Ömeri, Makrizi ve Kalkaşendi örneğinde Memlük tarihçilerinin eserlerinde islam mezheplerine dair bilgiler
Information on islamic sects in the works of Mamluk historians in the example of Umari, Maqrizi and Qalqashandi
- Tez No: 745179
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET KALAYCI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Tarih, Religion, History
- Anahtar Kelimeler: Makâlât, Memlükler, Kültür tarihi, Ömerî, Makrîzî, Kalkaşendî, Maqalat, Mamluks, cultural history, Umarî, Maqrizi, Qalqashandi
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Mezhepleri Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Mezhepleri Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 190
Özet
İslam makâlât geleneği, Hz. Peygamber'in vefatından yaklaşık iki asır sonra başlamıştır. Fakat şu hususun altını çizmek gerekir ki İslam medeniyetinde kendine özgü bir makâlât, fırak veya milel-nihal literatürüne bağlı bir gelenek oluşmuştur. Bu gelenek içerisinde Eş'arî, Hanefî ve Şiî makâlât eserleriyle karşılaşmaktayız. Tam da bu noktada Memlük kültür havzasında var olan makâlât geleneği keşfedilmeyi bekleyen bir hazine olarak karşımıza çıkmaktadır. Ömerî'nin Mesâliku'l-ebsâr'ı, Makrîzî'nin Hıtat'ı ve Kalkaşendî'nin Subhu'l-a'şâ'sı bu kültür havzasının makâlât odaklı ürünleridir. Fakat bu eserler müstakil olarak makâlât odaklı değil, kültür tarihi bağlamında yazılmış ansiklopedik eserlerdir. Burada makâlât yazımı kültürün bir ürünü olarak kabul görülmüş ve genel kültür tarihinin içerisine hamledilmiştir. Mezkûr eserlerin üslubu, yöntemi ve fırka tasnifi farklı olsa da mütekaddim Eş'arî makâlât malzemesinin bünyesinde; özgün, betimsel ve objektif tutumlardan ziyade eski bilgileri tekrar ederek bir yazım ortaya koyduğunu da ayrıca belirtmek gerekmektedir. Zira bu eselerde Eş'arî'nin Makâlât'ı, Şehristânî'nin el-Milel ve'n-Nihal'i, İsferâyînî'nin etTebsîr'i ve Bağdadî'nin el-Fark'ının izleri nispteten daha fazla görülmekte ve üslubu ve tasnif sistemini doğrudan etkilemektedir. Burada Kalkaşendî'ye ayrı bir yer açmakta fayda görüyürüz. Nitekim Kalkaşendî, gerek yetmiş üç fırka rivayetini eserine tesis etmemesinde gerekse de üslup ve anlatı bakımından Ömerî ve Makrîzî'den ayrılmaktadır. Anlaşılacağı üzere Ömerî, Makrîzî ve Kalkaşendî genel kültür tarihi eserleri içerisinde ikincil bir makâlât risalesi oluşturmuştur. Şehristânî'nin el-Milel ve'n-nihal'i, Râzî'nin İ'tikâdât'ı ve İbn Ebi'd-Dem'in el-Fıraku'l-İslâmiyye'sinden sonra müstakil makâlât yazımı olmasa bile, mezhepler tarihi yazımı genel kültür tarihi eserleri içerisinde yer bulmuştur.
Özet (Çeviri)
Islamic maqalat tradition started about two centuries after the death of Prophet Muhammad. But it should be underlined that in the Islamic civilization, a unique tradition has emerged, depending on the maqalat, firak or milel-nihal literature. In this tradition, we encounter Ash'ari, Hanafi and Shiite maqalat works. Exactly at this point, the maqalat tradition existing in the Mamluk cultural basin emerges as a treasure waiting to be discovered. Umari's Mesâliku'l-ebsâr, Maqrizi's Hıtat and Qalqashandi's Subhu'l-a'şâ are the maqalat-oriented products of this cultural basin. However, these works are encyclopedic works written in the context of cultural history not as distict or independent works. Here, article writing was accepted as a product of culture and was included in the general cultural history. Although the style, method and sect classification of the aforementioned works are different, it includes the previous Ash'ari article material; It should also be noted that instead of original, descriptive and objective attitudes, he presents a writing by repeating old information. Because, in these works, the traces of Ash'ari's Maqalat, Shahristani's alMilel ve'n-Nihal, Isferâyînî's et-Tabsir and Baghdadi's al-Fark are relatively more visible and their style and directly affects the classification system. Here, we would find it useful to make a separate place for Qalqashandi. As a matter of fact, Qalqashandi differs from Umari and Maqrizi both in not establishing the tradition of seventy-three sects in his work and in terms of style and narrative. As it can be understood, Umari, Maqrizi and Qalqashandi created a secondary article in the works of general cultural history. History of sects, even if there is no separate article after Shahristani's al-Milel ve'n-nihal, Razi's I'tikadât and Ibn Abi'd-Dem's al-Firaku'lIslamiyya found its place in the general cultural history works.
Benzer Tezler
- Muhammed Masum Ömeri'nin 'Es-Seb'u'l-Esrar Fi-Medarici'l-Ahyar' adlı eserin tercüme ve değerlendirilmesi
Başlık çevirisi yok
BURHAN İŞLİYEN
- Seyf bin Ömeri'in Cemel Vak'ası hakkındaki rivayetleriyle diğer rivayetlerin mukayesesi
Comprerision between Sayf bin Omer's quatation and the others' about war of Jamel
İBRAHİM KOCAIŞIK
- A Proposal for the repair and conservation of Haraçoğlu Konak in Bursa
Bursa'da Haraçoğlu Konağının onarımı ve korunması için bir ömeri
MELTEM AKYAZI
Yüksek Lisans
İngilizce
1998
MimarlıkOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NERİMAN ŞAHİN GÜÇHAN
- المصطَلَحَاتُ الصَّوتيَّة في التراث اللغوي عِنْدَ العَرَب (دراسة تارِيخِيَّة تأصيليَّة من القَرن الأول إلى القَرن السادس الهِجرِي)
Arapların dılsel mırasındakı fonetik terimler (birinci yüzyıldan altıncı yüzyıla kadar temel bir tarihsel çalışma)
ADEL ABUSHAAR
Doktora
Arapça
2004
DilbilimUmm al-Qura UniversityArap Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
البروفيسور. دكتور. MUHAMMET AL-ÖMERİ
- Abdurrahman Bin İsa Bin Mürşid el-Hanefi el-Mürşidi'nin el-Fethul-Kudsi fi Tefsiri Ayetil-Kürsi adlı eseri
Abd al Rahman İbn İsa İbn Murshid al Hanafi al Umari and his al Fath al Qudsi fi Tafsiri Ayat al Qursi named work
ALİ MUSLU
