Şanlıurfa ili nar bahçelerinde Akdeniz meyve sineği, Ceratitis capitata Wied. (Diptera: Tephritidae)'nin populasyon gelişimi ve bulaşıklık oranı
Population development and infestation rate of Öediterranean fruit fly, Ceratitis capitata Wied. (Diptera: Tephritidae) in pomegranate orchards in Şanlıurfa province
- Tez No: 741545
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET MAMAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Harran Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bitki Koruma Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 55
Özet
Akdeniz meyve sineği, Ceratitis capitata Wied. (Diptera; Tephritidae) birçok meyve türünde ekonomik kayıplara sebep olan önemli bir zararlıdır. Bu çalışma, Akdeniz meyvesineğinin Şanlıurfa İlinin Akçakale, Haliliye, Karaköprü ve Suruç ilçesindeki nar bahçelerinde populasyon gelişiminin ve bulaşıklık oranının belirlenmesi amacıyla 2020-2021 yıllarında yürütülmüştür. Çalışmada zararlının popülasyon gelişimini belirlemek için her bahçeye üçer adet eşeysel çekici feromon tuzak asılmıştır. Tuzaklar, ilk ergin uçuşuna kadar üç günde bir, ilk ergin uçuşundan son ergin uçuşuna kadar haftalık olarak takip edilmiştir. Ceratitis capitata' ın nar meyvelerindeki bulaşıklık oranını belirlemek için, hasat esnasında her bahçede en az 10'ar ağaçtan farklı yönlerden alınan en az 100 meyvede zarar belirtisi ve larva kontrolü yapılmıştır. Akdeniz meyvesineğinin çalışmanın yürütüldüğü lokasyonlardaki populasyon gelişimi ile ilgili veriler değerlendirildiğinde zararlının nar bahçelerinde ilk olarak ağustos ayı itibariyle görülmeye başladığı, 2020 yılında düşük olan popülasyonun 2021 yılında yükseldiği belirlenmiştir. Zararlının popülasyonunun yaz aylarında düşük iken özellikle Akçakale ve Suruç ilçelerindeki bahçelerde Ekim ve Kasım aylarında yüksek dalgalanma gösterdiği belirlenmiştir. 2020 yılında ergin populasyonunun en fazla görüldüğü Suruç nar bahçelerinde 16 Ekim tarihinde 17 ergin/tuzak olduğu buna karşın 2021 yılında en yüksek ergin yakalanması Akçakale 19 Kasımda 565 ergin/tuzak, Suruç ilçesinde 25 Eylülde 216 ergin/tuzak olarak gerçekleşmiştir. Zararlının yıllar ve lokasyonlara göre değişmekle beraber Aralık ayına kadar tuzaklara yakalandığı ve 1ile 5 ay arasında farklı sürelerle doğada aktif bulunduğu belirlenmiştir. Doğada aktif olduğu bu süre içerisinde tuzaklara yakalanan toplam ergin sayıları 2020 ve 2021 yıllarında sırasıyla Karaköprü ilçesinde 21 ve 312, Suruç ilçesinde 125 ve 1353, Akçakale ilçesinde 26 ve 1226 ve Haliliye 29 ve 259 ergin/tuzak olarak tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda zararlının nar meyvelerindeki bulaşıklık oranının iki yıllık ortalamaya göre Suruç ilçesinde %1 ve Akçakale ilçesinde %2.5 olduğu tespit edilmiş olup her iki yılda da Haliliye ve Karaköprü ilçelerinde meyvede bulaşıklık olmadığı belirlenmiştir. Zararlının ilk ergin uçuşunun yaz aylarının sonuna doğru gerçekleşmesi ve popülasyonun sonbaharda yükselmesi Şanlıurfa koşullarında kışı geçiremediği sonucunu doğurmuştur. Sonuç olarak, zararlının Şanlıurfa ili nar bahçelerinde henüz ekonomik anlamda zarar meydana getirmediği ancak 2021yılında popülasyon yoğunluğunda meydana gelen artış gelecekte ekonomik anlamda bir zararlı olabileceğini düşündürmektedir. Bu nedenle nar üreticilerinin eğitim ve yayım faaliyetleri ile zararlı konusunda bilgilendirilmeleri mutlak önem arzetmektedir. Bu kapsamda nar hasadının geciktirilmemesi, ağaçta kalan ve yere düşen bulaşık nar meyvelerinin toplanarak imhası önerilmelidir.
Özet (Çeviri)
Mediterranean fruit fly, Ceratitis capitata Wied. (Diptera; Tephritidae) is an important pest that causes significant economic losses in many fruit species. This study was carried out in order to determine the population development and infestation rate of the Mediterranean fruit fly in pomegranate orchards in the Akçakale, Haliliye, Karaköprü and Suruç districts of Şanlıurfa province in 2020-2021. In the study, three sexual attractive pheromone traps were hung in each orchard in order to determine the population development of the pest. The traps were monitored twice a week until the first adult was caught, and weekly from the first adult flight to the last adult flight period. At least 100 fruits were randomly collected and checked the damage symptoms and larvae of the pest from at least ten trees in each orchard during harvest in order to determine the infestation rate of C. capitata in pomegranate fruits. As a result of the study, the first flight of the pest detected in the August in the pomegranate orchards and the population was low in 2020 while it was increased in 2021. It has been determined that the population of the pest is low in the summer months, while it fluctuates high in the autumn months, especially in the orchards of Akçakale and Suruç districts. When the population trend of the pest is examined, the highest population in 2020 was determined as 17 adults/traps on October 16 in Suruç pomegranate orchard while in 2021 it was discovered as 565 adults/traps on November 19 in Akçakale and 216 adults/traps on September 25 in Suruç district. Although it varies according to years and locations the pest is caught in traps until December and is active in nature for different periods of 1-5 months. During this period of activeness in nature, the total number of adults caught in the traps were determined as 21 and 312 adults/traps in Karaköprü district, 125 and 1353 adults/traps in Suruç district, 26 and 1226 adults/traps in Akçakale district, 29 and 259 adults/trap in Haliliye in 2020 and 2021, respectively. Results showed that the infestation rate of the pest in pomegranate fruits was 1% in Suruç district and 2.5% in Akçakale district, according to the two-year average, and it was determined that there was no infestation in the pomegranate fruits in Haliliye and Karaköprü districts in both years. The fact that the first adult flight of the pest took place towards the end of summer and the population increased in autumn resulted that it could not overwinter in Şanlıurfa conditions. As a result, the pest has not caused any economic damage in the pomegranate orchards of Şanlıurfa yet, but the increase in population density in 2021 suggests that it may be an economic pest in the future. For this reason, it is of absolute importance that pomegranate producers are informed about the pest through training and extension activities. For this purpose, it should be recommended not to delay the pomegranate harvest, and to collect and destroy the infested pomegranate fruits that remain on the tree and fall to the ground.
Benzer Tezler
- Şanlıurfa ilindeki nar bahçelerinde yapay kışlama barınaklarında kışlayan böcek (Arthropoda:Insecta) faunasının belirlenmesi
Determination of overwintering insect (Arthropoda: Insecta) fauna in artificial wintering shelters in pomegranate orchards in Şanlıurfa province
GURBET YELEÇ
- The determination of properties of lokal types in pomegranate population of siverek area (Şanlıurfa)
Siverek yöresi (Şanlıurfa) nar populasyonlarında yerel tiplerin özelliklerinin belirlenmesi
CEMİLE KAPLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
ZiraatHarran ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEKİR EROL AK
- Coğrafi planlama yönünden Şanlıurfa ilinin tarımsal yapısı
The agricultural structural of province of Şanlıurfa terms of geographical planing
SEDAT BENEK
- İlköğretim okullarında aday öğretmenlerin yetiştirilmesinde ilköğretim müfettişlerinin rolleri (Şanlıurfa ili örneği)
Roles of inspectors in training of candidate at elementary schools (Şanlıurfa sample)
DAMLA UYGUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. MEHMET KORKMAZ
- Şanlıurfa ili şehir merkezinde cutaneous leishmaniasis (CL) prevalansı araştırması
The Research of prevalance of cutaneous leishmaniasis in Şanlıurfa city center
Ö. YILDIRIM BAYAZIT
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Halk SağlığıHacettepe ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HİLAL ÖZCEBE