Azerbaycan'da doğrudan yabancı yatırımların ekonomik büyüme üzerindeki etkisi: Ampirik bir analiz
The effect of foreign direct investments on economic growth in Azerbaijan: An empirical analysis
- Tez No: 738000
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SUNA MUĞAN ERTUĞRAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Azerbaycan Ekonomisi, Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Ekonomik Büyüme, VAR Analizi, Nedensellik İlişkisi, Azerbaijan Economy, Economic Growth, VAR Analysis, Causality relationship, Foreign Direct Investments
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisadi Gelişme ve Uluslararası İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 156
Özet
Doğrudan yabancı yatırımların ekonomik büyüme üzerindeki etkileri her zaman araştırmacıların ilgisini çekmiştir. Sermayenin, ekonomik büyümenin elde edilmesinde önemli faktörlerden biri olduğu bilinmektedir. Özellikle gelişmekte olan ülkeler yeteri kadar mali kaynaklara sahip olmadıkları için ekonomik büyümenin sağlanması için dış kaynaklara ihtiyaç duymaktadırlar. Doğrudan yabancı yatırımlar bu mali yetersizlikleri karşılamak için önemli araçlardan biri haline gelmiştir. Azerbaycan, Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra planlı ekonomiden piyasa ekonomisine geçiş süreci yaşamıştır. Bağımsızlıktan sonra ülke, yaşanan savaşın da etkisiyle siyasi ve ekonomik bir kriz yaşamıştır. Bu dönem itibariyle yeterli mali kaynakların olmaması Azerbaycan'ın gelişme sürecinde en büyük engellerden biri olmuştur. 1994 yılında Asrın Anlaşması'nın imzalanmasından sonra yabancı petrol devleri ülkenin yıpranmış petrol sanayisine yeni yatırımlar yapmaya başlamıştır. Çalışmada, Azerbaycan'da doğrudan yabancı yatırımlar ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi araştırmak amacıyla 1994-2020 yıllarını kapsayan gayri safi yurt içi hasılanın büyüme oranı (GSYİH) ve doğrudan yabancı yatırımların gayri safi yurt içi hasılaya oranı (DYY) değişkenleri kullanılarak ekonometrik analizler gerçekleştirilmiştir. Çalışmada VAR analizi, VAR Granger nedensellik testi, Toda-Yamomota nedensellik testi, varyans ayrıştırması, etki-tepki analiz yöntemleri kullanılmıştır. GSYİH için varyans ayrıştırması sonuçları, ilk periyotta GSYİH'de ortaya çıkan değişmelerin tamamının kendisi tarafından açıklandığını göstermektedir. DYY için varyans ayrıştırması sonuçları, DYY değişkende ilk periyotta ortaya çıkan değişmelerin %80ʼi kendisi tarafından, %20ʼlik kısmının ise GSYİH değişkeninden kaynaklandığı göstermektedir. GSYİHʼe etki eden bir şoka DYY'nin tepkisi 3. periyoda kadar artış daha sonra azalma eğiliminde olup, 6. dönemden sonra sönümlenme eğilimindedir. DYYʼe gelecek bir standart sapmalık şoka GSYİHʼnin tepkisi 4. periyoda kadar artış daha sonra duraklama, 5. periyottan sonra azalış şeklinde devam ederek 8. periyotta şokun etkisi sönümlenmektedir. VAR Granger ve Toda-Yamomota nedensellik testleri sonuçlarına göre büyüme ve doğrudan yabancı yatırımlar arasında çift yönlü nedensellik ilişkisinin olduğu bulunmuştur.
Özet (Çeviri)
How FDI has an impact on economic growth has always attracted the attention of researchers. It is known that capital is one of the important factors in achieving economic growth. Especially Developing Countries need external resources to achieve growth because they do not have sufficient financial resources. Foreign Direct Investments have become one of the important tools to meet these financial shortcomings. After the collapse of the Soviet Union, Azerbaijan started to move from a planned economy to a market economy. After independence, the country experienced a political and economic crisis with the effect of the war. Lack of sufficient financial resources has been one of the biggest obstacles in the development process of Azerbaijan. After the signing of the Agreement of the Century in 1994, foreign oil giants started to make new investments in the country's worn-out oil industry. In the study, econometric analyzes were carried out using the growth rate of gross domestic product (GSYİH) and the ratio of foreign direct investments to gross domestic product (DYY) variables covering the years 1994-2020 in order to investigate the relationship between foreign direct investments and economic growth in Azerbaijan. VAR analysis, VAR Granger causality test, Toda-Yamomota causality test, variance decomposition, impulse-response analysis methods were used in the study. The variance decomposition results for GSYİH show that all changes in GSYİH in the first period are explained by itself. The variance decomposition results for DYY show that 80% of the changes in the DYY variable in the first period are caused by itself and 20% by the GSYİH variable. The response of DYY to a shock affecting GSYİH tends to increase until Period 3, then decrease, and fade after Period 6. The response of GSYİH to a one standard deviation shock to DYY continues in the form of an increase until the 4th Period, then a pause, and a decrease after the 5th Period, and the effect of the shock is damped in the 8th Period. According to the results of VAR Granger and Toda-Yamamoto causality tests, it was found that there is a bidirectional causality relationship between growth and foreign direct investments.
Benzer Tezler
- Vergilemenin doğrudan yabancı sermaye yatırımları üzerinde etkisi: Azerbaycan örneği
The impact of taxation on foreign direct investment: The case of Azerbaijan
TURAL HASANOV
- İkili dış ticaretin büyüme üzerindeki etkisi. Azerbaycan -Türkiye örneği
The effect of bilateral foreign trade on growth: Azerbaijan-Turkey case
TALE AGHALAROV
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Uluslararası TicaretManisa Celal Bayar Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURAK ÖZDOĞAN
- Doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının Azerbaycan ekonomik büyüme üzerinde etkisi: 1995-2017 dönemi
The effect of directly foreign capital i̇nvestments on Azerbaijan economic growth: The period 1995-2017
İLHAM GULİYEV
- Azerbaycan'da maliye politikalarının doğrudan yabancı sermaye yatırımları üzerindeki etkileri
The effects of fiscal politics on direct foreign investments in Azerbaijan
NURLANE AHUNDZADE
- An analysis of women entrepreneurship policies as a tool for regional development in transition context: The case of Azerbaijan
Geçiş dönemi ekonomilerinde bölgesel gelişme aracı olarak kadın girişimciliği politikalarının analizi: Azerbaycan örneği
HATİCE TUĞBA İKİZLER FEARNLEY
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE FERHAN GEZİCİ KORTEN