Şarabın serüveni ve klasik Türk şiirinde sarhoşluk kavramı
The adventure of wine and the concept of drunkenness in classical Turkish poetry
- Tez No: 751451
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİ YILDIRIM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 341
Özet
Bilinen ilk içki olduğu düşünülen şarabın bulunması, çeşitli efsanevi ve mitolojik anlatılara konu olacak kadar eskiye dayanmaktadır. Bu kadar köklü bir geçmişi olan şarabın edebiyattaki geçmişi de oldukça eskidir. Arap edebiyatının ilk yazılı örneklerinden itibaren şiirde işlenilen bir konu olan şarap, daha sonraki dönemlerde şiir ve tasavvufi düşünce sistemi arasındaki etkileşimin sonucunda şiir dilinde özel bir anlam kazanarak Doğu edebiyatlarının en önemli sembollerinden biri hâline gelmiştir. Klasik Türk şiirinde sarhoşluk, sadece şarabın sebep olduğu bir durum olarak değil, pek çok sebebe bağlı olarak ortaya çıkan bir bilinç seviyesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak elbette ki söz konusu“sarhoşluk”hâlleri, gerçek anlamda bir sarhoşluk olmayıp mecazi bir anlam barındırmaktadır. Klasik Türk şiirinde, asli vatanından ayrı düşmüş olan insanın durumu bir sarhoşluk hâli olarak nitelendirildiği gibi, oraya tekrar dönen insanın durumu da sarhoşluk şeklinde nitelendirilmektedir. Yine sadece aşk değil, sevgilinin sözü, dudağı, busesi, bakışı, yüzü ve güzelliği, âşığa sarhoşluk veren birer şaraptır. Bu şiirde sarhoşluk sadece âşığın sıfatı da değildir. Her unsuru ve özelliğiyle âşığı sarhoş eden sevgilinin gözü, bakışı ve hatta kendisi de naz ve gurur şarabıyla sarhoş olmuş bir şekilde tasvir edilmektedir. Bütün kâinatın“şevk sarhoşu”olarak nitelendirildiği bu şiirde, aşk ve şevk sarhoşluğunun dışında kalanlar ise gaflet, devlet/ikbal, gurur ya da riya şarabıyla sarhoştur. Sadece yaşama dair unsurlar değil, ecelin kendisi de bir şarap, insanlığın ortak paydası olan ölüm hâli de bir sarhoşluktur. Böylece klasik Türk şiirinde sarhoşluk, bütün insanlığı ve hatta evreni içine alacak kadar geniş bir alana yayılmış olmaktadır.
Özet (Çeviri)
Bilinen ilk içki olduğu düşünülen şarabın bulunması, çeşitli efsanevi ve mitolojik anlatılara konu olacak kadar eskiye dayanmaktadır. Bu kadar köklü bir geçmişi olan şarabın edebiyattaki geçmişi de oldukça eskidir. Arap edebiyatının ilk yazılı örneklerinden itibaren şiirde işlenilen bir konu olan şarap, daha sonraki dönemlerde şiir ve tasavvufi düşünce sistemi arasındaki etkileşimin sonucunda şiir dilinde özel bir anlam kazanarak Doğu edebiyatlarının en önemli sembollerinden biri hâline gelmiştir. Klasik Türk şiirinde sarhoşluk, sadece şarabın sebep olduğu bir durum olarak değil, pek çok sebebe bağlı olarak ortaya çıkan bir bilinç seviyesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak elbette ki söz konusu“sarhoşluk”hâlleri, gerçek anlamda bir sarhoşluk olmayıp mecazi bir anlam barındırmaktadır. Klasik Türk şiirinde, asli vatanından ayrı düşmüş olan insanın durumu bir sarhoşluk hâli olarak nitelendirildiği gibi, oraya tekrar dönen insanın durumu da sarhoşluk şeklinde nitelendirilmektedir. Yine sadece aşk değil, sevgilinin sözü, dudağı, busesi, bakışı, yüzü ve güzelliği, âşığa sarhoşluk veren birer şaraptır. Bu şiirde sarhoşluk sadece âşığın sıfatı da değildir. Her unsuru ve özelliğiyle âşığı sarhoş eden sevgilinin gözü, bakışı ve hatta kendisi de naz ve gurur şarabıyla sarhoş olmuş bir şekilde tasvir edilmektedir. Bütün kâinatın“şevk sarhoşu”olarak nitelendirildiği bu şiirde, aşk ve şevk sarhoşluğunun dışında kalanlar ise gaflet, devlet/ikbal, gurur ya da riya şarabıyla sarhoştur. Sadece yaşama dair unsurlar değil, ecelin kendisi de bir şarap, insanlığın ortak paydası olan ölüm hâli de bir sarhoşluktur. Böylece klasik Türk şiirinde sarhoşluk, bütün insanlığı ve hatta evreni içine alacak kadar geniş bir alana yayılmış olmaktadır.
Benzer Tezler
- Beylerbeyi Sarayı perdelik kumaşların desen ve motif özellikleri
Curtained rexture of Beylerbeyi Palace, design and motif characteristes
DİLEK TÜM
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
El SanatlarıMarmara ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. FERYAL İREZ
- Gastronomide şarabın yeri ve önemi bir işletme örneği
The importance of wine in gastronomy a business example
HALİL UĞUR ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Gastronomi ve Mutfak Sanatlarıİstanbul ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞEHNAZ DEMİRKOL
- Kırmızı şarabın etken maddesi resveratrolün koroner bypass graft materyal meme arteri ve safen ven üzerine etkilerinin incelenmesi
The effects of resveratrol, factor substances of red wine, on coronary bypass graft of internal mammary artery and saphenous vein
ÖZLEM RAKICI
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Eczacılık ve FarmakolojiGazi ÜniversitesiFarmakoloji Ana Bilim Dalı
PROF.DR. FATMA AKAR
