Anadolu Selçuklu Dönemi eserlerinde hayat ağacı sembolizmi ve ikonografisinin yorumlanması
Interpretation of the tree of life symbolism and iconography in the works of the Anatolian Seljuk Period
- Tez No: 753041
- Danışmanlar: PROF. DR. ABDULKADİR DÜNDAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yozgat Bozok Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 161
Özet
Türkler, 1071 yılından itibaren Anadolu'ya akın akın gelerek yerleşik hayat düzenini sağladıktan sonra devletler ve beylikler kurdular. Siyasi düzen sağlandıktan sonra kültürel etkileşim yaşanmaya başlandı. Böylece Anadolu topraklarında yeni bir sanat doğdu. Anadolu coğrafyasında taş, temel yapı malzemesi olarak kullanılmıştır. Selçuklular, Orta Asya'da uyguladıkları tezyin sanatını her alanda tercih edilen taşa uygulamışlardır. Böylelikle Türkler, kendilerine ait olan; kültür ve sanat birikimlerini Anadolu coğrafyasına ait geleneklerle özdeşleştirerek birçok alanda çeşitli, yeni eserler ortaya koymuşlardır. Bu yenilikleri imar faaliyetlerinde kullanılan malzemelerde, tasarlanan süslemelerde görmek mümkündür. Sanatta kullanılan hayat ağacı motifi, insanlık tarihinde her dönem var olmuştur. Mitolojide zaman zaman ölümü, yaşamı ve evreni simgelemiştir. Toplumların ortak paydası olan ağaç motifi, Anadolu Selçuklu Dönemi mimari yapıların taş işlemeciliğinde bazen tek başına bazen de yanında aslan, nar, kartal, çift başlı kartal, tavus kuşu, siren, ejder, rozet, vazo gibi unsurlarla beraber kullanılmıştır. Anadolu Selçuklu Dönemi'nde inşa edilen mimari yapıların sanat alanına giren kompozisyonlarda çoğunlukla bağımsız ara sıra da birbirleri ile bağlantılı olan süsleme unsurları işlenmiştir. Günümüze ulaşan birçok mimari yapılarda kullanıldığı görülmektedir. Özellikle taç kapı kenarlarında simetriye dikkat edilerek işlenen hayata ağacı motiflerinin tarihsel ve sanatsal anlamda büyük değer ihtiva etmektedir. Çalışmanın özünü oluşturan konu ise Anadolu Selçuklu Dönemi'nden günümüze ulaşan mimari yapılara işlenen hayat ağacı ve ikonografilerinin kültür ve sanat kapsamında yorumlanarak, değerlendirilmesidir.
Özet (Çeviri)
The Turks came to Anatolia in large numbers in 1071 and established states and principalities after establishing a settled life order. After the political order was established, cultural interaction began to be experienced. Thus, a new art was born in Anatolian lands. Stone was used as the basic building material in the Anatolian geography. The Seljuks applied the art of ornament, which they applied in Central Asia, to the preferred stone in every field. Thus, the Turks, their own; By identifying their cultural and artistic knowledge with the traditions of the Anatolian geography, they produced various and new works in many fields. It is possible to see these innovations in the materials used in zoning activities and in the decorations designed. The tree of life motif used in art has existed in every period of human history. In mythology, it symbolized death, life and the universe from time to time.The tree motif, which is the common denominator of societies, was used in the stonework of the architectural structures of the Anatolian Seljuk Period, sometimes alone and sometimes together with elements such as lion, pomegranate, eagle, double-headed eagle, peacock, siren, dragon, rosette and vase. In the compositions of the architectural structures built in the Anatolian Seljuk Period, which fall into the field of art, mostly independent ornamental elements, sometimes interconnected, were processed. It is seen that it is used in many architectural structures that have survived to the present day. The tree to life motifs, which are processed by paying attention to symmetry, especially on the edges of the crown door, have great historical and artistic value. The subject that constitutes the essence of the study is the interpretation and evaluation of the tree of life and iconographies, which are processed in the architectural structures that have survived from the Anatolian Seljuk Period, within the scope of culture and art.
Benzer Tezler
- Hayat ağacı temalı çini pano
Tree of life themed tile panel
KİFAYET ÖZKUL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BAŞAK ÇORAKLI
- Anadolu coğrafyasında yer etmiş mitlerin seramik yüzeylerde yorumlamaları
Ceramic surface interpretations of myths that took place in Anatolian geography
YAVUZ DENİZ
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2021
Güzel SanatlarGazi ÜniversitesiBileşik Sanatlar Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ REYHAN YÜKSEL GEMALMAYAN
- Anadolu Selçuklu Dönemi eserlerinde yer alan figürlerin ve motiflerin çağdaş Türk sanatçılarının eserlerine etkisi ve üniversite özgün baskı derslerindeki kullanımı
The impact of figures and ornaments in the works of Anatolian seljuk sultanate on modern Turkish artist and tha usage in the lesson of unique press lessons at university
HİLAL SEVGEN ABACI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Güzel SanatlarGazi ÜniversitesiGüzel Sanatlar Ana Bilim Dalı
PROF. GÜLER AKALAN
- Başlangıcından II. Mehmet Dönemine kadar Türk Milli Mimarlığının evrimi
Evolution of the Turkish national architecture from beginning until the period of Mehmed the Second
ESRA TOKAT
Doktora
Türkçe
2015
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEKİ SÖNMEZ
- Contextualizing the age of Sultan Süleyman the magnificent: Perceptions of Ottoman art in The United States, 1929-1987
Muhteşem Sultan Süleyman dönemi sergisi bağlamında Amerika'da Osmanlı sanatı algıları, 1929-1987
ZEYNEP SİMAVİ
Doktora
İngilizce
2023
Sanat Tarihiİstanbul Teknik ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. VESİLE GÜL CEPHANECİGİL