Macar lise tarih ders kitaplarında Osmanlı/Türk imgesinin yüz yıllık seyri
One-hundread-year course of the Ottoman-Turkish image in Hungarian high school history textbooks
- Tez No: 753829
- Danışmanlar: PROF. DR. ELÇİN MACAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Siyasal Bilimler, Uluslararası İlişkiler, Political Science, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 314
Özet
Macaristan'da 1879'dan beri kullanılagelen lise tarih ders kitapları, Macar toplumsal hafızasındaki Osmanlı/Türk imgesine dair çok sayıda ipucu içermekle birlikte Macarların benimsediği“Öteki”imgesini şekillendirmekte tayin edici bir unsur niteliğindedir. 16. ve 17. yüzyılların önemli bir kısmına damgasını vurmuş Mohaç Meydan Muharebesi ve onu izleyen Osmanlı hâkimiyeti dönemi, yaşanan tarihî hadiseler, bilinçli olarak tasarlanmış siyasi çabalar ve eğitim politikasının güttüğü amaçlardan ötürü Macarların benlik algılamasının büyük ölçüde belirleyici bir bileşeni olmuştur. Bu itibarla Macar ders kitaplarındaki Osmanlı/Türk imgesi, hem imgebilim hem de ders kitabı araştırması alanında araştırılmaya elverişli bir konu mahiyetindedir. Ne var ki –gerek Macaristan gerekse Türkiye'de olsun– şimdiye dek her iki bilim dalının mensupları tarafından ihmal edilmiş veya (daha da kötüsü) yanlış anlaşılmıştır. Bu tez çalışması kapsamında Osmanlı/Türk imgesinin birçok açıdan“altın madeni”sayılan, 1879 ile 1990 yılları arasında kullanılmakta olan Macar lise tarih ders kitaplarının 16. yüzyılı anlatan bölümleri incelenmiştir. Böylece İkili Monarşi dönemi (1867–1918), Miklós Horthy dönemi (1920–1944) ve sosyalist dönem (1945–1989) olmak üzere Macaristan'ın 20. yüzyıldaki siyasi, toplumsal ve bilimsel tarihini kökten etkileyen üç dönemin hâkim Osmanlı/Türk imgesini çözümleme ve birbirlerine kıyaslama olanağı sağlanmıştır. Osmanlı/Türk imgesinin söz konusu dönemdeki seyri, her döneme özgü ders kitaplarındaki metinlerin yanı sıra siyasi ve kamusal alanda var olan söylemlerin mukayeseli analizi ile çizilmeye çalışılmıştır. Ayrıca ders kitaplarının konuya ilişkin görselleri de mercek altına alınmış, mevcut metinlerle olan bağlantıları irdelenmiştir. İmgebilimsel inceleme esnasında –örneklem olarak seçilen kaynakların doğası gereği– ders kitabı araştırması tarafından belirlenen yoldan sapmamaya, bilimsel olarak iki alanın kesiştiği çerçeve içinde kalınmaya gayret edilmiştir. Ders kitabı metinlerinin araştırmayı etkileyebilecek nitelikteki özellikleri her daim göz önünde bulundurulmaya ve böylece varılan tespitlerde ölçülü davranılmaya özen gösterilmiştir. Bu minvalde Macar lise tarih ders kitaplarının yansıttığı Osmanlı/Türk imgesinin şimdiye değin teşebbüs edilmemiş derinlemesine incelemesi mümkün olmuştur.
Özet (Çeviri)
High school history textbooks that have been used in Hungary since 1879 do not only contain several allusions to the Ottoman-Turkish image dwelling in Hungarian collective memory but play also a distinguished role in shaping the image of the“Other”adopted by the Magyars. The 16th and 17th centuries marked by the Battle of Mohács and the succeeding period of Ottoman domination, have become a determinant component of the Hungarian's self-concept due to certain historic events, conscious political engineering and educational policy. In this respect, the Ottoman-Turkish image reflected in Hungarian history textbooks is an adequate topic to explore within the limits of both imagology and textbook research. Nonetheless – be it in Turkey or Hungary – it has been overlooked (or worse still, misunderstood) by the representatives of both fields of science. Within the scope of the present thesis, those chapters of Hungarian high school history textbooks used between 1879 and 1990 that are dedicated to the narration of the 16th century and are thus a“gold mine”of the Ottoman-Turkish image have been researched. Along these lines, it has become possible to analyze and juxtapose the prevailing Ottoman-Turkish images of the three eras that defined the political, social and scientific history of 20th-century Hungary, namely the Dual Monarchy (1867–1918), the period of Miklós Horthy (1920–1944) and the socialist era (1945–1989). The course of the Ottoman-Turkish image through these periods has been traced by comparatively analyzing the content of history textbooks as well as the predominant discourse in the public sphere. In addition, the relevant illustrations of the textbooks along with their relation to the written texts have also been evaluated. During the imagological study, bearing in mind the nature of our research material, it was our endeavor to avoid straying from the path dictated by textbook research and remain inside the frame formed by the scientific intersection of the two fields. Those characteristics of written textbook content that might influence the outcome of the study have constantly been taken into consideration and thus, the results have been evaluated with elevated caution. In this manner, an in-depth analysis of the Ottoman-Turkish image in dimensions not yet addressed has become possible.
Benzer Tezler
- Hüseyin Namık Orkun'un hayatı ve eserleri
Hüseyin Namık Orkun's life and his works
SABRİYE GÜLAY ÇİMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
BiyografiMarmara ÜniversitesiTürk Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. HÜSEYİN SALMAN
- Orta dereceli okullardaki müzik eğitiminde piyanonun bir eşlik çalgısı olarak kullanılabilirliği
Başlık çevirisi yok
NECATİ GÜLHAN
- Evaluation of anxiety and depression levels of women with breast cancer
Meme kanserli kadınların kaygı ve depresyon düzeylerinin değerlendirilmesi
MANAR JABER MOHAMMED AL-SHABBANI
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
HemşirelikÇankırı Karatekin ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SONGÜL KAMIŞLI
- Artırılmış gerçeklik ortamı kullanılarak fizik dersi manyetizma konusunda öğretim materyalinin geliştirilmesi ve değerlendirilmesi
Development and evaluation of an instructional material for physic lesson magnetism subject based on augmented reality environment
MUSTAFA SERKAN ABDÜSSELAM
Doktora
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimKaradeniz Teknik ÜniversitesiOrtaöğretim Fen ve Matematik Alanları Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HASAN KARAL
- Anadolu meslek liselerinin 1. sınıflarında temel sanat eğitimi dersi programlarında yer alan doku ünitesindeki farklı uygulamaların sanat eğitimine katkıları
The contributions of practices in texture unit, which exits in basic arts education course program in Anatolian high schools grade 1, to art education
SEMA YÜKSEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. GÜLER AKALAN