İslamiyet öncesi Türk kültüründe hayvansal motifler ve Türkiye Selçuklu mimarisine yansıması
Animal motifs in pre-Islamic Turkish culture and their reflection on the architecture of the Turkey Seljuk
- Tez No: 753652
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AYHAN AFŞİN ÜNAL, DOÇ. DR. ASLI SAĞIROĞLU ARSLAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Tarih, Art History, History
- Anahtar Kelimeler: Türk Kültürü, Türk Destanlarında Hayvanlar, Selçuklu Mimarisi, Hayvan Motifleri, Turkish Culture, Animals In Turkish Epics, Seljuk Architecture, Animal Motifs
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 181
Özet
Zengin bir kültüre sahip olan Türk milleti ilk zamanlardan itibaren bulundukları coğrafya dolayısıyla konar-göçer şekilde tabiat ile iç içe yaşamışlardır. Orta Asya'nın sert bozkır coğrafyasının Türkler üzerinde büyük etkisi bulunmaktadır. Bu şartlar neticesinde doğadan beslenen inanç sistemi, yaşam tarzı ve kültürel yapı ortaya çıkmıştır. Türkler, çetin tabiat şartlarında tabiatta yer alan canlılar ile giriştiği var olma mücadelesinde fayda gördüğü kurt, geyik, kartal gibi hayvanlara dini bir kimlik atfetmiştir. Kimi hayvanları ondan türediğine veya çoğaldığına inanmış, kimi hayvanları totem kabul edip destan ve efsanelerde kahramanlık sembolü olarak kullanmıştır. Türk milleti, kutsal atfettiği bu hayvanları destan, efsane, resim, minyatür, mimari ve heykel gibi birçok sanat eserinde ise ölümsüzleştirmiştir. Türkler, İslamiyet'in kabulü ile birlikte farklı bir kültür çevresine ve inanca dâhil olmuşlarsa da kendi kültürlerini bu kültür ve inanç çevresinde devam ettirmeyi başarmışlardır. Kültür ve sanatta yer alan hayvanların taşıdıkları anlamlar İslamiyet'in kabulü ile birlikte farklı anlamlar almaya başlasa da büyük oranda İslamiyet öncesi özelliklerini muhafaza etmiştir. Bu çalışmada, İslamiyet öncesi Türk kültürüne ait destan ve sanat eserleri incelenerek Türkiye Selçuklu mimarisine ait yapılarda yer alan hayvan motiflerinin İslamiyet öncesi dönem ile benzerlik ve farklılıkları kültür ve sanat bakımından ortaya konmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The Turkish nation, which has a rich culture, has lived concentric with nature in a migrant settler way since the first times owing to the geography they are in. The harsh steppe geography of Central Asia had a major influence on the Turks. As a consequence of these circumstances, the belief system, lifestyle and cultural structure fed by nature have emerged. The Turkish people accredited a religious identity to animals, which they have benefited in the struggle for existence with the creatures in nature under severe natural conditions, such as wolves, deer, eagles, and horses. They believed that the Turkish people were derived or multiplied from some animals and accepted some animals as totems and used them as heroic symbols in sagas or legends. Although the Turkish people were included in a different cultural environment and belief with the acceptance of Islam, they have managed to maintain their own culture in this culture and belief sphere. In spite of the meanings of animals in culture and art began to take on different meanings with the acceptance of Islam, they largely retained their pre-Islamic characteristics. In this study, by analyzing the sagas and artworks belonging to the pre-Islamic Turkish culture, the similarities and differences of the animal motifs in the structures belonging to the Turkey Seljuk architecture with the pre-Islamic period were tried to be revealed with regard to culture and art.
Benzer Tezler
- TRT repertuvarına kayıtlı Karadeniz bölgesi türkülerinde kuş motifleri
Bird motifs in the Black Sea region in folk song registered to TRT repertuvarine
BÜŞRA AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Halk Bilimi (Folklor)Kütahya Dumlupınar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MÜNİRE BAYSAN
- Türk kültüründe bereket ve ilgili inanışlar
Fertility and related beliefs in turkish culture
SADİYE ÇİFTÇİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinAtatürk ÜniversitesiDin ve Felsefe Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL POLAT
- Artuklu Dönemi tarihi yapılarındaki figürlü süslemeler ve Orta Asya kültürünün etkileri
Artuklu figurative decoration art and historical development of the effects of Central Asian culture
ÇİMEN TURAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Sanat TarihiBatman ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDÜSSELAM ULUÇAM
- Konyalı Âşık Şem'î Divanı'nda tabiat unsurları,
Elements of nature in the Divan of Âşık Şem'î from Konya
SEVDE NESLİNUR İYİYOLBULAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DilbilimSüleyman Demirel Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MELEK DİKMEN
- Türk mimari süsleme sanatlarında mitolojik kaynaklı hayvan figürleri (Orta Asya'dan Selçuklu'ya)
Mythology-originated animal figures in Turkish art of architechural ornamentation (from Central Asia to Seljukian)
ŞENAY ALSAN