Arşivlerdeki plan ve çizimler ışığı altında Osmanlı İmar Sistemi
The Ottoman Urban Planning and Architectural System in light of plans and drawings in the archives
- Tez No: 74859
- Danışmanlar: PROF. DR. NUSRET ÇAM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sanat Tarihi, Tarih, Art History, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1999
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk İslam Sanatları Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 427
Özet
Araştırma giriş, sonuç ve ekler hariç üç bölümden oluşmaktadır. Girişte araştırmanın amacı, önemi, kapsamı, sınırlılıkları, yöntemi ve kaynakları belirtildikten sonra birinci bölüme geçilmiştir. Bu bölümde, işleyişi ve görevlileri bakımından Osmanlı imar teşkilâtı,“Hassa Mimarlar Ocağı ve Mimarlar”ile“Osmanlı İmar Sisteminin İşleyişinde Diğer Görevliler”ana başlıkları altında incelenmiştir. Ayrıca burada sistemi işleten Mimarbaşılar, Hassa mimarları, sefer, su, Tersâne-i âmire, köprü, kale, vilâyet, şehir ve vakıf mimarları ile teknik, yardımcı ve idâri elemanlar detaylı olarak araştırılmıştır. İkinci bölüm, Osmanlı Arşivi ile Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi'ndeki Türk İslâm mimarisine ait plân ve çizimlerin katalog çalışmasından oluşmaktadır. Belirtilen her iki arşivdeki çizimler ayrı başlıklar altında toplanmıştır. Buna göre tespit edilen çizimler yapı türlerine göre,“Camiler ve Mescitler, Türbeler, Mezarlıklar, Mevlevihaneler, Dergâhlar, Zaviyeler, Hanegânlar, Medrese ve Mektepler, Kütüphaneler, İmaretler, Hamamlar, Hanlar, Muvakkithaneler, Çeşmeler, Su Yollan, Köprüler, Kaleler, Tabyalar, İstihkâmlar, Cephanelikler, Kışlalar, Saraylar, Köşkler, Konaklar, Yalılar, Sahilhaneler, Evler, Şehir krokileri, Hükümet konaklan, Postahaneler, Hastahaneler, Limanlar, Rıhtımlar, Hapishaneler, Yollar ve Diğerleri”şeklinde sınıflandırılmıştır. Üçüncü bölümde ise Osmanlı Arşivi ile Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi' nde tespit edilen cami ve mescitlere ait çizimlerden 82 tanesi ayn ayn izah edilerek, eserlerin bugünkü durumlarıyla karşılaştırılmak suretiyle değerlendirilmeleri yapılmıştır. Ayrıca yine bu bölümde incelenen çizimlerin, Osmanlı mimarisi açısından önemine ve çizimlerdeki camilerde görülen özelliklere de değinilmiştir. Sonuç kısmında araştırmadan elde edilen neticeler ve Osmanlı mimarisinde yapıların nasıl bir teşkilâtla inşâ edildikleri zikredilerek, Osmanlı Arşivi ile Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi'ndeki mevcut çizimlerin yapı türlerine göre sayılan belirtilmiştir.
Özet (Çeviri)
The work comprises three chapters as well as an introduction, a conclusion and appendices. The introduction covers the aim, significance, scope, methods and sources of the research. Chapter one studies the Ottoman Architectural Organization in terms of its operation and personnel under the titles of“Hassa Architects Organization and Architects”and“Other Personnel in the Operation of the Ottoman Architectural System”. Also, Chief Architects in charge of the system, architects of Hassa, Sefer, Water, Tersane-i Amire, Bridge, Castle, Wilayat, City and Waqf and technical, assistant and administrative personnel are studied at length. Chapter two consists of a survey of plans and drawings of Turkish-Islamic architecture available in the Ottoman Archives and Topkapi Palace Museum Archive and systematizes in form of a catalogue. Accordingly, the drawings are classified in line with the type of structures as“Mosques and Masjids, Shrines, Graves, Mawlawihanes, Dergahs, Zawiyas (lodges), Hanegahs, Madrasas and Maktabs (shools), Libraries, Imarats (public kitchen), Hamams (baths), Khans, Muwaqqithanes, Fountains, Waterconduits, Bridges, Castles, Tabyas (bustions), Fortifications, Ammunition Stores, Military Barracks, Palaces, Villas, Mansions, Waterside Residence, Seashore Houses, Houses, City plans, Government Offices Buildings, Post Offices, Hospitals, Seaports, Quays, Prisons, Roads and etc..”Chapter three covers a detailed explanation of 82 drawings of mosques and masjids traced in the Ottoman Archives and the Topkapi Palace Museum Archives in a comparison with the present state of these works. Also, significance of these drawings in relation to the Ottoman architecture and the characteristics of the mosques covered are analysed. The conclusion covers the the results reached in the present work and an analysis of the organization through which the buildings were constructed in the Ottoman architecture. It also, mentions the number of drawings, as classified according to building types, available in the Ottoman Archives and the Topkapi Palace Museum Archive.
Benzer Tezler
- Tarih içinde Sevakin Adası
Suakin Island in history
AHMET CEMAL DAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAN PILEHVARIAN
- Sille geleneksel mimarisi bağlamında sille mescitleri ve koruma uygulamaları
Masjids in sille and the methods for their preservation in terms of sille traditional architecture
MEHMET ŞAMİL ÖZYURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DEMET BİNAN
- Tur-i Sina (Balatkapı İoannes Prodromos Metokhion) Kilisesi Koruma Projesi
Preservation Project for Tur-i Sina (Ioannes Prodromos Metokhion) Church at Balat
DUYGU ACAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEYNEP AHUNBAY
- Çankırı (Merkez ilçe ve köyleri) Türk Dönemi mimari eserleri
Architectural monuments of the Turkish Period in the Çankırı province (Central towns and villages)
BETÜL ÖZCAN BALKIR
- Mudanya ve köylerindeki Osmanlı dönemi Rum kiliseleri
Ottoman period Greek churches of in Mudanya and its villages
ERSİN AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sanat TarihiBursa Uludağ ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞİN ÖZÜGÜL