Aile öngörülemezliği, öngörülemezlik inançları ve kontrol odağının depresif belirtiler, obsesif-kompulsif belirtiler ve kaygı belirtileri ile olan ilişkisinde duygu düzenleme zorlukları, belirsizliğe tahammülsüzlük ve stresle başa çıkma tarzlarının aracı rolünün yapısal eşitlik modellemesi ile incelenmesi
Investigation of the mediational role of emotion regulation difficulties, intolerance of uncertainty and coping styles in the relationship between family unpredictability, unpredictability beliefs, locus of control and depressive symptoms, obsessive-compulsive symptoms, anxiety symptoms by structural equation modelling
- Tez No: 748763
- Danışmanlar: PROF. DR. İHSAN DAĞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 200
Özet
Depresyon, obsesif-kompulsif bozukluk ve kaygı bozuklukları işlevselliği ciddi biçimde sekteye uğratabilen bozukluklardır. Yapılan çalışmalar, bu bozuklukların ortaya çıkışında ortak mekanizmaların olduğunu göstermiştir. Bu çalışma kapsamında bahsi geçen tanılar üstü faktörlerden öngörülemezlik inançları, aile öngörülemezliği, kontrol odağı, belirsizliğe tahammülsüzlük, duygu düzenleme zorlukları ve stresle başa çıkma tarzları ele alınmıştır. Ana çalışmadan önce bir ön çalışma yapılarak Öngörülemezlik İnançları Ölçeğinin Türkçeye uyarlama çalışması gerçekleştirilmiştir. Ana çalışmada ise depresyon, obsesif-kompulsif bozukluk ve kaygı bozukluklarının ortaya çıkışında rol oynayan tanılar üstü değişkenlerle oluşturulan bir model test edilmiştir. Ön çalışmanın örneklemi 563 kişiden oluşurken, ana çalışmanın örneklemi 795 kişiden oluşmuştur. Ön çalışma bulgularından yola çıkarak Öngörülemezlik İnançları Ölçeğinin Türkiye örnekleminde kullanılmak için geçerli ve güvenilir olduğu sonucuna varılmıştır. Ana çalışmada test edilen model aracılığıyla psikolojik belirtilerdeki varyansın önemli bir kısmı açıklanmıştır. Çeşitli sınırlılıkların yanı sıra yeni bir ölçüm aracının dilimize kazandırılması, öngörülemezlik inançları ile çeşitli değişkenler arasındaki ilişkilerin ilk kez incelenmiş olması ve psikolojik belirtilerle ilişkili birçok tanılar üstü faktörün bir araya getirilmesiyle bu tez çalışmasının alana önemli katkıları olduğu düşünülmektedir. Bunun yanında birçok tanılar üstü mekanizmayı hedef alan müdahale programları için bir temel oluşturması bakımından da klinisyenler için değerli bilgiler sunmaktadır. Ek olarak davranış örüntülerinin işlevselliğinin bağlama göre değişimi tartışılmış, çevresel öngörülemezlik gibi olumsuz yaşantıların hem psikolojik dayanıklılık hem de psikopatolojiler için yatkınlık faktörü haline gelebileceğine dikkat çekilmiştir.
Özet (Çeviri)
Depression, obsessive-compulsive disorder and anxiety disorders can seriously impair functionality. Studies have shown that there are common mechanisms in the emergence of these disorders. This study discussed unpredictability beliefs, family unpredictability, locus of control, intolerance of uncertainty, emotional regulation difficulties, and coping styles. Before the main study, the adaptation study of the Scale of Unpredictability Beliefs into Turkish was carried out by conducting a preliminary study. In the main study, a model created with transdiagnostic variables that play a role in the emergence of depression, obsessive-compulsive disorder and anxiety disorders was tested. The sample of the preliminary study consisted of 563 people, while the sample of the main study consisted of 795 people. Based on the preliminary study findings, it was concluded that the Scale of Unpredictability Beliefs is valid and reliable for use in the Turkish sample. The model tested in the main study explained a significant part of the variance in psychological symptoms. In addition to various limitations, it is thought that this thesis has important contributions to the field by introducing a new measurement tool into our language, examining the relationships between unpredictability beliefs and various variables for the first time, and bringing together many transdiagnostic factors related to psychological symptoms. Additionally, it provides valuable information for clinicians as it provides a basis for intervention programs targeting many transdiagnostic mechanisms. In addition, the variation of the functionality of behavioral patterns according to the context was discussed, and it was pointed out that negative experiences such as environmental unpredictability could become a predisposition factor for both psychological resilience and psychopathologies.
Benzer Tezler
- Aile öngörülemezliği ve ebeveynleşmenin kişilik inançları ile ilişkisinde kontrol odağının aracı rolü
The mediator role of locus of control on the relationship between family unpredictability, parentification and personality beliefs
BENGİSU APAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiAcıbadem Mehmet Ali Aydınlar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞEBNEM AKAN
- Çocukluk travmaları ve aile öngörülemezliği ile kişilik inançları arasındaki ilişkiler: Bağlanma stillerinin aracı rolü
Relationships between childhood traumas, family unpredictability and personality beliefs: Mediator roles of attachment styles
EZGİ AKAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
PsikolojiAnkara ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞENNUR TUTAREL KIŞLAK
- Aile öngörülemezliği ve ebeveynleşmenin üniversite öğrencilerinin depresyon düzeyleri, öfke tarzları ve obsesif inanışları üzerindeki etkilerinin incelenmesi
Examining the effects of family unpredictability and parentification on university students' depression level, anger styles and obsessive beliefs
FATMA YILDIRIM
- 18-30 Yaş arası bireylerde geçmişe dönük aile öngörülemezliği ile madde kullanma eğilimi arasındaki ilişki
The relationship between historical family unpredictability and substance use tendency in individuals aged 18-30
ZEYNEP ASENA ATLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AMAN SADO ELEMO
- Madde kullanımı nedeniyle denetimli serbestlik kararı verilen kişilerde aile öngörülemezliği düzeyi, savunma mekanizmaları ve antisosyal davranışların incelenmesi
Examining the level of family unpredictability, defense mechanisms and antisocial behaviors in people who have been given probation due to drug use
TUĞBA UYANIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Psikolojiİstanbul Aydın ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYGÜL KAKIRMAN MOROĞLU