Geri Dön

An Evaluation of statistical data analysis method for water quality assesment

Su kalitesi belirlenmesi için istatistiksel veri analiz metodlarının değerlendirilmesi

  1. Tez No: 75146
  2. Yazar: MURAT MERİÇ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. BİLSEN BAYKAL
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Çevre Mühendisliği, Environmental Engineering
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 1998
  8. Dil: İngilizce
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 197

Özet

ÖZET su kalitesi belirlemesi için İSTATİSTİKSEL VERİ ANALİZ METODLARTNIN DEĞERLENDİRMESİ Sürdürülebilir kalkınma günümüzün modern su kaynaklan yönetim politikalarının temel hedefi olmuştur. Sürdürülebilirlik insana ve çevresinin ekolojik kalitesine yönelik bir kavramdır. Sürdürülebilir kalkınma izleme ve denetim gerektirir. İzleme programlan, su kaynaklan yöneticilerinin kaynakların durumu hakkında bilgilenmiş olarak karar vermelerine ve aldıkları kararların gerçekçi olmasına olanak sağlamak üzere veri üreten sistemlerdir. Günümüze dek, kaynak yöneticilerinin verdikleri kararlar su kaynaklarının belirlenmesi ve geliştirilmesi üzerine yoğunlaşmış bulunmaktadır. Doğal olarak, veri birikimine yapılan yatırımlar da bu kararlar paralelinde olmuştur. Bununla beraber, ekosistemlerin sadece kullanılması gereken değil, kullanımı kadar da korunması gereken kaynaklar olduğu görüşü yaygınlaşmıştır. Bu görüşü paylaşan kaynak yöneticileri, aldıkları kararlara yeni bir yön vermişler ve kaynakların belirlenip kullanım için geliştirilmesi kadar sürdürülebilir bir biçimde kullanımlarını da gözönüne almışlardır. Kaynak yöneticileri günümüzde daha uzun vadeli bir perspektifle kararlar almaktadır ve kaynakların sürdürülebilirliğini sağlamaya çalışmaktadır. Bakış açısındaki bu değişim, veri toplama sistemleri ve bunları destekleyen teknolojiye de yansımışta. Bu değişim, izleme programlarının dizaynında ve toplanan velinin değerlendirilmesinde değişikliklere yol açacakta. Kaynak geliştirme çalışmaları miktar ve konsantrasyon gibi verilerle ilgilenirken günümüzün sürdürülebilir kalkınma temelli çalışmaları doğal kaynakların dinamik ve kendine has özellikleri hakkında bilgi veren verilerle ilgilenmektedir. Bu çalışmalar mevcut bilgileri daha kapsamlı olarak kullanırken, diğer yandan potansiyel olarak“elde ne bilgi var?”sorusundan çok“bana ne hakkında bilgi gerekiyor?”sorusu üzerinde yoğunlaşmaktadır. Bir su kaynağı hakkındaki bilginin ne mertebede olduğunun belirlenmesinde temel kavram veri kalitesidir. Günümüzde üretilen velinin kalitesi hala şüphelidir ya da ne kadar kaliteli olduğu hiç bilinmemektedir. Buna rağmen hem veriyi sağlayanlar, hem de veriyi kullananlar onun kaliteli ve yeterli olduğunu düşünmektedir. Su kalitesi izleme ve yönetim programlan geliştirilmeden önce problemin tüm boyutlarıyla tanımı yapılmış olmalıdır. Mevcut çalışmalar ve benzer sorunlar gözden geçirilmelidir. Gerekli bilgiler su ve atıksu arıtma tesislerinden, üniversiteler ve bölgesel, ulusal laboratuvarlar gibi diğer arastama merkezlerinden, bilim ve mühendislik literatüründen sağlanabilir. Birtakım kontrol ve koruma çalışmaları bu xıvbilgiler olmaksızın derhal başlatılabilir, fakat kullanım amaçlarının geliştirilmesi gibi yönetimsel konular mutlaka ve mutlaka sistemli bilgi akışı gerektirir. Eldeki veri değerlendirme ve yönetim maksatlarının ihtiyaç duyduğu bilgiyi sağlamakta yetersiz ise, havza bazında ve/veya su kaynağı içinde bir izleme programı başlatılmalıdır. Değerlendirme ve yönetim programlan aşağıda sayılmış sebeplerden dolayı veriye ihtiyaç duyar: 1- Problemin ne olduğunun belirlenmesi için geçmiş ve günümüz şartlarının belirlenmesi ve sorunun çözüme ulaşıp ulaşmadığını gösterecek bir referans oluşturma, 2- Dikkate değer bilgi açıklarının saptanması, 3- Uygun maliyetli bir izleme programı oluşturmak. Bir izleme programı başlangıçta sade olabilir. Bununla beraber, izleme ağı, değişen ihtiyaçlara cevap verebilmeli ve genişlemeye, gözden geçirilip düzeltilmeye yatkın olmalıdır. Durum raporları ilgili bütün kuruluşlara ve halka ulaşabilmeli, karşılıklı iletişimi sağlayarak su kalitesi yönetim amaçlarının değerlendirilmesine olanak vermelidir. Buraya kadar ana hatları verilen konu çerçevesinde, bu çalışmanın amacı, su kaynaklarından toplanan verilerin istatistiksel analiz metodları kullanılarak bilgiye nasıl dönüştürüldüğünün bir değerlendirmesini yapmaktır. İstatistiksel analiz metodları hem velinin kalitesinin sınanmasında, hem de örnekleme ve analiz çabalan ile üretilen verinin karar mercilerine bilgi olarak ulaştırılmasında sıklıkla kullanılmaktadır. T- testleri, varyasyon oluşturan faktörlerin belirlenmesi için varyans analizi, ortalamanın güven aralıklarının belirlenmesi başlıca metodlardır. Bu metodlar, su kalitesi izleme programlarının entegre bir parçası olarak, su kaynaklarının kalitelerinin belirlenmesinde, su kalitesindeki eğilimlerin tespitinde, yasal limitlerin ihlallerinin ve standartlara uygunluğun kontrolunda, maliyeti uygun izleme programlarının oluşturulması ve geliştirilmesinde, izleme programlarında örnekleme ve analiz ile görevlendirilmiş, birlikte çalışan farklı kurumların sonuçlarının uyumluluğunun kontrolunda başarıyla kullanılmaktadır. Bu çalışmada tanıtılan istatistiksel metodlar ayrıca, bir su kalitesi sınıflandırma uygulaması üzerinde sınanmıştır. Çalışmanın ilk adımını, su kalitesinin değerlendirilmesinde kullanılan istatistiksel analiz metodlarının gözden geçirilmesi oluşturmaktadır. Bu adımda, herhangi bir veri toplama ve analiz çalışması ile karşı karşıya kalındığında insanın aklına gelen“İstatistik, problemin çözümünde nasıl yardımcı olur?”ve“Hangi metodlar kullanılmalı?”sorularına cevap verilmiştir. İstatistik, verinin özetlenmesi ve veriden birtakım sonuçların çıkarılması ile ilgilenen bilim dalıdır. Verinin özetlenmesi ve tertiplenmesi ile ilgili kısmına TANIMLAYICI İSTATİSTİK denir. Veriden sonuç çıkarılması ve veriye dayanarak verinin alındığı ortam hakkında bilgi oluşturulması ile YORUMLA YICI İSTA TİSTİK ilgilenir. XVOLASILIK tanımlayıcı ve yorumlayıcı metodlar arasındaki bağı oluşturur, yorumlayıcı metodların nasıl geliştirildiğini ve nasıl kullanılması gerektiğini anlamamıza yardımcı olur, istatistiksel sonuçların günlük dile çevrilmesinde ve yorumlanmasında rol alır, ayrıca analiz metodlar uygulanırken nerelerde güçlükler yaşanacağını gösterir. Olasılık ve istatistik toplum ve örnekleri ilgilendiren somlarla uğraşır, fakat bunu birbirine zıt şekilde yaparlar. Bir olasılık probleminde, toplumun özellikleri bilinil- ve bu toplumdan alınmış bir örneğe bu özelliklerin ne kadar yansıdığı araştırılır. Bir istatistik probleminde ise, örneğin özellikleri bilinir ve bu bilgi yardımıyla örneğin alınmış olduğu toplum hakkında yorumlar yapılır. Olasılık tümdengelimle sorgular, istatistik ise tümevarımla sorgular. Çevresel verinin toplanması ve yorumununda karşılaşılan problemlerin birtakım kantitatif yönleri vardır ve bu problemlerin çözümü istatistiğin kullanımını zorunlu kılar. Çeşitli istatistiksel analiz metodları vardır. Bazı problemler verinin tek bir nıetodla incelenmesi ile çözülürken, bazı problemler daha inatçıdır. Böyle durumlarda verinin bir metodla incelenmesi, incelenip ayıklanmış ya da düzenlenmiş verinin başka bir metodla tekrar incelenmesi gerekebilir. Mesela veri çok tuhaf değerler içerebilir. Bunlar büyük örnekleme ya da ölçüm hatalarından kaynaklanabilir, ya da veri yanlış kaydedilmiştir. Bu açılardan bakıldığında, bu değerlerin atılması akla çok yatkın gelir. Nitekim, stratosferdeki ozon konsantrasyonunu ilk araştıranlar, bilgisayar sistemlerinin verideki tuhaf değerleri elemesi yüzünden ozon tabakasındaki deliği tespit edememişlerdir. Tuhaf değerler belki de önemli bilgiyi taşıyan tek değerlerdir. Sık sık görülen başka bir sorun da sansürlü veridir. Analizlerde aranan maddenin tespit edilir düzeyin altoda kalması halinde sonuç“tespit edilmememiştir”ya da "

Özet (Çeviri)

SUMMARY The main focus of this study is to present the statistical principles in the assessment of environmental data produced, which will provide to verify the quality of data and to extract the information in the data produced by environmental sampling and analysis efforts. It has been realized that descriptive methods of statistics such as means, variances are insufficient to verify that the environmental data meets our data quality objectives. Consider this questions:“Does this sample information conclusively demonstrate that the mean value of total phosphorus concentration is something other than 43. 7 pjg/l ? ”or“Does this sample information point out that at least 90% of all DO measurements qualify the water quality of Lake as 3rd class ? ”or“How confident can we be that the true mean value ofpH is in the interval of (6.57-8.21) in summer in River ?”The methods of inferential statistics such as significance tests like t-tests, analysis of variance to identify sources of variation in data and determination of confidence intervals of estimates of mean and variance presented in this study are aimed to reply such questions. These methods are successfully used as integrated parts of water quality monitoring such as the assessment of water quality conditions in a waterbody, detection of trends in water quality, detection of regulatory limits violation, design and maximization of cost-effectiveness of monitoring programs and performance check of different analyst laboratories and sampling teams involved in sampling and analysis steps of monitoring programs. A case study is also presented to verify the efficiency of these methods on a water quality classification apphcation. As a conclusion, the major help of these methods is to answer the questions below:“Why to sample, what to sample, where to sample and when to sample to produce data which in turn produces reliable information with a limited source of finance? ”xin

Benzer Tezler

  1. Tez No

    544363

    Uzaktan algılama verilerinden su kalitesi parametrelerinin tespit edilmesi

    Detection of water quality parameters from remote sensing data

    ERSAN BATUR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik Üniversitesi

    İletişim Sistemleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MİTHAT DERYA MAKTAV

  2. Tez No

    322506

    Bursa Nilüfer Çayı su kalitesi parametrelerinin istatistiksel yöntemlerle değerlendirilmesi

    Evaluation of Bursa Nilüfer Creek's water quality parameters via statistical methods

    İPEK DİĞDEM YOLCU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    Çevre MühendisliğiUludağ Üniversitesi

    Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. FEZA KARAER

  3. Tez No

    690922

    VIKOR yönteminin su kalitesi çalışmalarında kullanımı üzerine bir örnek: boğacık deresi (Giresun)

    An example on the use of VIKOR method in water quality studies: boğacik creek (Giresun)

    AHMET AHISKALI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    BiyolojiGiresun Üniversitesi

    Biyoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. TAMER AKKAN

    DOÇ. DR. EREN BAŞ

  4. Tez No

    35813

    Multivariate analysis of water quality data

    Başlık çevirisi yok

    NAZİRE MAZLUM

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    1994

    Çevre MühendisliğiDokuz Eylül Üniversitesi

    Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ADEM ÖZER

  5. Tez No

    469652

    İlkokul 3.sınıf fen bilimleri dersi öğretim programı' nın değerlendirilmesi

    An evaluation of the third grade sciences curriculum in elementary school

    ÖZDEN ŞENTÜRK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Eğitim ve ÖğretimMarmara Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. ŞABAN BERK

Geri Dön