Susamda makinalı hasada uygun verimli hatların geliştirilmesi
Development of high-yielding lines suitable for machine harvesting in sesame
- Tez No: 741450
- Danışmanlar: PROF. DR. BÜLENT UZUN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Genetik, Ziraat, Genetics, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 79
Özet
Anadolu'da köklü bir geçmişe sahip olan susam, hasat olgunluğuna geldiğinde kapsüllerini çatlatıp tohumlarını dökme özelliğinden dolayı hasat-harman işlemleri el emeğine dayalı olarak yapılmaktadır. Yabani form özelliği göstererek tohumlarını dökme eğiliminde olan susamın, tam anlamıyla kültüre alınmasına olanak sağlayacak olan tohum dökmeme özelliği (uçtan çatlatma ve güçlü plasenta bağı) tez çalışmasında bütün yönleriyle incelenmiştir. Tohum dökmeme durumunun nasıl kalıtım gösterdiği belirlenmiş olup yapılan melezleme çalışmaları ile bir tarafta tohum dökmeyen tam mekanize hasada uyumlu nitelikli susam hatları geliştirilirken diğer tarafta söz konusu özellik geri melezleme yöntemiyle halihazırda üretimi yapılan tescilli çeşitlere aktarılmaya çalışılmıştır. Tohum dökmeyen ve biçerdöver ile tam mekanize hasada uygun özellik gösteren genetik materyaller Akdeniz Susam Koleksiyonuna (ACS) eklenmiş olup 2020 ve 2021 yıllarında yürütülen verim denemeleri ile agro-morfolojik özellikleri belirlenmiştir. Denemeler sonucunda; tane verimi, bitki boyu, yan dal sayısı, ilk kapsül yüksekliği, kapsül sayısı, 1000 tohum ağırlığı, fizyolojik olum gün sayısı ve çiçeklenme gün sayısı değerlerinde önemli farklılıklar elde edilmiştir. Ayrıca genotiplerin yağ ve yağ asitleri oranlarına ait değerler elde edilmiştir. Verim ve verim bileşenleri arasındaki ilişkiler ise basit korelasyon analizi ile belirlenmiştir. Oluşturulan melez popülasyonları ile tohum dökmeme özelliğinin kalıtımının yanı sıra transgresif açılmaları, tohum kabuğu renginin kalıtımı, heterosis ve heterobeltiosis oranları incelenmiştir. Tez çalışmasının sonucunda susamda makinalı hasada uygunluk için aranan özellikler melezleme çalışmaları ile sonraki döllere aktarılmış ve söz konusu özelliklerin resesif iki karakter ile idare edildiği belirlenmiştir. Melezleme ve geri melezleme çalışmaları ile elde edilen bireyler ıslah programlarına dahil edilerek yeni susam çeşitlerinin geliştirilmesinde kullanılmak üzere gen havuzuna eklenmiştir.
Özet (Çeviri)
Harvest-threshing processes are based on manual labor, since sesame, cracks its capsules and sheds its seeds when it reaches harvest maturity. Sesame has a deep rooted history in Anatolia, which tends to shed its seeds by showing wild form characteristics (capsule cracking and non-strong placental bond), has been examined in this study, which will enable it to be successful sesame production. It has been determined how the heritability of shattering is, and with the hybridization studies, on the one hand, qualified sesame lines compatible with the fully mechanized harvest that do not shed seeds have been developed, on the other hand, desirable agronomic traits have been tried to be transferred to the released varieties currently produced by the backcross method. Genetic materials that are shown shatter resistant and suitable for fully mechanized harvesting have been added to the Mediterranean Sesame Collection (ACS) and their agro-morphological characteristics have been determined in 2020 and 2021. As a result of this study, significant differences were observed in grain yield, plant height, number of lateral branches, first capsule height, number of capsules, 1000-seed weight, physiological maturity and flowering days. In addition, oil content and fatty acid ratios of the lines were analyzed. Relationships between yield and yield components were determined by simple correlation analysis. Transgressive opening, inheritance of seed coat color, heterosis and heterobeltiosis rates, as well as inheritance of shatter resistant traits, were also investigated with the hybrid populations created. As a result, desirable traits for suitability for machine harvesting in sesame were transferred to the next generations by hybridization technique and it was determined that these traits were controlled by two recessive characters. Lines that obtained by crossing and backcrossing studies were included in breeding programs and added to the gene pool to be used in the development of new sesame varieties in the near future.
Benzer Tezler
- Susamın geleneksel yöntem, yarı mekanizasyon sistemler ve biçerdöverle hasat olanakları
Başlık çevirisi yok
SULTAN ÖZTÜRK
- Kapalı kapsüllü susam mutantlarının fertilite düzeylerinin karşılaştırılması
Comparison of the fertility levels of the closed capsule sesame mutants
ŞEN İNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
ZiraatAkdeniz ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M. İLHAN ÇAĞIRGAN
- Susamda (Sesamum indicum L.) kuraklık hassasiyet indeksi kullanılarak genotipik kuraklık toleransının belirlenmesi
Determination of genotypic drought tolerance in sesame (Sesamum indicum L.) using of the drought susceptibility index
TALİP KAYA
Doktora
Türkçe
2021
ZiraatKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATİH KILLI
- Susamda Yeni Nesil Dizileme Verileri Kullanılarak Indel Markerlerin Geliştirilmesi
Development Of Indel Markers Wıth The Use Of Next Generatıon Sequencıng Data In Sesame
SİBEL UZUNOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
BiyoteknolojiAkdeniz ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ENGİN YOL
- Susamda verim, verim komponentleri ve yağ miktarının varyasyonu ve verimle ilişkili özellikler
Variation of yield, yield components and oil content and yield-related characters in sesame
BÜLENT UZUN
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
ZiraatAkdeniz ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. İLHAN ÇAĞIRGAN