Hydrogeological investigation of the central part (central sub-basin) of the Erbil basin (north of Iraq)
Erbil havzası orta bölümünün (orta alt havzası) (Irak'ın kuzeyi) hidrojeolojik incelemesi
- Tez No: 749343
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZLEM ÖZTEKİN OKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Hidrojeoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 109
Özet
Çalışma alanı, Erbil Havzası'nın orta kısmı olan yaklaşık 1400 km²'lik bir alanı kaplamaktadır. Bu tezin konusu, Erbil Havzası'nın orta kesiminde bulunan akiferlerin (serbest ve basınçlı akiferler) mevcut yeraltı suyu seviyesini belirleyerek, yeraltı suyu seviyesinde meydana gelen dalgalanmaların nedenlerini araştırmaktır. Havza, kayma hareketlerine bağlı olarak kademeli bir yapı kazanmıştır, bu da havzanın 350 m'den daha fazla Kuvaterner yaşlı sediman ile dolmasına ve verimi yüksek akiferlerin oluşturmasına neden olur. Bölgede yıllık yağış miktarı 392 mm civarındadır ve bu yağışın %92'si Aralık'tan Mart'a kadar gerçekleşir. İstatistiksel analizler, 2001- 2021 yılları arasında sıcaklığın 1°C yükselmesinin aksine yıllık yağış miktarının düştüğünü göstermektedir. Morfometrik analiz sonuçları, Kuvaterner yaşlı sedimanların düşük relyefe sahip olduğunu, çoğunlukla erozyon ve ayrışma ile oluşan malzemeden meydana geldiklerini göstermektedir. Kuvaterner yaşlı sedimanların geçirimlilikleri de oldukça yüksektir. Akiferlerin hidrojeolojik özelliklerini tahmin etmek için çeşitli yöntemler kullanılmıştır. Erbil merkezi alt havzasında yer alan 24 kuyudaki yeraltı suyu seviyeleri bir yıl boyunca kuyu düdüğü kullanılarak ölçülmüştür. Bu kuyulara ait pompaj kuyu testleri yardımıyla ve AQTESOLV bilgisayar programı kullanılarak akiferlerin hidrolik iletkenlik, transmisivitesi ve depolama katsayıları hesaplanmıştır. Pompaj deneyi verilerinin değerlendirilmesi sonucunda Kuvaterner çökellerinin transmisivitesi 0,52 ile 183,3 m²/gün arasında, özgül verimi 0,088 ile 0,281 arasında, hidrolik iletkenlikleri 0,0027 ile 1,1315 m/gün arasında ve depolama katsayısı 0.0128 ile 6.386 arasında hesaplanmıştır. Kuyu log verileri ile pompaj testlerine göre havzada serbest akiferlerin baskın olduğu, havzanın bazı kesimlerinde ise basınçlı akiferlerin olduğu belirlenmiştir. Havzada, 2001 ile 2021 yılları arasında, serbest akiferlerin uzun vadeli su tablası hareketleri incelendiğinde, bu yıllar arasında su tablasının ortalama 62 m'lik bir düşüş gösterdiği belirlenmiştir. Özellikle havzanın orta bölümünde su tablası dalgalanmalarının daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Yeraltı su seviyesinde meydana gelen dalgalanmaların çeşitli sebepleri bulunmaktadır. Bunlar: (i) küresel iklim değişimi, (ii) yağış miktarı ve modelinin yeraltı suyunu besleme durumu ve miktarı üzerindeki etkisi, (iii) iki kurak dönem arasındaki zamanın uzun olması, (iv) yağmurla beslenen mahsullerin yağışın büyük bir bölümünü emmesi bunun sonucunda toprağa yağmur suyu sızıntısının azalması, (v) kentleşme, sanayileşme, tarım arazileri vb. gibi nedenlerle oluşan arazi kullanımındaki değişimler, (vi) havzadaki yeraltı suyunun bitişik havzalara veya nehirlere doğru yönelimleri, yeraltı suyunun havza dışına sızması ve (vii) yeraltı suyunun aşırı pompajıdır.
Özet (Çeviri)
The study area covers an area of about 1400 km², which is the central part of the Erbil Basin. The subject of the present thesis is to understand the current groundwater level in the aquifers (confined and unconfined aquifers) in the central part of Erbil Basin (central sub-basin), and to determine the possible factors for the fluctuations. The basin is caused by step sliding which in turn, causes the basin to hold more Quaternary deposits of more than 350 m making high productive aquifers. The annual rainfall is around 392 mm, of which 92% of this precipitation occurs from December to March. The statistical analyses showed the annual precipitation general trend is declining in contrast to a temperature which raised 1°C from 2001 to 2021. The morphometric analysis indicates homogenous deposits, materials subjected to weathering and erosion, high permeability, and low relief. Various methods have been applied to estimate the hydrogeological properties of aquifers. The groundwater levels in 24 wells that were located in the Erbil Central sub-basin were measured during one year by using a sounder. The hydraulic conductivity, transmissivity, and storage coefficient of the aquifers were calculated by using AQTESOLV software related to the results of pumping tests of 24 wells. Pumping test data of time-drawdown and well information shows the basin is dominant of unconfined system, while parts of the basin have locally confining beds. The transmissivity is ranged from 0.52 to 183.3 m²/d, the specific yield ranged from 0.088 to 0.281, the hydraulic conductivity is between 0.0027 to 1.1315 m/day, and the storage coefficient is between 0.0128 to 6.386. Long-term water table fluctuation showed a decline of the water table from an average of 62 m from 2001 to 2021 and showed that the middle of the area is more sensitive. A number of factors cause groundwater table fluctuations in the study area. The reasons are; (i) climate change has had a negative impact on the study area, (ii) variations in rainfall amount and pattern it has an impact on the amount of recharge water entering the groundwater, and (iii) if there is a long period between two dry periods, (iv) rain-fed crops will absorb a large portion of the incoming rainstorms that results the reducing of infiltrated rainwater percolation, (v) changes in land use due to urbanization, industrialization, agricultural lands, and (vi) leakage of groundwater flowing to adjacent basins or rivers, and (vii) excessive exploitation.
Benzer Tezler
- Karasu karst kaynağı (Bilecik) hidrojeolojik incelenmesi
Hydrogeological investigation of Karasu karstic spring (Bilecik)
HİLAL TANRISEVEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Jeoloji MühendisliğiHacettepe ÜniversitesiJeoloji (Hidrejeoloji) Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞÜKRAN AÇIKEL
- Ankara-Kazan kuzeydoğusu Ovaçay havzasının hidrojeoloji incelemesi
Hydrogeological investigation of Ankara-Kazan-Ovaçay basen (northeast part)
H. TAYFUN KAVAKLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Jeoloji MühendisliğiAnkara ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAKİ CANİK
- Gönen ve Ekşidere (Balıkesir) termal sularının hidrojeolojik incelenmesi
Hydrogeological investigation of Gönen and Ekşidere (Balıkesir) thermal waters
HULİSİ TOLGA YALÇIN
Doktora
Türkçe
1997
Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDOĞAN YÜZER
- Kozaklı (Nevşehir) jeotermal alanındaki çöküntü mekanizmasının hidrojeolojik açıdan incelenmesi
Hydrogeological investigation of the subsidence mechanism in Kozakli (Nevsehir) geothermal field
KORAY SELÇUK
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Jeoloji MühendisliğiAksaray ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA AFŞİN
- Niğde-Misli ovası yeraltısuyu potansiyelinin araştırılması
The investigation of groundwater potential of Niğde-Misli plain
TAMER ÇİRKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Jeoloji MühendisliğiHacettepe ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET EKMEKÇİ