Bilgisayar mühendisliği alanındaki doktora tezlerinde Türkçe terimler
Turkish terms in doctoral theses in computer engineering
- Tez No: 737448
- Danışmanlar: PROF. DR. AYŞE İLKER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Eğitim ve Öğretim, Linguistics, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: terim, terim bilimi, terim türetme yolları, bilişim, bilgisayar mühendisliği, term, terminology, ways to derive terms, informatics, computer engineering
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Manisa Celal Bayar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 218
Özet
Terimler herhangi bir bilim dalı, sanat alanı veya bir meslekle ilgili kavramlara karşılık olan, aynı zamanda kullanım alanı gereği halk dilinde de varlığını sürdüren, gerçek anlamları ile kullanılan sözcüklerdir. Hayatın her alanında, özellikle eğitimde bir bilim dalı ile ilgili kavramları, o kavramla ilgili detayları anlayabilmek, ancak terimlerin Türkçeleştirilmesi ile mümkündür. Terim bilimi alanı, belli uzmanlık alanlarında kullanılan özel sözcükleri türetmek için oluşturulmuştur. Ancak günümüzde yaşanan yeniliklerin günlük hayata çok hızlı girmesi ve terimlerin eğitim öğretimde önemli bir yere sahip olması nedeniyle, terim bilimi alanında türetilen sözcükler, dilin gelişimini ve ilerlemesini de sağlamaktadır. Teknolojinin hızla gelişmesiyle birlikte Türk dilinin yabancı sözcüklerin istilasından kurtarabilmesi için üzerinde titizlikle durulması gereken bilim dalı, terim bilimidir. Bu alanda yapılan çalışmalar sürekli ve düzenli yürütülmelidir. Terim bilimi alanında her zaman kendisine başvurulabilecek sözcük listeleri oluşturulmalıdır. Günümüz dünyasında bilimde, teknik alanlarda yaşanan gelişmeler Türk dilinin gelişimini büyük ölçüde etkilemektedir. Yeni üretilen teknolojik ürünler, üreticisi tarafından kendi dilinde adlandırıldığı haliyle piyasaya sunulmaktadır. Terim biliminin işte tam bu noktada devreye girmesi gerekmektedir ve karma niteliği de bu noktada ortaya çıkmaktadır. Türkçede bulunan, halkın anlamını bildiği köklerden, işlekliği yüksek eklerle yapılan türetmelerle dilimiz koruma altına alınabilir, söz varlığımızın zenginleştirilmesi sağlanabilir. Aynı zamanda Türk diline kazandırılan Türkçe terimlerle, Türkçenin bilim dili olma yolundaki gelişimine de büyük destekte bulunulmuş olunur. Bu çalışmada, bilişim alanında Türkçe terimleşme süreci incelenerek kullanılan bilişim terimleri hakkında çıkarımlarda bulunulmuştur. Çalışma, bilgisayar mühendisliği alanında hazırlanan doktora tezlerinde Türkçe terimlerin benimsenme oranı ve bu alanda yapılan çalışmalarda Türkçe terimlerin kullanımı üzerine yoğunlaşmaktadır. Çalışmanın amacı bilim dili olarak Türkçenin yeterliliğini ortaya koymak, bilimsel alanda Türkçenin gelişim sürecine ışık tutmaktır. Bilimsel çalışmalarda tercih edilen terimler konusunda karşılaştırmalar yapılmış, bilgisayar mühendisliği alanında kullanılan terimlerin nasıl oluştuğu, benimsenme durumu, Türkçeleşme oranı ortaya konmuştur. Terim bilimi alanında yapılan çalışmalar, genellikle sözlük araştırmaları olarak yapılmaktadır. Bilişim terimleri incelendiğinde, bu alandaki bilim insanlarının Türkçenin doğru kullanılması ve yabancı dillerden alınan terimlerin Türkçeleştirilmesi için gayret gösterdikleri görülmektedir. Bu çalışma ile ulaşılması hedeflenen amaçlardan biri de bir alanda terimlerin Türkçeleştirilmesi için gösterilen çabaların ulaştığı sonuçları gözler önüne sererek bütün bilim dallarında benzer uygulamalara örnek olmaktır.
Özet (Çeviri)
Terms are words which are used in their literal meanings, referring to particular concepts related to a scientific field, an art branch or a profession, existing in the vernacular at the same time due to their area of usage. In all walks of life, especially in education, the only way to comprehend the concepts and their details in a scientific field is possible through translating terms into Turkish. The field of terminology was created to derive specific words used in certain specialities. As innovations enter our lives very rapidly and terms hold a very significant place in education, words that have been derived in the field of terminology enables the development and progression of language. With the rapid development of technology, the science of terminology is a branch of science that needs to be meticulously focused on to save the Turkish language from the invasion of foreign words. Studies in this area should be carried out continuously and regularly. Glossaries which can be used as sources of reference should be created in the field of terminology. Nowadays, developments taking place in science and technical fields greatly affect the evolution of Turkish language. Manufacturers offer new technological products to the market as they are named in their own language. It is exactly at this point that terminology should come into play, which brings out its blended quality. It would be possible to protect our language and enrich its vocabulary by deriving words from the already-existing and widely known word roots and functional suffixes. At the same time, introducing Turkish terms to the Turkish language would be a crucial support to its progression as a language of science. This study draws inferences on terms in informatics by examining the progress during the creation of Turkish terms. The study focuses on the level of adoption of Turkish terms used in the doctoral theses in computer engineering and the usage of Turkish terms in this field of study. The study aims to showcase the competency of Turkish as a language of science, and shed light on the development of Turkish in the scientific field. The study compares the terms used in scientific papers, describes how the terms in computer engineering were created, looks at the adoption rates of those terms and the level of Turkish terms used in those papers. Generally, the studies in terminology take the form of glossary research. By analysing the terms in informatics, it can be observed that the researchers in the field endeavour to use Turkish correctly and translate the terms adopted from other languages into Turkish. Among the objectives of this study is to act as an example to all scientific fields for similar applications by demonstrating the results of the efforts in translation of terms into Turkish in one scientific field.
Benzer Tezler
- El titreme etkilerini uç nokta konum regülasyonu ile azaltan iki serbestlik dereceli deneysel akıllı bardak platformunun tasarımı, modellenmesi ve kontrolü
Design, modelling and control of a two degrees of freedom experimental smart glass platform to reduce hand tremor effects with using endpoint position regulation
ESRA KAYA AYANA
Doktora
Türkçe
2024
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolYıldız Teknik ÜniversitesiKontrol ve Otomasyon Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEREF NACİ ENGİN
DR. ÖĞR. ÜYESİ CLAUDIA FERNANDA YAŞAR
- Türkiye'de bilgisayar mühendisliği anabilim dalında hazırlanan lisansüstü tezlerin araştırma eğilimleri
Research trends of graduate thesis prepared in computer engineering deparment in Turkey
ABDİL KÜRŞAD TÜRKCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolKocaeli ÜniversitesiBilişim Sistemleri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HİKMET HAKAN GÜREL
- İnsansız hava araçlarının formasyon kontrolü için yeni bir adaptif gürbüz kontrolcü tasarımı
A new adaptive robust controller design for formation control of unmanned aerial vehicles
KAAN CAN
Doktora
Türkçe
2023
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolAtatürk ÜniversitesiElektrik-Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULLAH BAŞÇİ
- Türkçe belgelerin anlam tabanlı yöntemlerle madenciliği
Mining Turkish documents by meaning based techniques
AHMET GÜVEN
Doktora
Türkçe
2007
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolYıldız Teknik ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OYA KALIPSIZ
- Kent içi yollarda hız kesici platform ve tümsek profillerinin sürüş konforu üzerindeki etkilerinin arazi testleri, nümerik ve analitik modeller vasıtasıyla belirlenmesi
Determination of the effect of speed hump and bump profiles on urban roads in terms of ride comfort via field tests, numerical model and analytical model
ERTUĞRUL BİLGİN
Doktora
Türkçe
2018
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULLAH HİLMİ LAV