IX.–XIX. yüzyıl edvârlarında müzik-sağlık konusuna ilişkin bir literatür analizi
A literature analysis on music-health in 9-19th century edvârs
- Tez No: 741533
- Danışmanlar: PROF. DR. BURÇİN UÇANER ÇİFDALÖZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Müziği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 298
Özet
İnsanoğlu paleolitik çağdan günümüze kadar yaşadığı sağlık sorunlarını tedavi etmek için pek çok yönteme başvurmuştur. İnsanları iyileştirmek için ilaçların yanı sıra müzik de yaygın bir şekilde kullanılmıştır. Türk-İslam coğrafyasında kaleme alınan eserlerde müzik, insan sağlığını etkilemede önemli bir etken olarak kullanılmaktadır. Bu coğrafyada IX. yüzyıldan günümüze kadar yazılmış olan kaynakların birçoğunda müzik ve sağlık ilişkisine değinilmiştir. Edvârlardan edinilen müzik ve sağlık ilişkisi hakkındaki bilgiler günümüze ulaşırken bir kısım değişikliklere uğramıştır. Fârâbî'nin kaleme aldığı el-Mûsîka'l-Kebîr adlı müzik teorisi kitabı referans gösterilerek günümüze kadar birçok yazar müziğin insan sağlığı üzerindeki etkilerini aktarmaya çalışmıştır. Fârâbî'ye atıf yapılarak günümüzde kullanılan bilgilerin aslında ona ait olmadığı, ilk olarak XIV. yüzyılda Hasan Kaşani (Ö.1355?)'nin Kenzü't-Tuhaf adlı eserinde var olduğu görülmüştür. Bu tez çalışması kapsamında başlangıç olarak Türk-İslam Medeniyetinden ve bu coğrafyadaki müzik-sağlık ilişkisinden bahsedilmiştir. Konu bir bütün olarak ele alınmış ve söz konusu dönemin bilgi dağarcığına erişilmeye çalışılarak yorumlanmıştır. Ardından 35 yazara ait olan 41 edvar sırası ile incelenmiş ve bu edvarların içerisinde konuyla ilgili olan bölümler çıkarılmıştır. Elde edilen bilgiler analiz edilerek yorumlanmıştır. Bu tez çalışması köklü bir geleneği ele aldığı için, dünya tarihinde birbirleri ile etkileşimde bulunmuş uygarlıklar olan Hint, Çin, Mısır ve Yunan Medeniyetlerinin konu üzerine olan birikimleri ve gelenekleri hakkında bilgiler verilmiştir. Bu medeniyetlerin birbirleri ile olan etkileşimleri belirtilerek Türk-İslam coğrafyasını ne ölçüde ya da hangi açıdan etkilemiş olabilecekleri üzerinde durulmuştur. Son olarak edvarlardan elde edilen söylemler analiz edilmiştir. Yazarların konu hakkında verdikleri bilgiler her zaman çok açıklayıcı olmadığı için söylemler üzerinden analiz yapılmıştır. Bu analizler ile konunun“Mizaç Teorisi, Kozmoloji ve Nümeroloji”açısından bağları tespit edilmiş ve çıkarımlarda bulunulmuştur. Son olarak yine bu söylem analizleri üzerinden edvarlar arası kanonik yapı ve anakronizm olgusu üzerine açıklamalar yapılmıştır. Sonuç olarak Türk-İslam Coğrafyasındaki müzik ve sağlık ilişkisi, medeniyetlerin hem birbirleri ile olan etkileşimleri hem de dünya tarihi ile olan etkileşimleri açısından birincil kaynaklardan ele alınarak incelenmiştir. Bu inceleme neticesinde Türk-İslam coğrafyasında müzik ve insan sağlığı hakkındaki bilgilere detaylı olarak yer verilmiştir.
Özet (Çeviri)
Mankind has resorted to many methods to treat the health problems it has experienced from the Paleolithic age to the present. Besides the medicines such as music have been widely used to heal people. Music is used as an important factor in affecting human health in works written in the Turkish-Islamic geography. In this geography, in most of the sources written from the 9th century to the present, the relationship between music and health has been mentioned. While the information about music and health practices obtained from Edvârs has reached the present day, it has undergone some changes. Many writers have tried to convey the effects of music on human health, with reference to the music theory book al-Mûsîka'l-Kebîr, written by Fârâbî. By referring to Fârâbî, it has been seen that the information used today does not actually belong to him, and that it first existed in the 15th century in the work of Hasan Kaşani (D.1355?) named Kenzü't-Tuhaf. Within the scope of this thesis, the Turkish-Islamic Civilization and the relationship between music and health in this geography are mentioned. The subject was handled as a whole and interpreted by trying to reach the knowledge of the period mentioned above. Then, 41 edvars belonging to 35 authors were examined in order and the sections related to the subject were extracted from these edvars. The information obtained was analyzed and interpreted. Since the aforementioned study deals with a deep-rooted tradition, information is given about the accumulation and traditions of the Indian, Chinese, Egyptian and Greek Civilizations, which are civilizations that have interacted with each other in world history. By specifying the interactions of these civilizations with each other, it is emphasized to what extent or in what respect they may have affected the Turkish-Islamic geography. Finally, the discourses obtained from the edvars were analyzed. Since the information given by the authors about the subject is not always very explanatory, the analysis was made through the discourses. With these analyzes, the ties of the subject in terms of“Temperament Theory, Cosmology and Numerology”were determined and inferences were made. And again, through these discourse analyzes, explanations were made on the canonical structure and the phenomenon of anachronism among the edvars. As a result, the relationship between music and health in the Turkish-Islamic Geography has been examined by considering the primary sources in terms of both the interactions of civilizations with each other and their interactions with world history. As a result of this review, information about music and human health in the Turkish-Islamic geography is given in detail.
Benzer Tezler
- XV. yüzyılda makâmlar
Makams in the XVth century
ÖZGEN KÜÇÜKGÖKÇE
Doktora
Türkçe
2010
MüzikDokuz Eylül Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M. HAKAN CEVHER
- 19. yüzyıl ortalarında Muğla'da aile yapısı (122, 123 ve 124 numaralı Muğla şer'iyye sicillerine göre)
Family structure of Muğla around the middle of the 19 th century (in accordance with numbers 122, 123 and 124 registors of Muğla)
ERDOĞAN KELEŞ
- XIX. yüzyıl ve XX.yüzyıl başı Eminönü'nde Osmanlı büro hanları
Ottoman office inns in Eminönü in XIX.century and the begining of XX.century
NİL KÖROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. NİHAL ULUENGİN
- XIX. yüzyılda doğu Türkistan Uygurlarında sosyal ve kültürel hayat
XIX кылымда чыгыш туркстандагы уйгурлардын коомдук жана маданый жашоосу
BAHATTİN GENCAL
Doktora
Türkçe
2012
TarihKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAYRAM KODAMAN
- 18. ve 19. yüzyıl Aydın sufileri ve sufilerin mezar taşları
XVIII-IX century Anatolian sufis and grinding stones
BİRCAN KAYACAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sanat TarihiAydın Adnan Menderes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HASAN GÜLTEKİN