Dağlık Karabağ Savaşının Türkiye'de çalışan Azerbaycan uyruklu hekimlerin ruh sağlığına etkileri
The impacts of the Nagorno-Karabakh War on the mental HEALTH of Azerbaijani doctors working in Türkiye
- Tez No: 741379
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EBRU FINDIKLI
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Psikiyatri, Psychiatry
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 110
Özet
Amaç: Savaş; insan eliyle meydana gelen, geniş kitleleri etkileyen, bireylerin ruhsal açıdan etkilenmeleri ile ilgili üzerinde çok sayıda çalışma yapılmış bir travmadır. 1945- 1992 yılları arasında, 23 milyondan fazla insanı ölümüne neden olan 149 büyük savaş yaşanmıştır. Savaşa maruz kalan bireyler kimi zaman kendi ülkelerinden bir başka ülkeye göç etmek zorunda kalmış, kimi zaman da mülteci olarak yeni bir yerde yaşamaya başlamaları ile beraber, başta sosyoekonomik ve psikolojik sorunlar olmak üzere çeşitli problemler ortaya çıkmıştır. Savaş mağdurlarında çeşitli yeme problemleri, bulaşıcı hastalıklar, fiziksel şiddete bağlı yaralanmalar, cinsi istismarlar, kronik hastalıklar ve depresyon, anksiyete, uyum bozukluğu ve travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) gibi çeşitli ruhsal hastalıklar görülebilmektedir. Yaklaşık 30 yıldır Dağlık Karabağ bölgesi ve çevresini işgal altında tutan Ermenistan sorunun barışçıl çözümüne ilişkin her türlü öneriyi geri çevirirken, 2020'ci yılın eylül ayında Ermenistan'ın saldırılarına karşı Azerbaycan ordusunun düzenlediği büyük taarruz 27 Eylül-10 Kasım 2020 tarihleri arasında 44 gün boyunca devam etmiştir. Bu savaşta büyük yenilgiye uğrayan Ermenistan ordusu, sonunda Rusya-Azerbaycan-Ermenistan tarafından yapılan üçlü bildiri gereğince teslimiyeti kabul ederek Azerbaycan topraklarından çekilmiştir. Bu çalışmanın amacı; Dağlık Karabağ Savaşının, Türkiye'de çalışan Azerbaycan uyruklu hekimlerin ruh sağlığına etkilerinin araştırılması, savaşa gönüllü olarak katılan ve katılmayan kişilerin depresyon, anksiyete, travma sonrası stres bozukluğu düzeylerinin ve başa çıkma tutumlarının nasıl etkilediğinin araştırılmasıdır. Yöntem: Mayıs-Eylül 2021 tarihleri arasında Azerbaycanlı uyruklu 112 hekime çevrimiçi ölçekler gönderildi. Katılımcılara çalışma hakkında bilgi verildi, bilgilendirilmiş onam formunu okuyarak çevrimiçi onaylamaları istenildi. Tarafımızca oluşturulan sosyodemografik bilgileri içeren veri formu çevrimiçi dolduruldu. Araştırmaya alınan hekimlere Beck Depresyon Ölçeği, Beck Anksiyete Ölçeği, DSM - 5 için Travma Sonrası Stres Bozukluğu Kontrol Listesi (PCL-5) ve Başa Çıkma Tutumlarını Değerlendirme Ölçeği (COPE) çevrimiçi uygulandı. Belirtilen ölçekler dışında katılımcılara herhangi bir başka ölçek, laboratuvar tetkiki veya müdahalede bulunulmadı. Elde edilen veriler SPSS 22 paket programında değerlendirildi. Bulgular: Araştırma kapsamında incelenen hekimler arasında TSSB prevalansının savaşa katılanlarda %28 olduğu ve savaşa katılanların TSSB düzeylerinin kontrol grubundan anlamlı derecede yüksek olduğu bulunmuştur. Erkeklerin savaşa katılma oranı (%59,4) kadınların savaşa katılma oranından (%34,9) anlamlı şekilde yüksek bulunmuştur, bekarların savaşa katılma oranı (%60) evlilerin savaşa katılma oranından (%40,4) anlamlı şekilde yüksek bulunmuştur. Cinsiyet dışında, medeni durum, zorunlu göç yaşama, bir yakınını kaybetme, sigara içme ve ek fiziksel hastalık gibi sosyodemografik özelliklerin, TSSB, anksiyete, depresyon gelişiminde etkili olmadığı saptanmıştır. Kadınlarda depresyon, anksiyete ve TSSB düzeyleri erkeklerden anlamlı derecede yüksek olduğu görülmüştür. Savaşa katılanlarda sigara kullanım oranı, savaşa katılmayanların sigara kullanım oranından anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur. Olgu ve kontrol grupları, cinsiyet, medeni durum, zorunlu göç yaşama, bir yakınını kaybetme, fiziksel hastalık ve sigara içme durumuna göre katılımcıların başa çıkma tutumları arasında anlamlı fark görülmemiştir. Savaşa katılanların yaşı ile başa çıkma tutumlarının davranışsal olarak boşverme alt boyutu arasında negatif yönde anlamlı bir korelasyon görülmüştür. Sonuç: Savaşlar tarihin tüm zamanlarında devam etmiş, teknoloji gelişimi ise savaşların formatını değiştirmiştir. Savaşların devletlere gösterdiği ekonomik etkiler çoğu zaman öne çıkarılsa da, ruhsal açıdan travma almış ve yaralanmış kişilerin topluma maliyetinin çok büyük olacağı tahmin edebiliriz. TSSB, majör depresyon, anksiyete bozukluğu ve diğer ruhsal bozukluklar yeti yitimine yol açan hastalıklar arasında ilk sıralarda gelmektedir. Bu çalışmanın sonuçları, savaştan uzakta ve güvenli bir ortamda Türkiye'de çalışmalarına rağmen savaş travmasına maruz kalmış Azerbaycanlı sivil hekimlerde TSSB başta olmak üzere ruhsal sorunların yaygın olduğunu göstermektedir. Savaşın yıkıcı etkilerinin sağlık çalışanları üzerindeki etkilerinin araştırılması için uzunlamasına çalışmalara ihtiyaç vardır. Bu çalışmanın literatüre katkı sağlayacağını ve diğer sağlık çalışanları ile yapılacak çalışmalar için öncülük edeceğini düşünmekteyiz.
Özet (Çeviri)
Objective: War is a trauma caused by human beings, that affects large masses, and many studies have been done on the psychological effects on individuals. Between 1945 and 1992, more than 23 million people died as a result of 149 significant wars. Individuals who were exposed to war sometimes had to migrate from their own country to another country, and sometimes they started to live in a new place as refugees, resulting in various problems, primarily socioeconomic and psychological problems. Various eating problems, infectious diseases, injuries due to physical violence, sexual abuse, chronic diseases, and various mental illnesses such as depression, anxiety, adjustment disorder, and post-traumatic stress disorder (PTSD) can be seen in war victims. While Armenia, which has occupied the Nagorno-Karabakh region and its environs for nearly 30 years, rejected any proposal for e peaceful solutions to the problem, the great offensive organized by the Azerbaijani army in September 2020 against the attacks of Armenia continued for 44 days between 27 September and 10 November 2020. The Armenian army, which suffered a great defeat in this war, finally accepted the surrender by the triple declaration made by Russia-Azerbaijan-Armenia and withdrew from the territory of Azerbaijan. The purpose of this study is to study the impact of the war in Nagorno-Karabakh on the mental health of Azerbaijani doctors working in Türkiye, as well as to study the level of depression, anxiety, and post- traumatic stress and coping attitudes assessment. Method: Online scales were sent to 112 physicians of Azerbaijani nationality between May-September 2021. Participants were informed about the study, and they were asked to read the informed consent form and approve it online. The data form containing the sociodemographic information created by us was filled out online. Beck Depression Scale, Beck Anxiety Scale, Post Traumatic Stress Disorder Checklist for DSM-5 (PCL- 5), and Coping Attitudes Assessment Scale (COPE) were administered online to the physicians included in the study. Except for the scales specified, no other scales, laboratory examinations, or interventions were made to the participants. The data obtained were evaluated in the SPSS 22 package program. Results: It was found that the prevalence of PTSD among the physicians examined within the scope of the study was 28% in those who participated in the war, and the PTSD levels of those who participated in the war were significantly higher than in the control group. The proportion of men who joined the war (59.4%) was found to be significantly higher than the proportion of women who joined the war (34.9%), and the proportion of single people who joined the war (60%) was found to be significantly higher than the proportion of married people who joined the war (40.4%). Apart from gender, sociodemographic characteristics such as marital status, forced migration, loss of a relative, smoking, and additional physical illness were not found to be effective in the development of PTSD, anxiety, and depression. Depression, anxiety, and PTSD levels were found to be significantly higher in women than in men. The rate of smoking among those who participated in the war was found to be significantly higher than the rate of smoking among those who did not participate in the war. There was no significant difference between the coping attitudes of the participants according to the case and control groups, gender, marital status, forced migration, loss of a relative, physical illness, and smoking status. There was a significant negative correlation between the age of the war participants and the behavioral withdrawal sub-dimension of their coping attitudes. Conclusion: Wars have continued throughout history, and the development of technology has changed the format of wars. Although the economic effects of wars on states are often highlighted, it can be estimated that the cost to society of people who have been mentally traumatized and injured will be enormous. PTSD, major depression, anxiety disorder, and other mental disorders are among the leading diseases that cause disability. The results of this study show that mental problems, especially PTSD, are common in Azerbaijani civilian physicians who have been exposed to war trauma despite working in Türkiye in a safe environment away from war. Longitudinal studies are needed to investigate the devastating effects of war on healthcare workers. Our study will provide an important contribution to the literature and be a guiding star for studies to be done with other healthcare professionals.
Benzer Tezler
- Gorbaçov döneminin Türk basınına yansımaları (1985-1991)
Reflections of the Gorbachev period on the Turkish press (1985-1991)
BETÜL AYDIN KARGA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
GazetecilikMarmara ÜniversitesiTürk Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OKAN YEŞİLOT
- Savaş ve çatışma haberciliği bağlamında ikinci Karabağ savaşının medyada temsili
Media representation of the II Karabakh problem in the context of war an conflict journalism
AYSHAN HUSEYNOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
GazetecilikKocaeli ÜniversitesiGazetecilik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYSEL ÇETİNKAYA
- İkinci Karabağ Savaşı'nın medyada temsili
Media representation of the second Karabakh War
TABRİZ GURSHAD SAMADBAYLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
GazetecilikNiğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiAvrasya Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. Elif ŞEŞEN
- Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki 2020 Tovuz Çatışması ve 2. Dağlık Karabağ Savaşı'nın Türkiye'nin bölgesel politikasına etkileri
The effects of the 2020 Tovuz Conflict between Azerbaijan and Armenia and the 2nd Nagorno-Karabakh War on Turkey's regional policy
EMEL DERİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Siyasal BilimlerKapadokya ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALİL BURAK SAKAL
- İkinci Karabağ savaşı: Türkiye medyasında yansımaları
Second Karabakh war: Reflections in Turkish media
ORKHAN TAGHIYEV