Kentle bütünleşme bağlamında 'Canıkonuşlar': Bişkek örneği
'Новостройки' в контексте интеграции с городом: на примере г. Бишкек
- Tez No: 736604
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA ORÇAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Kamu Yönetimi, Sosyoloji, Public Administration, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Slums, new building, city, urbanization, integration, Kyrgyzstan
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 325
Özet
Kentlerin kaderi, bağlı olduğu ülkenin kaderine bağlı bir durumdur. Ülkenin yönetiminde, rejiminde, ekonomik sisteminde, hukukunda meydana gelen değişme doğrudan kentleri, köyleri ve yaşam tarzını etkilemektedir. Ülkelerin kaderi bazen kendi olağan şekilde varlığını sürdürürken, bazen de olağanüstü olay ve şartlar nedenyile ani değişimler, dönüşümler hatta devrimlerle karşı karşıya kalabilmektedir. Bişkek'in yaşadığı durum daha çok ikinci yani olağan dışı durumlarla siyasi, ekonomik ve toplumsal devrimlerle şekillenmiş bir durum arzetmektedir. Yetmiş yıl içinde iki olağandışı olay yaşamıştır. Birincisi 1917 Bolşevik İhtilali sonrası dönemde, diğeri de 1991 yılında bağımsızlığını ilan ettikten sonraki yıllarda. Birinincisinde sosyalist ve kömünist sistemin gereği olarak görülen özel mülkiyetin kamusallaştırılması ve kollektifleştirilmesi, diğeri ise liberalizmin gereği olarak kamu ve kollektif mülkiyetten özelleştirmeye geçilmesidir. Sovyet sisteminde yerleşim politikası olarak kırsala önem verilir ve kentle denge kurmaya çalışılırken, liberalizmin sevdiği yerleşim yeri daha kalabalık nüfusun barındığı kentler, özellikle de büyük kentlerdir. Bu gelişmelerin sonucu olarak Kırgızistan'a bakıldığında Bişkek'in nüfusu Sovyetlerin son dönemlerinde 610 360 sahipken 2021 verilerine göre 1 074,1'e ulaşmış durumdadır. Başkent Bişkek'in çekim merkezi olmasında siyasi ve ekonomik rejim değişikliğinin önemi büyüktür. Köylerde, ilçelerde oturan nüfusun önemli kısmı önceleri kolhoz, sovhozlarda ve fabrikalarda çalışmaktayken Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra var olan çalışma düzeni bozulmuş ve yerine yeni bir modelde geliştirilememiştir. Yanlış politikalar nedeniyle söz konusu üretim işletmeleri çalışmaz hale gelmiştir. İşsizlik ülkede göçe ve başkentin demografik açıdan büyümesine neden olmuştur. Göç edip kente gelen göçmenlerin ekonomik durumları iyi olmadığından mevcut ruhsatlı konutlar, çoğu için pahalı olduğundan ucuz konutlarda oturmak gecekondularda barınmak için ev kurmak zorunda kalmışlardır. Bu doğrultuda ülkenin başkenti gecekondulaşma sorunuyla başbaşa kalmıştır. Kent fiziki ve niceliksel olarak büyürken nitelik açısından geri gitmekteydi. Başkent sadece göçmenleri değil, aynı zamanda sorunları da biriktirdi. Araştırmanın konusu da Kırgızistan'da bağımsızlık sonrası siyasi devrimlerin, sosyal değişikliklerin, özelleştirmenin, ekonomik krizlerin ve reformların bir sonucu olarak çarpık kentleşme süreciyle beraber meydana gelen Bişkek'teki canıkonuşların kentle bütünleşmede karşılaştığı sorunlarından yola çıkarak“Kentle Bütünleşme Bağlamnda ”Canıkonuşlar“: Bişkek Örneği”olarak belirlenmiştir. Araştırmanın diğer amaçlarından biri bugüne kadar Bişkek'te kentleşme sürecinde canıkonuşlarla ilgili yeterli çalışmaların yapılmamış olmasından dolayı bu alanda gözlemlenen önemli bir boşluğu kapatmak ve gelecek dönemlerde kentleşme sürecindeki canıkonuşlarla ilgili çalışmalara katkı sağlamaktır. Diğer ikinci amacı ise Bişkek'i Orta Asya kentlerinin bir prototipi olarak görüp kent sosyolojisi bağlamında akademik olarak incelemesine katkı sağlamaktır. Gecekonduların yoğun olduğu kentlerde kentliler arasında daha çok bütünleşme problemleri yaşanmaktadır. Özellikle konutlarda yaşamak için en temel ihtiyaçlardan olan su, elektirik, yol, kanalizasyon gibi alt yapı sorunları yaşayan kentlerde bütünleşmeden ziyade dışlanma, entegrasyondan ziyade ötelenme söz konusudur. Kırgız yasalarına bağlı olarak kaçak bir şekilde yasal olmayan yollarla devlet arazilerine yapılan konutlara tapu ve inşaat ruhsatının verilmemesi nedeniyle canıkonuşlarda (gecekondularda) ikamet eden insanlar, önemli vatandaşlık haklarından mahrum kalmaktadırlar. Yasal izinlerin olmaması demek, sağlık ve eğitim hizmetlerinden yararlanamamak demektir. Oy kullanma hakkının olmaması demektir. Bu gerçeklerden hareketle Bişkek'in kenarında kurulan dört mahalle seçilerek gecekondu sakinlerinin ne gibi sorunlar yaşadıkları ve bu sorunların kentle bütünleşmeye ne gibi etkilerinin olduğu araştırılıp değerlendirilmeye çalışılmıştır. Tez çalışması hem teorik hem uygulamalı bir çalışmadır. Araştırmada hem nitel, hem de nicel yöntem kullanılmıştır. Kullanılan araştırma tekniği ise anket, mülakat ve gözlem olmuştur. Söz konusu amaçlı tesadüfî örnekleme yöntemiyle başkent Bişkek ve Çüy bölgesine ait konuşlardan Ak Ordo, Kut, Ak Car ve Altın Kazık konuşundan toplam 416 kişiyle yüzyüze anket ve toplam 25 katılımcı ile de yüzyüze mülakat yapılmıştır. Anket ve mülakatta ortaya çıkan verilere bakıldığıda, canıkonuşlardaki yaşam koşulların oldukça problemli olmasından dolayı, gecekondu sakinlerinin kentle bütünleşmesinde ciddi sorunların olduğu ortaya çıkmıştır. Öz olarak söylemek gerekirse yıllardır bekleyen sorunların çözülememesi, sosyal entegrasyona engel olmakta ve ertelemektedir. Kentle bütünleşmeyi etkileyen en önemli faktörler arasında yönetim anlayışı ve hukuki faktörlerin yanı sıra belediye hizmetlerin verilmemesi gelmektedir. Buna bağlı olarak eğitim ve sağlık hizmetlerinin çoğu mahallede verilmemesi de önemli faktörler arasında yer almaktadır. Tezin bölümlerine bakıldığında birinci bölümünde kavramsal, kuramsal ve tarihi çerçeve üzerinde durulmuştur. Konuya bağlı olarak kent ve kentleşme, gecekondulaşma veya canıkonuşlar, göç kavramı ve buna bağlı olarak göçün zincirleme göç, kimlik kavramı, bütünleşme veya entegrasyon kavramları ele alınmıştır. Kuramsal çerçevede İbn Haldun'un“Umran”kuramına, klasik ve çağdaş kent kuramlarına, sanayi öncesi ve sonrası kentler ve kentleşme, günümüzde kentleşme sürecinin boyutlarına yer verilmiştir. İkinci bölümde ise ülkenin Sovyetler Birliği döneminden bağımsızlıktan sonraki dönemlere kadar kentleşme ve gecekonudulaşma sorunları etraflı bir şekilde değerlendirilmiştir. Üçüncü bölümde ise araştırmanın konusu, sınırlılıkları, önemi, amacı, evreni ve örneklemi, uygulamada kullanılan yöntem ve teknikler, hipotezler ve varsayımların geçerliliğine yer verilip ortaya çıkan bulgular analiz edilmiştir.
Özet (Çeviri)
“Slums”in the Contex of Integration With the City: Example of Bishkek The future of cities will hinge on the fate of the country to which they belong. The changes in government administration, regime of the country have a great impact on the cities, villages and the way of life. While the future of countries sometimes continues to exist in its usual way, sometimes it may cause sudden changes, transformations or even revolutions due to extraordinary events and conditions. The situation in Bishkek is mostly shaped by the second extraordinary situations, political, social and economic revolutions. In the seventy years two extraordinary events took place in Bishkek. The first occurred after the Bolshevik Revolution of 1917, and the other occurred in the years after Kyrgyzstan acquired independence from the Soviet Union in 1991. In the first case, this is the nationalization and collectivization of private property, which is seen as a requirement of the socialist and communist system, and in the second, it is the transition from public and collective property to privatization, as a requirement of liberalism. The Soviet system places a great importance on the countryside as a settlement policy, and in an attempt to balance with the city, the settlements given to liberalism are cities with large populations, especially large cities. As a result of these events, if we look at Kyrgyzstan in the late Soviet times, the population of Bishkek 610 360 reached 1 074,1 as of 2021. The changes in political and economic regime in Bishkek plays a significant role in being an attraction center. While a big part of the population living in villages and districts worked on collective farms, state farms and factories, the existing labor order was disrupted after the collapse of the Soviet Union and could not develop according to a new model. Due to the lack of coherent policy, these manufacturing plants have fallen into disrepair. Unemployment led to immigration into the country and the demographic growth of the city. Since the economic situation of immigrants who immigrated and came to the city was not very good, the existing licensed housing was expensive for most of them, so they had to live in cheap housing and establish a xv house in order to take shelter in the slums. In this respect, the capital of the country was left alone with the problem of slums. While the city grew physically and quantitatively, it is lagging far behind qualitatively. The capital has accumulated not only immigrants, but also problems. The subject of this research paper was identified as“”Slums“ in the Contex of Integration With the City: Example of Bishkek ”based on the problems of urbanism caused by political revolutions after Kyrgyzstan gained its independence, social changes, privatization, economic crises and reforms that resulted in urban sprawl. The aim of the research paper is to close an important gap observed in this area and contribute to the future works related to urban integration and slums, as there are not so many examples of further research on this topic. The other purpose is to explore academically the urban sociology of Bishkek as a prototype city of Middle Asia. Integration problems tend to appear more often among the citizens of overcrowded slums. In particular, the most basic needs for living in dwellings are to be more of exclusion than integration in cities that have infrastructure problems such as water, electricity, roads, sewage system. In accordance with Kyrgyz laws, those who live in the slums are deprived of their civil rights, as they cannot get title deed and construction license for housing illegally built on state land. Without any legal permissions people cannot access health and educational services. It also means they do not have the right to vote. With this in mind, we chose four neighborhoods on the outskirts of Bishkek in order to evaluate what kind of problems squatters encounter and how these problems influence the integration with the city. This thesis work is both theoretical and practical, and makes use of both qualitative and quantitative methods. The data were obtained using surveys, interviews and observation. Determined by random sampling, 416 people in total took part in the face-to-face questionnaire and 25 participants gave interviews in person; they are the residents of such dwelling areas as Ak-Ordo, Kut, Ak-Jar and Altyn-Kazyk located in Bishkek and the Chuy region. The results of surveys and interviews only highlighted that slum-dwellers have serious problems with the integration due to severe living conditions. In essence, failure to solve these problems for years has prevented social integration. Among the most important factors affecting integration with the city is the lack of management understanding, law factors and municipal services. Accordingly, the absence of health and educational services in most of the slums is also a significant factor. This paper is organized as follows: in the first section conceptual, theoretical and historical frameworks are discussed. We cover such terms as city, urbanization, squattering or slums, migration, the concept of identity and integration. In the theoretical framework, Ibn Haldun's“Umran”theory, classical and contemporary urban theories, pre-industrial and post-industrial cities and urbanization, and the dimensions of the current urbanization process are presented. The second chapter examines in details the issues of urbanization and squattering in the country before it xvi acquired independence from the Soviet Union. In the last section the subject of the research, limitations, its importance, aims, its universe and examples, the methods and techniques used in the practical part, hypotheses and assumptions are included, and the results and findings of the research are analyzed.
Benzer Tezler
- Denetimli serbestlik altındaki kamu hizmeti yükümlülerinin kent deneyimleri: Antalya üzerine bir araştırma
Urban experiences of the individuals during public service on probation: A research on Antalya
TUĞÇE TUNCA
- Gecekondunun kentle bütünleşme sürecinde alan-mekan faktörü: İzmir örneği
The space factor in the integration process of the gecekondus into the urban: The case of İzmir
İHSAN ÇETİN
- Structure of the retail petty trade connected in a sociological study of an urban informal sector in Ankara
Sosyolojik açıdan kent informal sektör bağlamında 'parakendeci küçük ticaret''in yapısı. Ankara örneği
NECMETTİN ÖZERKMEN
- Kent hakkı bağlamında engelli bireylerin kent yaşamıyla bütünleşme düzeyi: Konya kenti örneği
The level of integration of disabled individuals with urban life in the context of the right to the city: The case of Konya city
MURŞİDE YASAKOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Şehircilik ve Bölge PlanlamaKonya Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAVVA FİLİZ MEŞHUR
- Toplumsal yönleri ile yenilebilir peyzaj bağlamında mahalle bostanları: İstanbul örneği
Community gardens as edible landscape within the context of social aspects: Case of İstanbul
SELVİNUR KARPUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EBRU FİRİDİN ÖZGÜR
