Alî Şîr Nevâyî'nin hamsesindeki hikâyeler dışında kalan bölümler üzerine bir inceleme
An examination on the sections out of the stories in Ali Şir Nevâyî's hamse
- Tez No: 751199
- Danışmanlar: PROF. DR. MÜCAHİT KAÇAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 525
Özet
Alî Şîr Nevâyî'nin hamsesindeki mesnevilerinin asıl hikâye dışında kalan bölümlerinin incelenmesine dayalı olan bu tez çalışmasında, şairin bu bölümlerde ele aldığı konular tespit ve tasnif edilerek sunulmuştur. Giriş ve üç bölümden oluşan tezin giriş bölümünde Alî Şîr Nevâyî ve hamsesi hakkında bilgi verildikten sonra tezin amacı, kapsamı ve yöntemi belirtilerek Nevâyî'nin şahsiyetini yansıtmak üzere kaleme alınan başlıca çalışmalar tanıtılmıştır. Tezin“Alî Şîr Nevâyî'nin Hamsesinde Sebeb-i Telifler”adlı birinci bölümünde Nevâyî'nin hamsesindeki mesnevilerin sebeb-i telifleri tespit edilerek verilirken“Alî Şîr Nevâyî'nin Hamsesinde Önemli Konu ve Kavramlar”başlıklı ikinci bölümünde Nevâyî'nin poetik görüşleri, İran tarihi ve mitolojisi ve ahlaki değerlere dair konular ile besmele, gönül, himmet, kaza ve kader gibi kavramlar hakkındaki düşünceleri incelenerek sunulmuştur. Tezin en kapsamlı bölümü olan“Alî Şîr Nevâyî'nin Hamsesinde Şahıslar”başlıklı üçüncü bölümünde şairin Cenâb-ı Allah ve Hz. Peygamber övgüsü başta olmak üzere dinî-tasavvufî şahsiyetlere, devlet adamlarına, şairlere ve diğer şahsiyetlere yaptığı övgüler incelenerek verilmiştir. Nevâyî'nin dinî-tasavvufî şahsiyetlerden Hâce Bahâeddin Nakşibend ve Hâce Ubeydullah Ahrâr övgülerine, devlet adamlarından Sultan Hüseyin Baykara ve oğlu Sultan Bediüzzaman Mirza övgülerine, şairlerden Nizâmî-i Gencevî, Emîr Hüsrev-i Dihlevî, Derviş Eşref-i Merâgî ve Molla Abdurrahman Câmî övgülerine, diğer şahsiyetlerden ise Hüseyin Baykara'nın eşi Hanım Sultan övgüsüne yer verdiği tespit edilmiştir. Bu tez çalışması ile Nevâyî'nin dinî-tasavvufî, ilmî, edebî, siyasi, ahlaki ve felsefî açıdan çok yönlü portresi gözler önüne serilerek Nevâyî'nin şahsiyeti hakkında yapılmış çalışmalara katkı sağlamak amaçlanmıştır.
Özet (Çeviri)
In this thesis study, which was prepared by examining the parts of the mathnawis in Alî Şîr Nevâyî's hamse that are not included in the main story, the topics that the poet dealt with in these sections were presented by identifying and classifying them. After giving information about Alî Şîr Nevâyî and his hamse in the introduction of the thesis, which consists of an introduction and three parts, the main studies that were written to reflect Nevâyî's personality were introduced by specifying the purpose, scope and method of the thesis. In the first part of the thesis, titled“'Sebeb-i Telif's in Alî Şîr Nevâyî's Hamse”, the causes of the masnavis in Nevâyî's hamse are determined and given, while in the second section titled“Important Themes and Concepts in Ali Şîr Nevâyî's Hamse”, Nevâyî's poetic views, his thoughts on the Iran history and mythology, moral values, and concepts such as basmala, heart, himmet, predestination and destiny were examined and presented. In the third chapter titled“Persons in the Hamse of Alî Şîr Nevâyî”, which is the most comprehensive part of the thesis, especially the poet's poems about God and Prophet Muhammed, his praises to religious-mystical persons, statesmen, poets and other personalities, especially the praise of the Prophet Muhammed, were given by examining them. It was determined that Nevâyî's praises of religious-mystical persons Hâce Bahaeddin Nakşibend and Hâce Ubeydullah Ahrâr, statesmen Sultan Hüseyin Baykara and his son Sultan Bediüzzaman Mirza, poets Nizâmî-i Gencevî, Emîr Hüsrev-i Dihlevî, Eşref-i Merâgî and Molla Abdurrahman Câmî praises, from other personalities Hüseyin Baykara's wife Hanım Sultan was praised. In this thesis, it is aimed to reveal the versatile portrait of Nevâyî in terms of religious-mystical, scientific, literary, political, moral and philosophical aspects and to contribute to the studies on Nevâyî's personality.
Benzer Tezler
- Ali Şir Nevayi'nin mesnevilerinde kelime grubu yapıları
Word group structures in Ali Şir Nevayi's couplets
MALEK SAWALHA
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİKRET TURAN
- Ali Şir Nevayi'nin Mahbubu'l-Kulub ve Muhakimetü'l-Lugateyn adlı eserlerinde fiilimsiler
Verbal and gerundial forms in Ali Sir Nevayi's Mahbubu'l Kulub and Muhakimetü'l-Lugateyn
NERMİN DEĞER
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. ZÜHAL ÖLMEZ
- Ali Şir Nevayi'nin Garaibü's-Sıgarı'nda insan
Human in Ali Şir Nevayi's Garaibü's-Sigar
ESMA ACAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıPamukkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SÜLEYMAN SOLMAZ
- Ali Şîr Nevâyî'nin dîvânlarında insan görünümleri
Human figures from the dîvâns of ali shir nevâ'î
ALPER GÜNAYDIN
Doktora
Türkçe
2017
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. CEMAL AKSU
- Ali Şir Nevayi'nin kelâmî görüşleri-Hamse adlı eseri örneği-
Teological opinions of Ali Shir-i̇ Newayi-The sample of Hamse book-
SYED ARİF AHMADOGLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAMAZAN ALTINTAŞ