Recâyî'nin Menâkıb-ı Çehâr-yâr'ı (İnceleme-metin 53b-111a)
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 746118
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SEYDİ KİRAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Türk Dili ve Edebiyatı, Art History, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hitit Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 202
Özet
Menkabe, din büyüklerinin, kahramanların ve tarihî şahsiyetlerin üstün vasıflarını, ahlakî meziyetlerini, olağanüstü hallerini anlatan edebî bir türdür. Menkabeler sade dilleri, ilgi çekici ve öğüt verici içerikleriyle çokça sevilen ve okunan edebî bir türdür. Çalışmada, kaynaklarda hakkında bilgi bulunmayan Recâyî mahlaslı müellifin kaleme almış olduğu Menâkıb-ı Çehâr-yâr isimli (111 varaktan müteşekkil) eserin 53b-111a arası varakları incelenmiştir. İncelenen bölümde mesnevi nazım şekliyle yazılmış 11 menkabe vardır. Herhangi bir başlıklandırmanın yapılmadığı menkabeler, birer beyitlik boşluklar bırakılarak birbirlerinden ayrılmıştır. Eser üzerinde yapılan incelemeler sonucunda, müellifin Allah'ın isimlerini anlamlarına uygun olarak işlediği, âyet iktibasları yaptığı ve edebî sanatları başarılı bir şekilde kullandığı görülmüştür. Eserde bazı vezin aksaklıkları olsa da Arapça ve Farsça kelimeleri akıcı bir üslupla şiirine aktaran müellifin iyi bir şair olduğu söylenebilir. Müellif bu eserde dört halifenin menkabelerini ve üstün özelliklerini anlatarak İslam dinindeki yerlerini ve değerlerini ortaya koymaktadır. Eserde daha çok Hz. Ömer'in adaleti, Hz. Osman'ın hayâsı, Hz. Ali'nin yiğitliği ve cesareti üzerinde durulmuştur. Eser oldukça sade ve anlaşılır bir üslup ile kaleme alınmıştır. Bu çalışma giriş kısmı ve onu takip eden iki bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde öncelikle menkabe kavramı açıklanmıştır. Ardından kısaca menkabenin İslam dünyasında ortaya çıkışı, gelişimi ve Türk İslam kültüründeki gelişimi üzerinde durulmuş ve dört halife hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde,“Recâyî'nin Menâkıb-ı Çehâr-yâr'ı”genel başlığı altında eserin adı, türü, yazılış tarihi, beyit sayısı, vezni, eser oluşturulurken kullanılan edebî sanatlar ve imla özellikleri hakkında bilgi verilmiştir. Bölüm devamında eserin“Muhteva Yönünden İncelenmesi”genel başlığı altında eserde yer alan menkabelerin özetleri, menkabelerde isimleri geçen şahıslar, şehirler ve ülkeler verilmiştir. Çalışmanın ikinci ve son bölümünde nüsha tanıtımı ve metnin kurulmasında takip edilen yollara değinilmiştir. Bu bölümün sonunda ise transkripsiyonlu metne yer verilmiştir. 15. yüzyılda kaleme alınan eserin üzerinde yapılan çalışma ile bilinmeyen bir şairin bilinmeyen bir eseri gün yüzüne çıkarılmıştır. Bu sayede Türk İslam edebiyatına yeni bir isim eklenmiş ve çehâr-yâr literatürüne yeni bir eser kazandırılmıştır.
Özet (Çeviri)
Legend is a literary genre that describes the superior qualities, moral virtues and extraordinary states of religious leaders, heroes and historical figures. Legends are a literary genre that is widely loved and read with its plain language, interesting and suggestive content. In the study, the leaves between 53b-111a of the work named Menâkıb-ı Çehâr-yâr (consisting of 111 leaves) written by the author with the pen name Recâyî, about which there is no information in the sources, were examined. In the examined section, there are 11 legends written in masnavi verse. The legends that do not have any titles are separated from each other by leaving gaps of one couplet. As a result of the examinations on the work, it has been seen that the author has processed the names of Allah in accordance with their meanings, quoted the verses and successfully used the literary arts. Although there are some meter problems in the work, it can be said that the author, who transfers Arabic and Persian words to his poetry in a fluent style, is a good poet. In this work, the author explains the legends and superior characteristics of the four caliphs and reveals their place and values in the religion of Islam. In the work, more Hz. Omar's justice, Hz. Osman's modesty, Hz. Ali's valor and courage were emphasized. The work is written in a very simple and understandable style. This study consists of the introductory part and the following two parts. In the introduction, firstly, the concept of menkabe is explained. Then, the emergence of the legend in the Islamic world, its development and its development in Turkish-Islamic culture were briefly emphasized and information about the four caliphs was given. In the first chapter, under the general title of“Recâyî's Menâkıb-ı Çehâr-yâr”, information is given about the name of the work, its type, date of writing, number of couplets, meter, literary arts used while creating the work, and spelling features. In the continuation of the section, summaries of the legends in the work, the persons, cities and countries whose names are mentioned in the legends are given under the general title of“Examination of the Content”. In the second and last part of the study, the presentation of the copy and the ways followed in the establishment of the text are mentioned. At the end of this section, the transcripted text is included. An unknown work of an unknown poet was unearthed with the work done on the work written in the 15th century. In this way, a new name was added to the Turkish-Islamic literature and a new work was brought to the chehâr-yâr literature.
Benzer Tezler
- Recâyî'nin Menâkıb-ı Çehâr-yâr'ı (İnceleme-metin 1b-53b)
Recâyî'nin Menâkıb-ı Çehâr-yâr'ı (Review-text 1b-53b)
FATIMA KELEŞOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıHitit Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEYDİ KİRAZ
- Riyaset-i Cumhur mûsikî heyeti
Presidency orchestra
RECAYİ BAYRAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
MüzikMarmara ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. ALİ SATAN
- Şanlıurfa Müzesi'nde Bulunan Ahşap Eserler
Wood Works in Sanlıurfa Museum
MUSTAFA YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RECAYİ KARAHAN
- Ahlat Türk İslam dönemi dini mimarisi
Architecture of the religious Turkish Islamic period in Ahlat
SARYA ERBOĞA
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Sanat TarihiYüzüncü Yıl ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RECAYİ KARAHAN
- Kemençeci Haluk Recai'nin Şevk-ı Serâb makamındaki eserlerinin tür ve biçim yönünden incelenmesi
A study of works about Şevk-i Serâb tune of Haluk Recai's in terms of kind and form
MAHMUT İNANÇ