 7-10 yaş arasında olan toplam 52 OSB tanılı çocuk oluşturmaktadır. Araştırmanın çalışma grubundaki çocukların ailelerine demografik bilgi formu doldurulmuş, çocukların doğrudan gözlemi ve öğretmen görüşmeleri ile ise OSB olan çocukların tanılarının tekrar doğrulanması amacıyla Çocukluk Otizmi Değerlendirme Ölçeği (ÇODÖ) doldurulmuştur. Araştırmanın çalışma grubunda yer alan OSB olan çocukların sesbilgisel farkındalık performansları Erken Okuryazarlık Testi (EROT), hızlı isimlendirme performansları Hızlı İsimlendirme Testi (HİT), sözel olmayan bilişsel yeterlilik performansları, Sözel Olmayan Zeka Testi-3 (TONİ-3), cümle anlama performansları Türkçe Okul Çağı Dil Gelişim Testi (TODİL), sözel kısa süreli bellek performansları Çalışma belleği Ölçeği (ÇBÖ) ve yazma becerileri ise Okuma Yazma Değerlendirme Bataryası (OYAB) kapsamındaki dikte testi, bakarak yazma testi ve metin yazma testi kullanılarak değerlendirilmiştir. Araştırmada elde edilen tüm veriler SPSS 24 programında analiz edilmiştir. Araştırmanın ilk sorusu kapsamında, OSB olan çocuklarda kronolojik yaş, otizmin derecesi, sözel olmayan bilişsel yeterlilik, cümle anlama, sesbilgisel işlemleme ile yazma becerileri arasındaki ilişkilerin anlamlı olup olmadığını belirlemek için Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı kullanılmıştır. İkinci ve üçüncü araştırmaları sorusu kapsamında ise OSB olan çocukların yazma becerileri ile ilişkili olan otizmin derecesi, cümle anlama performansı, sözel olmayan bilişsel yeterlilik ve sesbilgisel işlemlemenin yazma becerilerini yordama durumları ile sesbilgisel işlemlemenin her bir bileşeninin yazma becerilerini yordama durumu hiyerarşik regresyon analizi ile test edilmiştir. Araştırmada analizlerin sonucunda OSB olan çocukların yazma bileşik puanları ile sözel olmayan bilişsel yeterlilik ve cümle anlama puanları arasında pozitif yönlü, otizmin derecesi ile ise negatif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur. Bunun yanı sıra yazma becerileri ile kronolojik yaş arasında anlamlı bir ilişkili olmadığı bulunmuştur. Ek olarak yazma bileşik puanı ile sesbilgisel farkındalık ve sözel kısa süreli bellek puanları arasında orta düzeyde pozitif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu, hızlı isimlendirme puanı ile orta düzeyde negatif yönlü anlamlı ilişki olduğu bulunmuştur. Hiyerarşik regresyon analizleri sonucunda ilk olarak modele otizmin derecesi, cümle anlama ve sözel olmayan bilişsel yeterlilik puanları eklenmiş ve tüm bu değişkenlerin yazma bileşik puanını yordamadığı bulunmuştur. İkinci aşamada sesbilgisel işlemlemenin bileşenleri bütün olarak modele eklenmiş ve bunun sonucunda sözel kısa süreli bellek ve hızlı isimlendirmenin yazma bileşik puanını anlamlı olarak yordadığı fakat sesbilgisel farkındalığın yordama gücünün anlamlı olmadığı bulunmuştur. Son araştırma sorusu kapsamında sesbilgisel işlemlemenin her bir bileşeninin yazma becerilerini yordama durumu incelenmiştir. Bu amaçla sesbilgisel işlemlemenin her bir bileşeni ayrı ayrı regresyon modeline eklenmiş ve hiyerarşik regresyon analizi yapılmıştır. Analiz sonucunda sesbilgisel farkındalığın yazma bileşik puanlarına ilişkin toplam varyansın %34,4'ünü anlamlı olarak açıkladığı, sözel kısa süreli belleğin sesbilgisel farkındalığın açıkladığı varyansa ek olarak %16,7 oranında varyans açıkladığı ancak hızlı isimlendirmenin açıkladığı varyansın bu iki değişkenin açıkladığı varyansa katkısının %5,3 oranında olduğu ve bu katkının anlamlı olduğu bulunmuştur. Sesbilgisel farkındalık, sözel kısa süreli bellek ve hızlı isimlendirme becerilerinin toplamının yazma bileşik puanlarını yordamasına ilişkin nihai modelin ise anlamlı olduğu ve yazma bileşik puanının varyansının %55,4'ünü anlamlı olarak açıkladığı bulunmuştur.
Özet (Çeviri)
In this study, the components of phonological processing in children with Autism Spectrum Disorder (ASD); It was aimed to examine the relationships between phonological awareness, rapid naming, verbal short-term memory and writing skills. The study group of this research consists of a total of 52 children with ASD between the ages of 7-10. Demographic information form was filled in the families of the children in the study group of the research, and the Childhood Autism Rating Scale (CARS) was filled in order to reconfirm the diagnosis of children with ASD through direct observation of the children and teacher interviews. Phonological awareness performance of children with ASD in the study group of the research, Early Literacy Test (ELT), rapid naming performance Rapid Naming Test (RNT), non-verbal cognitive competence performance, Non-Verbal Intelligence Test-3 (N-VIT-3), sentence comprehension performance in Turkish School Age Language Development Test (TSALDT), verbal short-term memory performances were evaluated using the Working Memory Scale (WMS), and writing skills were evaluated using the dictation test, copying-writing test and text-writing test within the scope of Literacy Evaluation Battery (LEB). All the data obtained in the research were analyzed in the SPSS 24 program. Within the scope of the first question of the study, Pearson Product Moments Correlation Coefficient was used to determine whether the relationships between chronological age, autism severity, non-verbal cognitive competence, sentence comprehension, phonological processing and writing skills are significant in children with ASD. Within the scope of the second and third research questions, the severity of autism, sentence comprehension performance, non-verbal cognitive competence, and phonological processing's predictive status of writing skills related to the writing skills of children with ASD were tested with hierarchical regression analysis. As a result of the analyzes in the study, it was found that there was a positive correlation between the writing composite scores of children with ASD and non-verbal cognitive competence and sentence comprehension scores, and a negative correlation with the severity of autism. In addition, it was found that there was no significant correlation between writing skills and chronological age. In addition, it was found that there was a moderately positive and significant relationship between the writing composite score and the phonological awareness and verbal short-term memory scores, and a moderately negative significant relationship with the rapid naming score. As a result of hierarchical regression analysis, firstly the severity of autism, sentence comprehension and non-verbal cognitive competence scores were added to the model, and it was found that all these variables did not predict the writing composite score. In the second stage, the components of phonological processing were added to the model as a whole, and as a result, it was found that verbal short-term memory and rapid naming significantly predicted the writing composite score, but the predictive power of phonological awareness was not significant. Within the scope of the last research question, the predictive status of each component of phonological processing on writing skills was examined. For this purpose, each component of phonological processing was added to the regression model separately and hierarchical regression analysis was performed. As a result of the analysis, phonological awareness significantly explained 34.4% of the total variance regarding the writing composite scores, verbal short-term memory explained 16.7% of the variance in addition to the variance explained by phonological awareness, but it was found that the contribution of the variance explained by the rapid naming to the variance explained by these two variables was 5.3% and this contribution was significant. The final model of predicting the writing composite scores of the sum of phonological awareness, verbal short-term memory, and rapid naming skills was found to be significant and explained 55.4% of the variance of the writing composite score significantly.
Benzer Tezler
- Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) olan çocukların sesbilgisel özelliklerinin incelenmesi
Investigation of phonological characteristics of children with autism spectrum disorder
SEVDA ASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimHasan Kalyoncu ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FUNDA ACARLAR
- Otizm Spektrum Bozukluğu olan çocukların sesbilgisel farkındalık becerilerinin desteklenmesinde SESFAR (Sesbilgisel Farkındalık) Müdahale Programı'nın etkililiği
The effectiveness of the SESFAR Phonological Awareness Intervention Program in supporting the phonological awareness skills of children with Autism Spectrum Disorder
IŞIL TERZİOĞLU
Doktora
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ELİF SAZAK
- Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların biçim-sözdizimsel dil özelliklerinin incelenmesi
Investigation of morphosyntactic language properties of children with autism spectrum disorder
CEYHUN SERVİ
Doktora
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İNAYET FUNDA ACARLAR
- Özel eğitim öğretmenlerinin otizm spektrum bozukluğu olan öğrencilerinin dil gelişimlerini desteklemek amacıyla kullandıkları yöntemler
The methods that special education teachers use to support language development of students with autism spectrum disorder
ALPER GÜLAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FUNDA ACARLAR
- Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklarda leptin ghrelin gen polimorfizmleri ve serum düzeylerinin incelenmesi
Investigation of leptin ghrelin gene polymorphisms and serum levels in children with autism spectrum disorder
ÖZLEM NEHİR YAZICI
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
PsikiyatriMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİLFER ŞAHİN