Ortaokul Türkçe ders kitaplarında Peirce'ün dil dışı göstergelerinin kullanımı
The use of Peirce's non-language indicators in secondary school Turkish textbooks
- Tez No: 744886
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUSTAFA SAİD KIYMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Dil dışı göstergeler, Türkçe ders kitabı, Metni anlamlandırma, Non-linguistic indicators, Turkish textbook, Making sense of the text
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Adıyaman Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 162
Özet
Türkçe derslerinde kullanılan temel materyal Türkçe ders kitapları ve bu kitaplar aracılığıyla sunulan metinlerdir. Bu metinler kendini oluşturan cümlelerden daha fazlasını içinde barındırmaktadır. Türkçe derslerinde yazılı dilin yanı sıra dil dışı unsurların da ön plana çıkarılması ve yazılı dil ile dil dışı göstergelerin bir bütün olarak ele alınması gerekmektedir. Türkçe ders kitaplarında yer alan dil dışı göstergelerin sunduğu iletiler, yazılı metnin anlamlandırılmasında önemli bir yere sahiptir. Bu çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden betimsel tarama modeli kullanılarak hazırlanmıştır. MEB tarafından onaylanarak 2021-2022 Eğitim Öğretim Yılı'nda Türkçe derslerinde kullanılan 4 farklı yayınevine ait, 8 Türkçe ders kitabından çeşitli metin türlerinde 80 metin, çalışmanın kapsamını oluşturmaktadır. Kapsam dâhilindeki bu metinlerin doküman analizi yapılmıştır. Metinler okunurken sayfalarda yer alan görseller öğrenci tarafından farkında olmadan gösterge bilimsel yöntemler kullanılarak çözümlenmektedir. Bu durumdan yola çıkılarak metinlerde yer alan dil dışı göstergeler, gösterge bilimsel kavramlar doğrultusunda ele alınmaya çalışılmıştır. Bu noktada daha çok Peirce'ün dil dışı göstergeler için kullandığı terimler tercih edilmiştir. Dil dışı göstergeler; gösterge türü, gösterge, gösteren, gösterilen ve metin içi gönderim başlıkları altında tablolaştırılmış ve elde edilen veriler metinden alıntılarla desteklenerek yorumlanmıştır. Ayrıca dil dışı göstergelerde yer alan kültürel unsurlara da tabloda yer verilmiştir. Çalışma sonucunda yazılı metinle birlikte kullanılan görsellerin metni anlamlandırma sürecinde son derece önemli olduğu anlaşılmaktadır. Gösterge bilimsel terimlerden yararlanarak dil dışı göstergelerin incelenmesi metni anlamlandırma sürecini kolaylaştırmaktadır. Gösterge türlerinden en fazla görüntüsel göstergenin kullanıldığı, devamında ise belirti ve simge türlerinin geldiği görülmektedir. Genel olarak Türkçe ders kitaplarında kullanılan dil dışı göstergeler yazılı metinle uyumluyken; kültürel unsurları içerisinde barındırması açısından yetersiz bulunmuştur.
Özet (Çeviri)
The basic materials used in Turkish lessons are Turkish textbooks and the texts presented through these books. These texts contain more than the sentences that compose themselves. In Turkish lessons, besides written language, non-linguistic elements should be brought to the fore and written language and non-linguistic indicators should be considered as a whole. The messages presented by the non-linguistic indicators in the Turkish textbooks have an important place in the interpretation of the written text. This study was prepared by using the descriptive survey model, one of the qualitative research methods. 80 texts in various text types from 8 Turkish textbooks belonging to 4 different publishers and used in Turkish lessons in the 2021-2022 Academic Year, approved by the Ministry of National Education, constitute the scope of the study. Document analysis of these texts within the scope was made. While the texts are being read, the visuals on the pages are unwittingly analyzed by the student using semiotic methods. Based on this situation, non-linguistic signs in the texts were tried to be handled in line with semiotic concepts. At this point, the terms used by Peirce for non-linguistic signs were preferred. non-linguistic signs; The indicator type was tabulated under the headings of indicator, signifier, indicated and in-text posting and the data obtained were interpreted by supporting the quotations from the text. In addition, cultural elements in non-linguistic indicators are also included in the table. As a result of the study, it is understood that the visuals used together with the written text are extremely important in the process of making sense of the text. Examining non-linguistic indicators by making use of semiotic terms facilitates the process of making sense of the text. It is seen that among the indicator types, the most visual indicator is used, followed by the symptom and symbol types. While non-linguistic indicators used in Turkish textbooks in general are compatible with the written text; was found insufficient in terms of containing cultural elements.
Benzer Tezler
- Ortaokul ders kitaplarındaki değerlerin göstergebilimsel açıdan incelenmesi
Analyse of values in textbooks of secondary schools by semi̇oti̇cal vi̇ew
ÜBEYDULLAH PİLATİN
Doktora
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimDicle ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEHÇET ORAL
- Ortaokul Türkçe ders kitaplarında toplumsal cinsiyet
Gender in middle school Turkish coursebooks
EMİNE KİTİŞ ÇINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimPamukkale ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DERYA YAYLI
- Ortaokul Türkçe ders kitaplarında görsel okuryazarlık uygulamaları
Visual literacy practices in secondary school Turkish textbooks
OKAN DENİZ KARACA
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimBaşkent ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET DEMİR
- Ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerdeki değerlerle ortaokul öğrencilerinin yazılarında kullandıkları değerler üzerine karşılaştırmalı bir inceleme
A comparative analysis of values addressed by texts in secondary school Turkish textbooks and values addressed by texts written by secondary school students
ENVER TAÇYILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KENAN BULUT
- Ortaokul Türkçe ders kitaplarında sözcük öğretiminin yaratıcı dil öğretimi açısından değerlendirilmesi
Secondary school textbook in Turkish language teaching evaluation of creative teaching of word
GÖZDE GÜZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
DilbilimBaşkent ÜniversitesiTürkçenin Eğitimi ve Öğretimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. TÜLAY KUZU