1908-1980 yılları arası Türk şiirinde Turancılık fikri
Between 1908-1980 the idea of Turanism in Turkish poetry
- Tez No: 751632
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ PULAT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Turan Mefkûresi, Türkçülük, Türk şiiri, Turan Mefkûresi, Turkism, Turkish poetry
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Uşak Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 267
Özet
Bu çalışmanın amacı, Türk şiirinde 1908-1980 yıllarında Turancılık fikrini ve bu fikrin yansımalarını ortaya koymaktır. Doküman inceleme yöntemi ile yapılan bu çalışmanın kapsamı 1908-1920 yılları II. Meşrutiyet Dönemi ve Cumhuriyet Dönemi (1923-1980) şiirleridir. Söz konusu dönemlerde yayımlamış dergi, kitap ve gazetelerdeki şiirler konularına göre tasnif edilmiştir. Bu şiirlerde öne çıkan başlıklar, Turancılık fikrini doğrudan ve dolaylı olarak şiirlerine konu etmiş şairler ve şiirlerin yazıldığı tarihler tablo halinde gösterilmiştir. Çalışmada II. Meşrutiyet Dönemi ediplerinden Ziya Gökalp, Mehmet Emin Yurdakul, Ömer Seyfettin, Köprülüzade Mehmet Fuad, Enis Behiç (Koryürek), Aka Gündüz, M.Nermi, Dündar Alp, Emin Nihat, Fikret Ziya, Celal Sahir, Feyzullah Sacid, Yusuf Ziya (Ortaç), Cafer Alp, Süleyman Aktuğ, Doğan (Mahlas), Ali Canip (Yöntem)'in şiirleri ele alınmıştır. Cumhuriyet Dönemi'nde ise Cemal Oğuz Öcal, Mehmet Sadık Aran, Kazım Poyraz, Niyazi Yıldırım Gençosmanoğlu, Tayyar Aksoy, Hasan Yavaş, Abdurrahim Karakoç, Fethi Tevetoğlu, Kemal Fedai Çoşkuner, Yavuz Bülent Bakiler, İsmail Durmuş, Dilaver Cebeci, Şevket Yahnıcıoğlu, Fuat Şükrü Dilbilen, Metin Fehmi Bekaroğlu, Aydil, Erol, Gavseddin Koçak, Elmas Yıldırım, Refet Körüklü, Murat Çetin, Mustafa Türker, Osman Nuri Kurt, Mustafa Kayabek, Taylan Demirutku, Hüseyin Nihal Atsız, Mustafa Kayabek, Bahtiyar Körbahtı'nın şiirleri incelenmiştir. II. Meşrutiyet Dönemi (1908-1920) Türk şiirinde Turancılık fikrinin yedi başlıkta ele sınıflandırılmıştır. Bu başlıklar“Esir Türk Yurdu: Turan, Yeni Hayat: Turan, Türk'ün Ayak Bastığı Toprak: Turan, Büyük Emel: Turan, Mefkurevi Vatan: Turan, Siyasi Bir Devlet Teşekkülü: Turan, Türk Birliği: Turan”şeklindedir. Cumhuriyet Dönemi'nin (1923-1980) şiirlerinde ise Turancılık fikri“Esir Türk Yurdu: Turan, Türk'ün Ayak Bastığı Toprak Turan, Büyük Emel: Turan-Türk Birliği, Siyasi Bir Devlet Teşekkülü: Turan”olarak dört ana başlıkta tasnif edilmiştir. Her iki dönemde en çok şiirin yazıldığı başlığın Esir Türk Yurdu: Turan olduğu görülmektedir. II. Meşrutiyet Dönemi (1908-1920) Türk şiirinde esaretten kurtuluşun reçetesi, Doğu'da kurulacak büyük Turan Devleti'dir. Bu devlet mazlum Türk ve Müslümanları, sömürgeci güçlerden kurtaracak ve Doğu'da büyük birliğin kurulmasını sağlayacaktır. Şiirlerin büyük bölümünde Türk yurtlarının harap edilmesine, Türklere soykırım uygulanmasına ve Türklerin yok edilmesine yönelik güçlü bir tepki vardır. Cumhuriyet Dönemi'nde (1923-1980) Atsız'ın başını çektiği bazı Türkçüler; Türkiye dışındaki Türklerle ilgilenen, Osmanlı Devleti'nin bakiyesi olan topraklara sahip çıkan, Sovyet Rusya'nın işgali altındaki Türklerin bağımsızlığı savunan sivil bir Türkçülük anlayışı ve bu anlayışın şekillendirdiği Turan ülküsünü savunmuşlardır. Bu tepki hareketi, 1950'li yıllardan sonra siyasi olarak komünizm karşıtlığı olarak daha keskin bir hal almıştır. Turancılık; bir savunma refleksi olarak ortaya çıkarken aynı zamanda Türklerin cihana hâkim olacağı günlerin umudunu da beraberinde şiire yansımıştır. Büyük Turan ideali -Türk birliği- sadece Türklerin değil Batı tarafından sömürülmekte olan mazlum Doğu'nun kurtuluş reçetesi olarak sunulmuştur. Ele alınan şiirlerde Balkanlar, Kafkaslar, Orta Asya, Kıbrıs, Kerkük, Kırım, Doğu Türkistan kaybedilmiş Türk yurtlarıdır. Kaybedilmiş Türk yurdu Turan için özlem duygusu ve üzüntü ağır basarken işgalci devletlere karşı kin ve intikam duygularının ön plana çıktığı görülmektedir. Şiirlerin pek çoğunda yeryüzündeki Türklerin müstakil tek vatanın olması arzulanmıştır. Bu büyük vatanın adı Turan'dır. Büyük Turan, Türkiye Cumhuriyeti'nin liderliğinde kurulacaktır. Turan'ın sınırları Çin, İran, Hindistan, Kafkaslar, Balkanlar, Kerkük, Mısır, Kıbrıs, Adalar, Kırım, Kazan'ı içine alan büyük bir coğrafyadır.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to reveal the idea of Turanism in Turkish poetry in 1908-1980 and its reflections. The scope of this study, which was carried out with the document analysis method, was carried out between the years 1908-1920 II. Constitutional Period and Republic Period (1923-1980) poems. The poems in the magazines, books and newspapers published in the mentioned periods were classified according to their subjects.The prominent titles in these poems, the poets who directly and indirectly addressed the idea of Turanism in their poems, and the dates of the poems are shown in a table. Republican Period, Cemal Oğuz Öcal, Mehmet Sadık Aran, Kazım Poyraz, Niyazi Yıldırım Gençosmanoğlu, Tayyar Aksoy, Hasan Yavaş, Abdurrahim Karakoç, Fethi Tevetoğlu, Kemal Fedai Çoşkuner, Yavuz Bülent Bakiler, İsmail Durmuş, Dilaver Cebeci, Şevket Yahnıcıoğlu, Fuat Şükrü Dilbilen The poems of Metin Fehmi Bekaroğlu, Aydil, Erol, Gavseddin Koçak, Elmas Yıldırım, Refet Körüklü, Murat Çetin, Mustafa Türker, Osman Nuri Kurt, Mustafa Kayabek, Taylan Demirutku, Hüseyin Nihal Atsız, Bahtiyar Körbahtı were examined in the study. II. Constitutional Period (1908-1920) It is seen that the idea of Turanism in Turkish poetry was discussed under seven titles. These titles are“Captive Turkish Homeland: Turan, New Life: Turan, The Land of the Turk: Turan, Great Aspiration: Turan, Moralistic Homeland: Turan, A Political State Organization: Turan, Turkish Union: Turan”. It is seen that in the poems of the Republican Period (1923-1980), the idea of Turanism was handled under four main headings as“Captive Turk Homeland: Turan, Turan the Land on which the Turk treads, Great Aspiration: Turan-Turkish Union, A Political State Organization: Turan”. It is seen that the title of most poems written in both periods is Esir Türk Yurdu: Turan. II. Constitutional Period (1908-1920) The recipe for liberation from captivity in Turkish poetry is the great Turan State to be established in the East. This state will save the oppressed Turks and Muslims from the colonial powers and will ensure the establishment of a great unity in the East. In most of the poems, there is a strong reaction to the destruction of Turkish homelands, the genocide against the Turks, and the extermination of the Turks. Some Turkists led by Atsız in the Republican Period (1923-1980); They defended a civil Turkism understanding that took care of Turks outside of Turkey, claimed the lands that were the remnants of the Ottoman Empire, and defended the independence of the Turks under the occupation of Soviet Russia, and the Turan ideal shaped by this understanding. After the 1950s, this reaction movement became more politically opposed to communism. Turanism; While it emerges as a defensive reflex, it also reflects the hope of the days when the Turks will dominate the world to the poem. The Great Turan ideal - Turkish unity - was presented as a recipe for salvation not only for Turks but also for the oppressed East, which is being exploited by the West. The poems discussed are the Balkans, the Caucasus, Central Asia, Cyprus, Kirkuk, Crimea, East Turkestan, the lost Turkish homelands. While the feeling of longing and sadness for Turan, the lost Turkish homeland, dominate, it is seen that the feelings of hatred and revenge against the invading states come to the fore. In many of the poems, it is desired that the Turks in the world have a single independent homeland. The name of this great homeland is Turan. Büyük Turan will be established under the leadership of the Republic of Turkey. Turan's borders are a large geography that includes China, Iran, India, the Caucasus, the Balkans, Kirkuk, Egypt, Cyprus, the Islands, Crimea and Kazan.
Benzer Tezler
- İstanbul'da günlük yaşam sahnelerinin Türk resim sanatına yansımaları
Reflections on the Turkish painting art of daily life scenes in Istanbul
EVREN KARAYEL GÖKKAYA
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2012
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
PROF. AYDIN AYAN
- Çok partili hayata geçiş sürecinde parti / particilik algısının Türk romanına aksi (1909-1980)
The reflection of political party and partisanship perception on the Turkish novels in the period of the transition to a multi-party system (1909-1980)
MEHMET SAMSAKÇI
Doktora
Türkçe
2010
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KÂZIM YETİŞ
- Toplumsal yeniden üretim bağlamında Prens Adaları örneği
The case of Prince' Islands in the context of social reproduction
ÖZGE KANTARCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
EkonomiMarmara Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NERİMAN BERNA GÜLER
- Türkiye eğitim sisteminde denetim ve denetmen yetiştirme sürecinin analizi
Başlık çevirisi yok
SEVİM ÖZTÜRK
- Güney Kore ve Türkiye'de devlet, ulusal güvenlik ve sermaye ilişkisi: Karşılaştırmalı bir analiz
State, national security and capital relationship in South Korea and Turkey: A comparative analysis
CANER KUR
Doktora
Türkçe
2024
Ekonomiİstanbul ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SADIK ÜNAY