Otistik özellikler gösteren bireylerin görsel ve işitsel zihin kuramı test performanslarının değerlendirilmesi
Evaluation of the visual and auditory theory of mind test performances of individuals with autistic traits
- Tez No: 746950
- Danışmanlar: PROF. DR. TELAT GÜL ŞENDİL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 290
Özet
Bu tez araştırmasının temel amacı otizm benzeri özelliklerin dağılımının belirlendiği sağlıklı yetişkin popülasyonunda otistik özellikler gösteren ve göstermeyen bireylerin zihin kuramı (ZK) becerileri başta olmak üzere sosyal biliş ve kişilik özelliklerine yönelik bir profil tespit etmektir. Bu bağlamda Çalışma I ve Çalışma II olmak üzere birbiriyle ilişkili iki çalışma gerçekleştirilmiştir. Çalışma I'in amacı 18-35 yaş arası üniversite öğrenci popülasyonunda otistik özelliklerin dağılımının ve yaygınlığının tespit edilmesi ve otistik özelliklere etki eden faktörlerin belirlenmesidir. Bu amaç doğrultusunda Çalışma I'de yaş ortalaması 20.09 olan (18-35 yaş aralığında) 815'i kadın ve 176'sı erkek olmak üzere toplam 991 gönüllü üniversite öğrencisinin otistik özelliklerini belirlemek amacıyla Otizm Spektrum Anketi (OSA) uygulanmıştır. Katılımcıların OSA'dan aldığı puanların 3 ile 38 puan aralığında normal dağılım göstererek değiştiği ve 17.27 (±4.689) ortalamaya sahip olduğu bulunmuştur. Yüksek ve düşük otistik özellikleri olan katılımcıları ayırt etmede bu OSA ortalamasının 1.5 standart sapma üzeri ve altı kesme kriteri olarak alındığı bu çalışmada, klinik olmayan genç yetişkin popülasyonunda OSA kesme puanının düşük otistik özellikler için 9 ve yüksek otistik özellikler için ise 23 olduğu tespit edilmiştir. Buna göre çalışmanın sonuçları popülasyonun %9.9'unun yüksek otistik özelliklere, %6.6'sının ise düşük otistik özelliklere sahip bireylerden oluştuğunu göstermiştir. Ayrıca katılımcıların otistik özelliklerinin başta cinsiyet olmak üzere eğitim düzeyi ve aylık gelir durumu gibi sosyodemografik faktörlere göre farklılık gösterdiği de bulunmuştur. Çalışma II'de öncelikle ZK becerilerinin sağlıklı yetişkinlerde ölçülmesini sağlayan geçerli ve güvenilir bir İşitsel Zihin Okuma Testi'nin (İZOT) geliştirilmesi ve sonrasında ise Çalışma I'de elde edilen dağılımın iki ucunda yer alan düşük ve yüksek otistik özellikleri olan katılımcıların empati, zihinselleştirme ve ZK becerileri olmak üzere sosyal biliş düzeylerinin karşılaştırılması amaçlanmıştır. İZOT'nin uyaran seçimi ile geçerlik ve güvenirlik çalışmaları 18-25 yaş aralığında toplam 186 (93'ü kadın) gönüllü üniversite öğrencisiyle yürütülmüştür. İZOT'nin A formunun iç tutarlılığı .83 ve B formunun iç tutarlılığı .76 olup iki yarıya bölme güvenirliği .87'dir. Testin kapsam geçerliği .82 olup yapı geçerliği İZOT'nin A formu ile .96, B formu ile ise .95 olarak bulunmuştur. Düşük ve yüksek otistik özellikleri olan iki grubun sosyal biliş ve kişilik testleri ile karşılaştırıldığı Çalışma II'de yaş aralığı 19 ile 25 arasında olan ve yaş ortalaması 20.94 olan 25'i (23 kadın ve 2 erkek) düşük otizm puanlı, 27 katılımcı (23 kadın ve 4 erkek) ise yüksek otizm puanlı grupta yer alan toplam 52 gönüllü üniversite öğrencisi ile çalışılmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgular düşük otistik özellikleri olan katılımcıların, bilişsel empati ve sosyal beceri puanlarının yüksek otistik özellikleri olan gruptan anlamlı düzeyde daha yüksek olduğunu göstermiştir (sırasıyla p=.046 ve p=.001). Diğer taraftan düşük ve yüksek otistik özellikleri olan iki grubun zihinselleştirme ve ZK puanları arasındaki farkın düşük otistik özellikleri olan grubun lehine olmasına rağmen anlamlı düzeye ulaşmadığı gözlenmiştir (p
Özet (Çeviri)
The main purpose of this research is to determine a profile for social cognition and personality traits, especially theory of mind (ToM) skills, of individuals with or without autistic traits in a healthy adult population that the distribution of autism-like traits is defined. In this context, two interrelated studies, Study I and Study II, were performed. The aim of Study I is to determine the distribution and prevalence of autistic traits in the university student population between the ages of 18-35 and to determine the factors affecting autistic traits. In this vein, the Autism Spectrum Quotient (AQ) was conducted to determine the autistic traits of a total of 991 volunteer university students (815 females and 176 males) with a mean age of 20.09 (range 18-35 years) in Study I. The scores of the participants on the AQ ranged from 3 to 38 points, showing a normal distribution with a mean of 17.27 (±4.689). In the study where the cut-off criterion was taken 1.5 standard deviations above and below of the AQ mean to distinguish participants with high and low autistic traits; it was determined that the AQ cut-off point was 9 for low autistic traits and 23 for high in the non-clinical young adult population. Accordingly, the findings showed that 9.9% of the population has high autistic traits and 6.6% of individuals has low autistic traits. In addition, it was revealed that the autistic traits of the participants differ according to sociodemographic factors such as gender, education level and monthly income. In Study II, firstly it was aimed to develop a valid and reliable Auditory Mind Reading Test (AMRT) was developed to measure ToM skills of healthy adults, and to compare social cognition levels such as empathy, mentalization and ToM skills of participants with low and high autistic traits, who were at the two ends of the distribution determined in Study I. With the AMRT's stimulus selection, validity and reliability studies were conducted with a total of 186 (93 females) volunteer university students between the ages of 18-25. The internal consistency of the form A of AMRT is .83 and the internal consistency of the form B is .76 and the split-half reliability is .87. The content validity of the test was .82, and the construct validity was found to be .96 for the form A of AMRT and .95 for the form B. In Study II, two groups, a total of 52 volunteer university students, with low and high autistic traits were compared with social cognition and personality tests. These groups separately include 25 participants (23 females and 2 males) with low autism scores and 27 participants (23 females and 4 males) with high autism scores. The age of the participants ranged between 19 and 25 years with a mean age of 20.94 years. The findings of the study showed that the cognitive empathy and social skills scores of the participants with low autistic traits were significantly higher than the group with high autistic traits (p=.046 and p=.001 respectively). On the other hand, it was observed that although the difference between the mentalization and ToM scores of the two groups with low and high autistic characteristics was in favor of the group with low autistic traits, it did not reach a significant level (p
Benzer Tezler
- Design and development of audio-emotional serious games for audiology therapy
Odyoloji terapisi için işitsel-duygusal ciddi oyunlar tasarlama ve geliştirme
EGE VERİM
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Bilim ve Teknolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiOyun ve Etkileşim Teknolojileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE KÖSE
- Otistik özellikler gösteren sağlıklı bireylerde görsel ve işitsel uyaranların elektroensafalografi yöntemi ile incelenmesi ve aday tek nükleotit polimorfizmleri ile ilişkisinin belirlenmesi
Investigation of visual and auditory potentials of healthy people with autistic traits by electroencephalography and determination of relationship with single nucleotide polymorphisms
SİMGE AYKAN ZERGEROĞLU
- Otistik özellikler gösteren çocuklara eşzamanlı ipucuyla öğretim ile eşzamanlı ipucuyla öğretim ve video modelle öğretimin birlikte sunulmasının etkilerinin karşılaştırılması
A comparison of simultaneous prompting with and without video modeling in teaching children with autism
DERYA GENÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiÖzel Eğitim Bölümü
YRD. DOÇ. DR. ONUR KURT
- Aydın ili lise öğrencilerinde asperger bozukluğu'nun yaygınlığı ve asperger bozukluğu'nda zihin kuramı
The prevalence of asperger syndrome among high school students in aydin and theory of mind in asperger syndrome
GÖKÇEHAN AKOĞUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
PsikiyatriAdnan Menderes ÜniversitesiPsikiyatri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÇİĞDEM DEREBOY
- Eşikaltı otistik belirtilerin yaygınlığı, zihin kuramına etkisi ve psikiyatrik bozukluklarla komorbiditesi
The prevalence of subthreshold autistic symptoms, effect on theory of mind and comorbidities with psychiatric disorders
ÜNSAL AYDINOĞLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2015
PsikiyatriAtatürk ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ELİF ORAL