Yeşilırmak Havzasında sıcaklık, yağış, buharlaşma ve akım verilerinin karşılaştırmalı trend analizi
Comparative trend analysis of temperature, precipitation, evaporation and flow data in Yeşilirmak Basin
- Tez No: 749697
- Danışmanlar: PROF. DR. MÜCAHİT COŞKUN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Coğrafya, Geography
- Anahtar Kelimeler: Yeşilırmak Havzası, Sıcaklık, Akım, Yağış, Buharlaşma, Trend Analizi, Mann-Kandall, Spearman Rho, Yeşilırmak Basin, temperature, flow, precipitation, evaporation, trend analysis, Mann-Kendall, Spearman Rho
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karabük Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 186
Özet
İklim değişikliği, son yıllarda küresel ölçekte büyük önem kazandığı için iklim ile ilgili yapılan çalışmaların sayısını artmıştır. Yapılmış olan bu çalışmada Yeşilırmak Havzası'nda meydana gelen olası iklim değişikliğinin sıcaklık, yağış, buharlaşma ve akarsu akımları üzerindeki etkisini belirlemek için klimatolojik ve hidrolojik parametrelerin eğilim yönleri araştırılmıştır. Araştırmanın konu kapsamı Yeşilırmak Havzasında sıcaklık, yağış, buharlaşma ve akım verilerinin karşılaştırılması olarak belirlenmiştir. Bu bağlamda en az 30 yıllık gözlemleri bulunan DSİ, EİEİ tarafından işletilen 11 adet akım gözlem istasyonundan ortalama akım, ortalama maksimum akım, ortalama minimum akım verileri ve MGM'nin 9 adet istasyonundan alınan ortalama sıcaklık, ortalama maksimum, ortalama minimum, toplam yağış ve toplam buharlaşma verilerinin aylık, yıllık ve mevsimlik trend varlığı araştırılmıştır. Araştırmada yöntem olarak Mann-Kendall Testi ve Spearman'ın Rho Testi temel alınmıştır. Sonuçlara göre havza genelinde ortalama sıcaklık, ortalama minimum sıcaklık, ortalama maksimum sıcaklıkta yıllık ve mevsimlik olarak anlamlı artışlar gözlenmiştir. Eğilimin en şiddetli olduğu dönem yaz mevsimidir. Toplam buharlaşma verilerinin analiz sonuçlarında eğilimin en şiddetli olduğu mevsim yaz mevsimidir. Toplam yağış verilerinde ise mevsimsel olarak anlamlı trend varlığı bulunmamaktadır. Yıllık olarak bakıldığında Amasya istasyonu pozitif yönlü artış gösterirken Zile istasyonunda anlamlı azalışlar meydana gelmiştir. Akım verilerinde istatistiki açıdan anlamlı negatif yönde eğilimlerin belirgin olduğu saptanmıştır. Ortalama akım, ortalama minimum akım, ortalama maksimum akım verileri değerlendirildiğinde ortalama minimum akım verilerinde ki eğilimler negatif yönde daha kuvvetlidir. Mevsimsel olarak eğilimlerin negatif yönde olması, daha çok sonbahar ve kış mevsiminde belirgindir. En şiddetli azalışlar Kelkit Çayı, Kosmasat Deresi ve Sarsı Deresi'nde belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
Climate change, which has gained significant importance on a global scale in recent years, has increased the number of studies on climate. This study investigated the trend directions of climatological and hydrological parameters to determine the effect of possible climate change in Yeşilırmak Basin on temperature, precipitation, evaporation, and stream flows. The scope of the research is determined as a comparison of temperature, precipitation, evaporation, and flow data in the Yeşilırmak Basin. In this context, monthly, annual and seasonal trend presence of average flow, average maximum flow, average minimum flow data from 11 flow observation stations operated by DSI-EIEI, which contains at least 30 years of observation data, and average temperature, average maximum, average minimum, total precipitation and total evaporation data from 9 stations of MGM were investigated. The research used Mann-Kendall Test and Spearman's Rho Test as the basis. The results showed significant annual and seasonal increases in average temperature, average minimum and maximum temperatures throughout the basin. The period when the trend is most severe is the summer season. In the analysis results of the total evaporation data, the season with the most severe trend is summer. There is no seasonally significant trend presence in the total precipitation data. On an annual basis, Amasya station showed a positive increase, while significant decreases occurred at Zile station. Statistically important negative trends were found to be evident in the flow data. When the average flow, average minimum flow, and average maximum flow data are evaluated, the trends in the average minimum flow data are stronger in the negative direction. The negative seasonal trends are more evident in the autumn and winter seasons. The most severe decreases were determined in Kelkit Stream, Kosmasat Stream, and Sarsı Stream.
Benzer Tezler
- Evaluation of the variable infiltration capacity (VIC) model for hydrological simulation using remote sensing observations in the western Black Sea basin
Batı Karadeniz havzasında uzaktan algılama gözlemleri kullanarak hidrojik simülasyon için değişken sızma kapasitesi (VIC) modelinin kapsamlı değerlendirilmesi
MOTASEM E. A. ALFALOJI MOTASEM E. A. ALFALOJI
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DURSUN ZAFER ŞEKER
- Amasya Ovası ve yakın çevresinin fiziki coğrafyası
The Geography of physical survey in Amasya plain and its environment
HALİL İBRAHİM ZEYBEK
- Farklı kuraklık analiz yöntemlerinin Yeşilırmak havzasında irdelenmesi
Drought analysis in the Yesilirmak river basin using various methods
ALYAR BOUSTANI HEZARANI
Doktora
Türkçe
2018
İnşaat MühendisliğiOndokuz Mayıs Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ASLI ÜLKE
- Türkiye tarım havzaları üretim ve destekleme modeli kapsamında Yeşilırmak tarım havzasında yetiştirilen tarım ürünlerinin arz duyarlılıkları
Supply responses of agricultural crops cultivated in Yeşilirmak agricultural basin within Turkey agricultural basins production and support model
HASAN GÖKHAN DOĞAN
Doktora
Türkçe
2014
EkonomiGaziosmanpaşa ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ARSLAN ZAFER GÜRLER
- The effect of global climate change on hydroelectric power plants and energy production in the Central Black Sea basin
Küresel iklim değişikliğinin Orta Karadeniz havzasında hidroelektrik santraller ve enerji üretimi üzerine olan etkisi
HESHAM ALRAYESS
Doktora
İngilizce
2021
İnşaat MühendisliğiOndokuz Mayıs Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ASLI ÜLKE KESKİN