Ayçiçeğinde tuz stresine toleranslı çeşitlerin belirlenmesinde kullanılabilecek morfolojik ve fizyolojik özelliklerin incelenmesi
Investigation of morphological and physiological traits using in determination of salt-tolerant sunflower hybrids
- Tez No: 751365
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET DEMİR KAYA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Endüstri Bitkileri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 95
Özet
Bu araştırma, tuz stresine toleranslı yağlık ayçiçeği çeşitlerinin belirlenmesinde kullanılabilecek kriterlerin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Araştırmada materyal olarak sekiz hibrit ayçiçeği çeşidi (SY Gibraltar, SY Santos, P63LE113, P64LE121, LG50585, LG5580, Duet CL ve Meteor CL) ve farklı tuz stresi (kontrol, 50 ve 100 mM) oluşturmak amacıyla sodyum klorür (NaCl) tuzu kullanılmıştır. Araştırma çimlenme denemesi ve saksı denemesi şeklinde kurulmuş ve tuz stresi altında ayçiçeği çeşitlerinin çimlenme özellikleri, bitki gelişimi, fizyolojik özellikleri ve bitkide bazı makro ve mikro besin maddelerinin değişimleri incelenmiştir. Araştırma sonucunda, tuz stresinde ayçiçeği çeşitlerinin çimlenme yüzdesi değişmemiş, ortalama çimlenme süresi uzamış ve çimlenme indeksi ise azalmıştır. Artan tuz dozları bitki boyu, sap çapı, yaprak sayısı, yaprak alanı ve bitki yaş ağırlığında azalmaya neden olmuştur. Çeşitlere göre değişmekle birlikte, yaprak alanı ortalama %68,5 azalmıştır. Yaprak sıcaklığı ise tuz stresindeki bitkilerde daha yüksek ölçülmüştür. Yaprak oransal su içeriği azalırken, kuru madde oranı, klorofil oranı ve elektrolit sızıntısı belirgin bir şekilde artmıştır. Her iki tuz dozunda da en yüksek nispi zararlanma oranı Meteor CL ve P64LE121 çeşitlerinde elde edilmiştir. Ayçiçeği çeşitlerinin stoma eni, boyu ve büyüklüğü tuz dozunun artmasına bağlı olarak azalırken, stoma sayısında belirgin bir artış veya azalış tespit edilememiştir. Tuz stresindeki bitkilerin Na, K, Zn ve B içeriklerinde artış, Ca ve Mg içeriklerinde ise azalma tespit edilmiştir. Sonuç olarak, tuz stresinde seleksiyon kriteri olarak çimlenme indeksi, bitki boyu, sap çapı, yaprak alanı, bitki yaş ağırlığı, kuru madde oranı, klorofil oranı, yaprak oransal su içeriği ve elektrolit sızıntısının kullanılabileceği belirlenmiştir. Principal Component ve Cluster analizleri ile tuzluluğa tolerans bakımından çeşitler sınıflandırılmış ve üç grupta toplanmıştır. P64LE121, SY Gibraltar, LG5580 ve LG50585 çeşitleri orta derecede toleranslı, P63LE113 ve SY Santos çeşitleri orta derecede hassas, Duet CL ve Meteor CL ise hassas grupta yer almıştır.
Özet (Çeviri)
This research was carried out to determine the criteria that can be used in the selection of salt-tolerant sunflower hybrids. In the study, eight sunflower hybrid varieties (SY Gibraltar, SY Santos, P63LE113, P64LE121, LG50585, LG5580, Duet CL, and Meteor CL) and sodium chloride (NaCl) for salt stresses (control, 50 and 100 mM) were used. The study was established as both germination and pod experiments, and germination characteristics, plant growth, physiological characteristics, and changes in some macro and micronutrients were investigated. The results showed that there was no significant decrease in germination percentage of the investigated sunflower varieties, but the mean germination time prolonged and the germination index decreased under salinity. Plant height, stem diameter, number of leaves, leaf area, and plant fresh weight reduced significantly when salt doses increased. Mean leaf area of sunflower varieties decreased by 68.5%. Leaf temperature was higher in salt-stressed plants. There was a reduction in leaf relative water content, while the dry matter content, chlorophyll rate, and electrolyte leakage were significantly increased. The highest relative injury was obtained in Meteor CL and P64LE121 under salinity. No significant change in the number of stomata was detected, while the stomata width, length, and size were decreased by salinity. Na, K, Zn and B contents were increased, while Ca and Mg were declined under salt stress. It was concluded that germination index, plant height, stem diameter, leaf area, plant fresh weight, dry matter ratio, chlorophyll ratio, relative water content, and electrolyte leakage could be considered as selection criteria against salt stress. Sunflower varieties were classified for salinity tolerance by Principal Component and Cluster Analysis, and they were separated into three groups. P64LE121, SY Gibraltar, LG5580 and LG50585 were moderately salt-tolerant, P63LE113 and SY Santos were moderately sensitive, and Duet CL and Meteor CL were sensitive.
Benzer Tezler
- In vitro tuz stresinde ayçiçeğinin (Helianthus annuus L.) çimlenme ve fide gelişimine spermidinin etkisi
The effect of spermidine on germination and seedlingdevelopment in sunflower (Helianthus annuus L.) under in vitrosalt stress conditions
HACER KENDİRLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
BiyoteknolojiSelçuk ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EMİNE ATALAY
- In vıtro tuz stresinde ayçiçeğinin (Helianthus annuus L.) çimlenme ve fide gelişimine putresinin etkisi
The effect of putrescine on germination and seedling development in sunflower (Helianthus annuus L.) under in vitro salt stress conditions
ŞERİFE KORKMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
ZiraatSelçuk ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EMİNE ATALAY
- Tuz stresine maruz bırakılan Helianthus annuus L. ve Brassica napus L.'ta sükroz uygulamasının antioksidan savunma sistemi, prolin içerikleri ve büyüme parametreleri üzerine etkisi
The effect of sucrose application on antioxidant defense system, proline contents and growth parameters in Helianthus annuus L. and Brassica napus L. exposed to salt stress
BÜŞRA SEVGİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
BiyolojiBilecik Şeyh Edebali ÜniversitesiMoleküler Biyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEMA LEBLEBİCİ
- Farklı tuz konsantrasyonları ve kuraklık stresi uygulamalarının ayçiçeği (Helianthus annuus L.)'nde çimlenme ve fide gelişimine etkileri
The effects of different salt concentrations and drought stress applications on the growth of sunflower (Helianthus annuus L.)
EBRU YAĞCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
ZiraatSakarya Uygulamalı Bilimler ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FERZAT TURAN
- Ayçiçeği (Helianthus annuus L.)'nde giberellik asit dozlarının verim ve abiyotik stres koşullarında çimlenme üzerine etkileri
The effects of gibberellic acid doses on yield and germination under abiotic stress conditions in sunflower (Helianthus annuus L.)
HALUK ERDEMLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
ZiraatEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET DEMİR KAYA