Geri Dön

Grafitinin yer oluşturucu etkisi: Karaköy örneği

Effects of graffiti as place-maker: The case of karakoy

PDF İndir

  1. Tez No: 754756
  2. Yazar: AYŞE GÜL GEMCİ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. DENİZ ÖNDER
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Mimarlık, Architecture
  6. Anahtar Kelimeler: Mekân, yer, yer oluşturma, grafiti, etkileşim konsepti, İstanbul Karaköy Bölgesi, Space, Place, graffiti, graffiti places, place-making, triangulation concept, Istanbul Karakoy Province
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Bina Araştırma ve Planlama Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 232

Özet

Bu tez çalışmasında, sokak sanatı örneklerinden grafiti ve mekân kavramları arasındaki ilişki tartışılmaktadır. Grafiti kavramı, çıkış yılları olarak kabul edilen 1960'larda, Amerika'nın bir kaç büyük kentindeki sosyal çöküntünün parçası olarak görülürken, 1980'lerden itibaren, içerik türü ve mekânsal nitelikleri değişerek, dünya çapında bir yayılım kazanmıştır. 2000'li yıllara gelindiğinde ise grafiti, farklı coğrafyalardaki pek çok modern kentin ana caddelerinde, tarihi meydanlarında ya da saygın sanat galerileri ve müzelerinde sergilenebilen sokak sanatı örneği olarak kabul görmeye başlamıştır. Süreç içinde grafitinin geçirdiği bu değişim ve dönüşüm, grafitinin sadece mekânsal değil aynı zamanda algısal ve duygusal bağlama sahip çok yönlü bir kavrama evrildiğini ortaya koymaktadır. Bu bağlamda, toplumsal süreç içinde bireylerin grafitiyi görme, anlama ve yaklaşma biçimlerini de değişime uğramıştır. Grafiti, bulunduğu sosyal çevrede kabul görmesi halinde mekân ile bütünleşerek ilgi çekici cazibe alanları oluşturabilmekte veya alternatif bir sosyal akış da sunabilmektedir. Buna karşın, toplum değerlerine aykırı içeriğe sahip ya da görsel olarak ilgi çekmeyen grafiti, bulunduğu mekânsal ortamı ıssız, suça davet edici çöküntü alanlarına da dönüştürebilmektedir. Bu mekânsal canlılık ve çöküntü ikililiği, grafiti ve mekân arasındaki ilişkinin değişken ve karmaşık mekân etkisine sahip olduğunu düşündürmektedir. Grafitinin mekânsal etkileri ve toplumun grafiti algısı arasındaki ilişkinin ortaya konması, grafiti ile gelen bu değişimin çok yönlü olarak incelenmesini gerektirmektedir. Ancak, günümüzdeki grafiti kavramına bakış, çoğunlukla sanat tarihi, çevre ve suç psikolojileri, sosyoloji, kent planlama ve mimarlık gibi farklı disiplinlerin, grafitiyi ele alma biçimine göre grafitiyi suç ve sanat olarak görme biçimleri arasında kalabilmektedir. Bu nedenle grafitinin, sadece grafitiyi görenlerin gözünden değil, grafitiyi yazanların yazma biçimleri ile birlikte ele alınması, suç veya sanat olarak kalıplaşan bağlamın ötesine geçilme gereği görülmektedir. Bu noktada grafitinin zengin görsel türleri ve yazma stilleri ile ortaya çıkan çok renkli ve çok yönlü değişim, grafiti ve mekân arasındaki ilişkinin sosyal, fiziksel, algısal ya da psikolojik boyutlara sahip olabildiğini göstermektedir. Ancak grafiti ve mekân arasındaki karşılıklı etki durumunu, mimarlık bağlamında anlama ve anlamlandırmaya yardımcı olabilecek, yorumlayışı bakış açısına sahip bir okuma biçimi bulunmamaktadır. Buradan hareketle hazırlanan bu tez çalışmasının temel arayışı; grafiti ve mekân arasında nasıl bir etkileşim olduğunu bulunduğunu anlamak; buna göre grafitinin nasıl bir yer oluşturma etkisine sahip olduğunu ve grafiti ile nasıl yerlerin olduğunu keşfetme üzerinedir. Tezin kuramsal çerçevesi, grafiti ve mekân kavramları ile ilgili mevcut akademik araştırma ve bilimsel yazın derlemelerine dayalı olarak hazırlanmıştır. Yöntemsel çerçevesi ise temel olarak Nitel Araştırma Yöntemi adımlarına dayalı olarak kurgulanmıştır. Buna göre tezin çalışmasının kavramsal çerçevesi, beş temel bölüm içermektedir. Tez çalışmasının, birinci bölümünde temel arayış ve amaçlar ortaya konmakta, çalışmanın kapsamı ve özgün yönleri tanıtılmakladır. Tezin ikinci bölümünde, mekânın yere dönüşüm süreci ele alınmaktadır. Bu bağlamda, mimarlığın yanı sıra coğrafya, sosyoloji disiplinlerinden derlenen mekân tanımları, türleri ve mekânın yere dönüşüme dair kavramsal açılımlar irdelenmiştir. Grafiti kavramının ele alındığı üçüncü bölümde, öncelikle grafitinin kısa tarihçesi, İstanbul'a gelişi ele alınmaktadır. Böylelikle grafitinin gelişim sürecine göre akademik yazın derlemesi yapılarak, temel grafiti tür ve stillerini ile bunların mekânsal nitelikleri belirlenmiştir. Bölümde, grafiti ile gelen değişimin sosyal, mekânsal ve algısal etkileri, farklı coğrafyalara ait örneklemler üzerinden ele alınmaktadır. Bölüm sonunda, grafiti kavramının kuramsal çerçevesinden geliştirilen“Grafiti Okuma Modeli”sunumu yapılmaktadır. Model üzerinde, grafitinin yer oluşturma etkisini belirlemeye yönelik üç yönlü bir okuma yapılmaktadır. Öncelikle, grafitinin mekânsal nitelikleri ele alınmaktadır. Grafitinin yayılım ve birikme durumunu, içerik türünün ve görünürlük durumuna oluşan grafiti spotları belirlenmektedir. Grafitinin mekânsal bağlamının, grafitiyi yazma biçimleri ve görme biçimleri üzerindeki etkisini ortaya koymak üzere grafiti algısı ortaya konmaktadır. Tezin dördüncü bölümü, oluşturulan grafiti okuma modeline dayalı olarak ilerleyen ve İstanbul Karaköy Bölgesi'nde yapılan alan çalışmasını kapsamaktadır. Bölüm kendi içinde bilgi toplama, analiz ve yorumlama bölümlerinden oluşmaktadır. Alan çalışmasında bilgi toplama; yerinde yapılan gözlem ve görüşmelere dayalı olarak yapılmıştır. Gözlem sürecinde bölgedeki grafiti spotları tespit edilmiş, yapılan görüşmeler ile bölgedeki grafitileri yazanlar ve görenler arasındaki grafiti algısına dair bilgi toplanmıştır. Analiz bölümünde ise, toplanan bilgiler, İçerik Analizi yapılarak, çalışmanın kuramsal çerçevesinde belirlenen mekânsal, sosyal ve algısal yer oluşturucu etkenler ile olan ilişkisi ortaya konmaktadır. Tez çalışmasının beşinci bölümünde yapılan değerlendirmede, grafitinin yer oluşturma etkisini belirleyici etkenler ve bu etkenlere bağlı olarak gelişen mekânın yere evrilme süreci ele alınmaktadır. Böylelikle oluşan“Grafiti Yerleri”ve temel nitelikleri, çalışmanın kuramsal çerçevesinden derlenen“Etkileşim Üçgeni”üzerinden ortaya konarak, özgün bir okuma yapılmaktadır. Yapılan bu tez çalışmasında geliştirilen okuma modelinin, grafiti ile birey arasında oluştuğu belirlenen etkileşim arketiplerinin, grafitinin mekânsal etkileri üzerine yapılacak yeni ve farklı akademik araştırmalara ilham vermesi ve yol gösterici olması hedeflenmiştir.

Özet (Çeviri)

This dissertation is about discussing and comprehending the relationship between graffiti and its spatial context. The concept of graffiti has become visible in many modern cities by showing artistic change and bringing a drastic development from the origins of the 1960s to the 2000s. It is seen that the visibility of the precursor examples in the subway trains or deserted back streets to the busiest main streets and squares of the city meets graffiti with different places in the social flow. At this point, the reductive perspective of the causality of writing graffiti to a singular dimension such as being a rebellious youth activity is taken increasingly insufficient for academic research. The visual integrity of the style used by graffiti writers in determining the location and deciding on the content type together with its surroundings points to the place of graffiti in the visual context of urban flux. It is observed that today's graffiti brings with it multifaceted changes. This change can sometimes cause the space with graffiti to be seen in areas of collapse and graffiti writers to be seen as vandals or rebels. On the other hand, art galleries that gained popularity in a short time with the interest created by graffiti can be invited graffiti writers, as well as places where graffiti is located, can bring about a social revival. The fact that this change comes to the effect of transformations the space in many ways. For example, a street that finds definition with its functional fiction designed and constructed before graffiti can gain a new name or identity with the effect that graffiti brings. This suggests that the concept of space has gained a new and different spatial quality and identity through the spatial effects of graffiti. Therefore the research question of this thesis study is based on; finding out how graffiti and space interact and, accordingly, determining the ways in which graffiti is written and seen, and discovering how graffiti has the effect of making a place. The aim of the study is to examine the mutual impact between graffiti and space from a multidisciplinary perspective. In this context, the conceptual framework of the thesis work is designed to determine how graffiti and space interaction have the effect of creating a place and what kind of places are formed with graffiti. The conceptual framework of the thesis is designed by following the steps of the Qualitative Research Method due to the fact that it has a social and perceptual context as well as the spatial dimensions of its basic concepts. Accordingly, the thesis has five primary sections and the First Chapter of the study reveals the basic search and objectives and introduces the fictional design. In the Second Chapter of the thesis, getting to know the concept of space understanding with theoretical expansions on its definition and types. A review of literature revealing the basic approaches and practices of the place-making concept is presented. In the Third Chapter where the concept of graffiti is discussed, recognizing the concept; the origin of graffiti, and its arrival in Istanbul. Also, the spatial effects of graffiti are examined through examples from different geographies. Based on the theoretical framework of the thesis a“Graffiti Reading Model”is developed. The shed of this model is intended to be a guiding study to examine the effect of graffiti on space creation. Basically, the model allows the information that combines graffiti not only through its spatial and visual qualities but also with its perceptual and emotional context, to be analyzed together. In this context, the field study in which the information is collected is discussed in the fourth part of the thesis. The fieldwork of the thesis covers the Karakoy Province of Istanbul, which has a historical and commercial vitality that attracts attention with its graffiti density. The Fourth Chapter consists of information collection, analysis, and interpretation sections. Information gathering in fieldwork; is based on on-site observations and interviews. During the observation process, graffiti hot spots in the region were identified and information was collected about the perception of graffiti among those who wrote and who saw the graffiti in the region. In the Analysis section, a unique interpretation presentation was made on the“Interaction Matrix”developed through the content analysis of the collected information and the reading model of the results of the field study. As per the theoretical and the methodological frames of the dissertation, the determining factors of the place making the effect of graffiti and the process of evolving the space to the place depending on these factors are examined. The model reading and interpretation archetypes between graffiti writers and graffiti onlookers provide spatial qualities of the“Graffiti Places”which are defined at the conclusion of the thesis. This thesis, also aims to shed light on new and different studies on the understanding of the interaction between graffiti and space.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    541538

    Kent mekanında anlam, kullanıcı algısı ve grafiti

    Semantics, perception and graffiti in urban space

    NAZLI EZGİ ZÜNBÜLOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik Üniversitesi

    Kentsel Tasarım Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. TURGAY KEREM KORAMAZ

  2. Tez No

    604108

    Kurtoğlu meta-graniti'nin (Gümüşhane) jeokimyasal ve izotopik özellikleri

    Geochemical and isotopic signatures of the KurtogluMeta-Granite (Gümüshane)

    CENGİZ UZUN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Jeoloji MühendisliğiGümüşhane Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ABDURRAHMAN DOKUZ

  3. Tez No

    444223

    Effects of spatial distribution of fullerenes on the mechanical behaviour of graphene fullerene composites

    Farklı fulleren dağılımlarının grafen fulleren kompozit malzemesinin mekanik davranışına etkisinin incelenmesi

    UĞUR ŞİMŞEK

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2016

    Makine Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Makine Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. MESUT KIRCA

  4. Tez No

    151582

    Research on disassembly effecting factors and material recovering strategies

    Demontaja etki eden faktörlerin analizi ve yeniden malzeme kullanımı stratejilerinin araştırılması

    MURAT DER

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2004

    Makine Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. SERDAR TÜMKOR

  5. Tez No

    535481

    Otojen kemik greft uygulamasında yağ greftinin kemik iyileşmesi üzerine olan etkisi: Deneysel çalışma

    The effect of fat graft on bone healing in autogenous bone grafting: An experimental study

    DENİZ GÜNEŞ

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Plastik ve Rekonstrüktif CerrahiSağlık Bilimleri Üniversitesi

    Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SİNAN ÖKSÜZ

Geri Dön