Lise öğrencilerinde duygu düzenleme ve psikolojik sağlamlığın erken dönem uyumsuz şemalar açısından incelenmesi
Investigation of emotion regulation and psychological resilience in high school students in terms of early maladaptive schemes
- Tez No: 738039
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EYÜP ÇELİK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sakarya Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 140
Özet
Bu araştırmada, lise öğrencilerinde duygu düzenleme ve psikolojik sağlamlığın erken dönem uyumsuz şemalar açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada ayrıca lise öğrencilerinin duygu düzenleme ve psikolojik sağlamlık düzeylerinin cinsiyet, sınıf düzeyi ve okul türüne göre farklılaşıp farklılaşmadığı da incelenmiştir. Araştırmanın çalışma grubu, 2019-2020 eğitim-öğretim yılında Sakarya ilinde öğrenim gören 254 kadın (%51) ve 244 erkek (%49) olmak üzere toplam 498 lise öğrencisinden oluşmaktadır. Araştırmanın verileri;“Ergenler için Duygu Düzenleme Ölçeği”,“Ego Sağlamlığı Ölçeği”ve“10-16 Yaş Çocuk ve Ergenler için Erken Dönem Uyumsuz Şema Ölçekler Takımı”ile toplanmıştır. Araştırmada duygu düzenleme ve psikolojik sağlamlığın erken dönem uyumsuz şemalar ile ilişkileri Pearson korelasyon katsayısı ve çoklu regresyon analizi ile incelenmiştir. Ayrıca cinsiyet, sınıf düzeyi ve okul türüne göre duygu düzenleme ve psikolojik sağlamlık düzeyinin anlamlı farklılaşıp farklılaşmadığı bağımsız örneklem t-testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ile belirlenmiştir. Regresyon analizi sonucunda, lise öğrencilerinde duygu düzenlemenin alt boyutu olan içsel işlevsel duygu düzenlemenin erken dönem uyumsuz şemalardan kuşkuculuk, dayanıksızlık, haklılık ve cezalandırıcılık şemalarını; içsel işlevsel olmayan duygu düzenleme alt boyutunun ise kuşkuculuk, duygusal yoksunluk, dayanıksızlık ve karamsarlık şemaları tarafından yordandığı görülmüştür. Ayrıca dışsal işlevsel duygu düzenlemenin duygusal yoksunluk, bağımlılık, dayanıksızlık, haklılık, kendini onaylamama ve karamsarlık şemaları; dışsal işlevsel olmayan duygu düzenlemenin ise kuşkuculuk, haklılık, yetersiz özdenetim, kendini onaylamama ve karamsarlık şemaları tarafından yordandığı sonucuna ulaşılmıştır. Psikolojik sağlamlığa ilişkin analiz sonucunda da kusurluluk, kuşkuculuk, dayanıksızlık, kendini onaylamama, karamsarlık ve cezalandırıcılık erken dönem uyumsuz şemaları tarafından psikolojik sağlamlığın yordandığı sonucuna varılmıştır. Ayrıca araştırmada cinsiyete göre duygu düzenleme alt boyutlarından olan içsel işlevsel duygu düzenleme, içsel işlevsel olmayan duygu düzenleme puanlarının kadınlar lehine anlamlı farklılaştığı; dışsal işlevsel olmayan duygu düzenlemenin ise erkekler lehine anlamlı farklılaştığı görülmüştür. Bu araştırmada cinsiyete göre psikolojik sağlamlık ve dışsal işlevsel duygu düzenlemenin anlamlı farklılaşmadığı tespit edilmiştir. Araştırmada, duygu düzenleme alt boyutlarından içsel ve dışsal işlevsel duygu düzenleme puanlarının sınıf düzeyine göre anlamlı farklılaştığı; psikolojik sağlamlık ve duygu düzenleme alt boyutlarından olan içsel ve dışsal işlevsel olmayan duygu düzenlemenin ise sınıf düzeyine göre anlamlı farklılaşmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmada lise öğrencilerinde psikolojik sağlamlığın, dışsal işlevsel olan ve dışsal işlevsel olmayan duygu düzenlemenin okul türü değişkenine göre anlamlı farklılaştığı içsel işlevsel olan ve içsel işlevsel olmayan duygu düzenlemenin okul türüne göre anlamlı farklılaşmadığı görülmektedir. Elde edilen bulgular ilgili alanyazın bağlamında tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
In this study, it was aimed to examine emotion regulation and psychological resilience in high school students in terms of early maladaptive schemas. It was also examined whether the levels of emotion regulationand psychological resilience differed according to gender, class level, and type of school in the study. The research has been conducted with 498 high schoolschool students, 254 female (51%) and 244 male (49%), studying in Sakarya in the 2019-2020 academic year. As data collecting tools,“The Regulation of Emotions Questionnaire (REQ)”,“Ego Resilience Scale”and“Early Maladaptive Schema Questionnaires Set for Children and Adolescents between the ages of 10-16”were used. In the study, the relationships between emotion regulationand psychological resilience with early maladaptive schemas were examined via correlation and regression analysis. In addition, independent samples t-test and one-way analysis of variance (ANOVA) were used to determine whether emotion regulation and resilience levels significantly differed according to gender, class level, and type of school. As a result of the regression analysis, internal functional emotion regulation, which is a sub-dimension of emotion regulation in high school students, predicted early maladaptive schemas of mistrust, vulnerability to harm, entitlement/grandiosity and punitiveness; internal dysfunctional emotion regulation predicted mistrust/abuse, emotional deprivation, vulnerability to harm and pessimism. It was concluded that external functional emotion regulation predicted emotional deprivation, dependence, vulnerability to harm, entitlement/grandiosity, self-disapproval and pessimism schemas, and external dysfunctional emotion regulation predicted mistrust, defectiveness, insufficient self-control, self-disapproval and pessimism. Moreover, it was concluded that psychological resilience predicted the early maladaptive schemas of defectiveness, mistrust, vulnerabilityto harm, self-disapproval, pessimism and punitiveness. In addition, it was observed in the study that the scores of internal functional emotion regulation and internal dysfunctional emotion regulation, which are sub-dimensions of emotion regulation, differed significantly in favor of female, while external dysfunctional emotion regulation differed significantly in favor of male. In the research, it was determined that psychological resilience and external functional emotion regulation did not differ significantly according to gender. In the study, it was concluded that the internal and external functional emotion regulation scores, which are the sub-dimensions of emotion regulation, differed significantly according to the grade level, while the internal and external dysfunctional emotion regulation, which are the sub-dimensions of psychological resilience and emotion regulation, did not differ significantly according to the grade level. In the study, it was observed that psychological resilience, external functional and external dysfunctional emotion regulation differed significantly in high school students according to the school type variable, while internal functional and internal dysfunctional emotion regulation did not differ significantly according to school type. The findings which was obtained from the analysis have been discussed in the context of the relevant literature.
Benzer Tezler
- Ebeveyn kaybı yaşamış ergenlerin psikolojik sağlamlıklarının incelenmesi
Examining psychological resilience of adolescents who experienced parental loss
GAMZE EREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimEge ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DİLEK YELDA KAĞNICI
- Lise öğrencilerinde duygu düzenleme güçlüğü ile ilişkisel saldırganlık arasındaki ilişkide affetmenin aracı rolü: Karma desen çalışması
The mediating role of forgiveness in the relationship between emotion regulation difficulty and relational aggression in high school students: Mixed method study
MEHMET ŞAHAN
Doktora
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ESRA CEYHAN
- Bilişsel esneklik ve okula bağlılık arasındaki ilişkide duygu düzenleme ve okulda kendini toparlama gücünün aracılık rolü
The mediating role of emotion regulation and school resilience in the relationship between cognitive flexibility and school engagement
ALİ ÇETİNKAYA
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZLEM HASKAN AVCI
- Lise öğrencilerinde zihinsel dayanıklılığın yordanmasında psikolojik iyi oluş, duygu düzenleme, bilişsel esneklik ve akademik başarının rolü
The role of psychological well being, emotion regulation, cognitive flexibility and academic success in predicting mental toughness among high school students
ŞÜKRAN BAHÇEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimEge ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN DOĞAN
- Ergenlerde derse katılımın yordayıcıları olarak öznel iyi oluşu artırma stratejileri ve duygu düzenleme becerilerinin incelenmesi
Enhancing the subjective well-being strategies as a precursor of adolescents attendance to lesson and examining the skills of emotion arrangements
ABDULMUTTALİP KARAMANLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimYıldız Teknik ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ ERYILMAZ