es-Sınâ'ati'l-mu'cemiyye fi'l-karni'r-rabi' –es-Sıhah ve Mekâyisu'l-luğa- nemûzecen
The lexicology in the Fourth Hijri Century (As-Sıhah and Makayisu'l-luğa as a Model)
- Tez No: 748854
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞE MEYDANOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Linguistics, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Arapça
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arap Dili ve Belagatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 114
Özet
Bu araştırmada sözlükbilimcilik, h. 4. yy'daki başlangıcından günümüze kadar incelenmiştir. Sözlükbilim Abdullah b. Abbâs ve bazı sahabelerin girişimiyle, Kur'ân-ı Kerîm'in ayetlerindeki bazı kelimelerin tefsiri ile başlamış, sonra Halîl b. Ahmed'in Kitâbu'l-'ayn isimli eseri ile gelişerek olgunluk seviyesine ulaşmıştır. Arapçada ilk sözlüğü yazan kişi Halîl b. Ahmed'dir. Başlangıcından itibaren sözlükbilimin incelendiği bu çalışmada, h. 4.yy'a gelindiğinde sözlükbilimine iki önemli eser kazandıran iki büyük âlim, Cevherî ve İbn Fâris karşımıza çıkmaktadır. Çalışmada, lügat yazımı düşüncesinin ortaya çıkışına ışık tuttulmuş, lügatın ne olduğu ve önemi açıklanmaya çalışılmıştır. Ardından dil derleme aşamaları ve âlimlerin bu konudaki yaklaşımları ele alınmıştır. Araştırmada sözlük çeşitleri, sözlüklerin yöntemleri, kelimelerin sıralanmasındaki temel kıstaslar hakkında bilgi verilerek sözlükbilimdeki ekoller hakkında detaylı açıklamalarda bulunulmuştur. Bu bağlamda hakkında bilgi verilen ekole ait eserler veren müellifler, bu ekollerin ön plana çıkan özellikleri ve ilgili ekolün uslûbunu takip eden âlimlerle, onların en meşhur eserleri tanıtılmıştır. Araştırmada sözlükbilimin önemli kaynakları arasında yer alan Cevherî'nin es-Sıhâh'ı ve İbn Fâris'in Mekâyısu'l-luğa'sına birer bölüm açılmıştır. Açılan bölümlerde müelliflerin her birinin şahsî hayatları ve ilmî hayatları hakkında bilgi verilmiş, bu bağlamda onların öğrencileri, hocaları, şâirlikleri ve âlimlerin onlara yönelik övgülerinden bahsedilmiştir. Çalışmanın son ve asıl bölümünde ise bu iki eserin metodları ve onlarla alakalı yorumlar üzerinde durulmuştur. Son olarak sözlükbilimde şâhidin önemi ve istişhâdın kaynakları olan Kur'ân, hadis ve Arapların sözleri açıklanmış, ilmi bir kelime hem es-Sıhâh'tan hem de Mekâyısu'l-luğa'dan alınarak mukayeseli bir değerlendirme yapılmıştır. Bununla her iki sözlükteki açıklama, yazım ve kaynak değerlendirmesi amaçlanmıştır.
Özet (Çeviri)
In this research, we studied the craftsmanship from its begining until the end of the fourth century AH. As it started in the form of dialogues with some of the honorable companions, then developed and matured at the hands of Al-Khalil bin Ahmed in his Al-Ain dictionary. The end of the fourth century AH, and we saw the two most famous scholars in the century, Al-Gawhari and Ibn Faris, and what they did in the lexical work. During this era, we clarify the the establishment of the lexical knowledge and its importance. We identfied what the dictionary is and we showed its importance as well. Then we moved into the different types of dictionaries and their courses of work in the process of linguistic classification. We classified in details the lexical schools by mentioning their authors and its charactristics and the criticisim was taken against them and we showed the scholars who followed the steps of these schools and the most important books they wrote. The study devotes a chapter to Al Jawhari in his Dictionary of Al-Sihah, and another to Ibn Faris in his Dictionary of Al-maqaees, as they are among the most important language sources. During these two chapters we talked about the personal life of each of them, and the scientific life in terms of their sheikhs, students, poetics, and scholars' praise for them, and at the end of the chapter we focused on studying the book of each them and related to it. Finally, we mentioned the importance of the witness in the lexical industry and sources of evidence among Arabs, the Qur'an, hadith and Arab sayings, and we took scientific material from Sahih Al-Jawhari and the same word from the standards for study and analysis, to reveal the difference in the interpretation of the scientific material in both dictionaries in terms of explanation, control and the sources that were adopted It has both worlds.
Benzer Tezler
- La Vie artistique litteraire culturelle et sociale l'Izmir en langue Française (du XVII'eme siecle a nos jours)
Fransızca'da İzmir'in sanatsal edebi kültürel ve toplumsal yaşamı (XVII'inci yüzyıldan günümüze)
HASAN ZORLUSOY
Doktora
Fransızca
1993
Fransız Dili ve EdebiyatıDokuz Eylül ÜniversitesiFransız Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EROL KAYRA
- الصناعة الحديثية عند الإمام الطبري في كتابه تهذيب الآثار وتفصيل الثابت عن رسول الله صلى الله عليه وسلم من الأخبار
Es-Sinâ'atü'l-Hadîsiyye İnde'l İmam et-Taberî fî Kitâbihî Tehzibü'l Êsâr ve Tafsîlu's-Sâbit an Rasulillah (sav) mine'l-Ahbâr
M. KAMEL KARA BELLI
Yüksek Lisans
Arapça
2004
DinUniversity of Jordan (Al-Jami'ah Al-Urdunia)Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SULTAN S. AKAİLAH
- İbn Sîna'nın eş-Şifa adlı eserinin Usul el-Hendese bölümünün ilk üç makalesinin tahkik, çeviri ve değerlendirmesi
Edited text, Turkish translation and commentary of the first three articles of usul al-Handasah book of avicenna's al-Shifa
SÜMEYRA ALTINOK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Deontoloji ve Tıp TarihiFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiBilim Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ PETER JONATHAN STARR
- İbn Sînâ'nın es-Siyâsetü'l-menziliyye'si bağlamında 'İlmü tedbîri'l-menzil
'Ilmu tadbīr al-manzil with special reference to al-Siyāsa al-Manziliyya by Ibn Sīnā
ABDULLAH GİDER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
EkonomiMarmara Üniversitesiİslam Ekonomisi ve Finansı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CENGİZ KALLEK
- İbn Sînâ'nın Kitâbü'n-Nebât'ının tercümesi ve yorumlanması
Translation and interpretation of the Avicenna's Kitāb al-Nābāt
GÜLHAN YAŞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
BiyolojiFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiBilim Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA KAÇAR