Sosyal psikolojik açıdan Covid 19 pandemisine yaklaşım: Bir karma yöntem çalışması
Social psychological approach to Covid 19 pandemic: A mixed method study
- Tez No: 753832
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MERAL GEZİCİ YALÇIN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 122
Özet
Bu tez çalışmasının amacı, a) bireylerin COVID 19 pandemisi normlarına uyma davranışında rol oynayan sosyal psikolojik değişkenlerin neler olduğunun betimlenmesi (nitel araştırma), ve b) aralarındaki ilişkilerin incelenmesidir (nicel araştırma). Bu amaçlar doğrultusunda karma araştırma deseninin kullanıldığı üç çalışma gerçekleştirilmiştir. İlk çalışmada, filyasyon görevi yapan sağlık personeli (N= 12) ile yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Yapılan tematik analiz sonucunda uyma davranışında rolü olabilecek dokuz temaya (biliş, deneyim, duygu, güven, ahlak, uyma, örgüt, ev ve kültür) ulaşılmıştır. Bu temalardan yola çıkarak sonraki deneyde incelenecek değişkenlere karar verilmiş ve bu değişkenlerle ilgili hipotezler formüle edilmiştir. Birinci deneyde (N= 141) mekân (ev, dış mekân) ve yakınlık derecesinin (komşu, arkadaş) değişimlendiği; risk algısı, iyimserlik önyargısı ve kültürel ritüelleri sürdürmenin etkisinin kontrol edildiği 2x2 ANCOVA deseni kullanılmıştır. Analizler sonucunda mekân ve yakınlık derecesinin herhangi bir anlamlı etkisine rastlanmamış, uyma davranışına dair niyetinse diğer değişkenlerle anlamlı ilişkilere sahip olduğu görülmüştür. Buna ek olarak, algılanan riskin uyma davranışına etkisi üzerinde bireylerin ahlaki uzaklaşma düzeyinin ve kültürel geleneklere bağlılığının düzenleyici rol oynadığı tespit edilmiştir. Birinci deneyin verileri toplandıktan kısa bir süre sonra COVID 19 tedbirlerinin büyük bir kısmı ortadan kaldırılmış, koronavirüsle mücadele, bireylerin ahlaki karar verme süreçlerine bırakılmıştır. Bundan ötürü, ilk deneyde elde edilen bulguların geçerliliğinin bu yeni bağlamda sınanmasına karar verilmiş; ahlaki vurgunun (deontolojik, faydacı) ve etkinlik türünün (düğün, toplantı) tedbirlere uyma davranışı üzerindeki etkisinin incelendiği 2x2 ANCOVA desenine sahip ikinci bir deney (N= 124) yapılmıştır. Analizler sonucunda ahlaki vurgunun tedbirlere uyma üzerinde anlamlı bir etkisi görülmemekle birlikte, kültürel ritüel kovaryant olarak analize eklendiğinde etkinlik türü anlamlı değildir. Risk algısının, kültürel ritüelleri sürdürmenin ve mağdur olma ihtimalinin uyma niyetiyle anlamlı ilişkiler gösterdiği bulunmuştur. Özetle, pandemi durumunda tedbirlere uyma niyetinde kişi (biliş, ahlak) ve kültür değişkenlerinin belirleyici olduğu ortaya konmuştur. Bulgular ilgili alanyazın ışığında tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The aim of this dissertation is a) to describe social psychological variables those play a role in complying with new norms of COVID 19 pandemic, and b) to examine the relationships between them. For this purpose, three studies were carried out in which a mixed method research design was used. In the first study, semi-structured interviews were conducted with the medical personnel (N=12) who performed the filiation task. As a result of the thematic analysis, nine themes (cognition, experience, emotion, trust, morality, conformity, organization, home, and culture) were reached. Based on these themes, and Culture x Person x Situation approach the variables to be examined in the experimental study (N = 141) were decided, and the hypotheses related to these variables were formulated. In the first experiment, a 2 (place: house, outside) x 2 (social proximity: neighbor, friend) factorial design was used; perception of risk, optimism bias and participation in cultural rituals during pandemic were assesed by self-reports and controlled for in the ANCOVA. Neither place nor social proximity revealed significant effect on compliance, however, significant associations between compliance and other variables were found. In addition, moral disengagement as well as adherence to cultural traditions moderate the relationship between perceived risk and compliance. After the data of the first experiment were collected, most of the pandemic measures were abolished, and the controlling for the pandemic was left to the moral desicions of individuals. Therefore, we conducted a second study to test the relationships we found in this new context. Again, a 2x2 factorial design was applied, but this time moral emphasis (deontologist vs. beneficiary) and organization type (wedding vs. meeting) were manipulated. Only organization type revealed significant effect on compliance if participation in cultural rituals during pandemic was added in the analysis as a covariant variable. In addition, it was found that perceived risk has a significant relationship to compliance. Moreover, perceived grievance mediated the relationship between organization type and compliance. In summary, this research revealed that person (perception of risk, morality) and culture (participation in cultural rituals) play role on compliance with the precautions taken during pandemic. The findings were discussed in the light of the relevant literature.
Benzer Tezler
- Dialogue for all: Crafting inclusive and humanized voice assistants for diverse populations through an interdisciplinary approach
Herkes için diyalog: Farklı topluluklar için kapsayıcı ve insani sesli asistanlar oluşturmak üzerine disiplinler arası bir yaklaşım
YELİZ YÜCEL
Doktora
İngilizce
2023
İletişim BilimleriGalatasaray ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEREM RIZVANOĞLU
- Covid 19 pandemisinde uzaktan eğitim düzenlemelerinin üniversite akademisyenleri üzerindeki etkisi: Meslek yüksekokulu örneği
The effect of remote working regulations on university academicians in the Covid 19 pandemic: Vocational school case
YASEMİN NEBİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimAltınbaş Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEYNEP ÖZSOY
- İnsani güvenliğin realist açıdan eleştirisi: Avrupa Birliği'nin Covid-19 pandemisiyle mücadelesi
Realist criticism of human security: The European Union's fight against the Covid-19 pandemic
ŞEYMA KALYONCU İLHAN
Doktora
Türkçe
2022
Kamu YönetimiKaradeniz Teknik ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÖKHAN KOÇER
- Hayvanlara ilişkin tutumlar ve dindarlığın araştırılması: Evcil hayvan besleyen Müslümanlar örneği
Attitudes towards animals and religiosity: The case of Muslims who keep pets
LALE HANNAN AYVACIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Dinİstanbul ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLÜŞAN GÖCEN
- #Gameaddicted: Dijital oyun bağımlılığına makine öğrenimi yaklaşımı
#Gameaddicted: A Machine learning approach to digital game addiction
BEKİR ASIM ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Yönetim Bilişim SistemleriErciyes ÜniversitesiYönetim Bilişim Sistemleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ESRA KAHYA ÖZYİRMİDOKUZ