Geri Dön

Kent mekanında anlam, kullanıcı algısı ve grafiti

Semantics, perception and graffiti in urban space

PDF İndir

  1. Tez No: 541538
  2. Yazar: NAZLI EZGİ ZÜNBÜLOĞLU
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. TURGAY KEREM KORAMAZ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2018
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Kentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Kentsel Tasarım Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 133

Özet

Kentsel mekân, izleyici tarafından hem içsel hem de dışsal etkenlerin etkili olduğu birçok faktör arasındaki ilişkiyle anlamlandırılır. Hem kentsel imgenin görüldüğü zaman ve mekân bağlamının hem de bireysel bakışın etkisiyle bu anlamlar birbirinden farklı olabilir. Bireyler kentsel mekândaki ögelere bireysel birikimleri, değer yargıları ve dâhil oldukları kültürel çevre çerçevesinde anlamlar yükler ve bireysel olarak algıladıkları çevreye buna göre tepki verirler. Kentsel alanda hiçbir imge bir tek anlama sahip değildir; imge hem içinde bulunduğu bağlamın şartlarının hem de izleyici kitlesinin sosyal ve kültürel altyapısının sürekli yenilenmesinden ötürü çağrıştırdığı anlam açısından bireyden bireye sabit kalamaz. Kentsel alanda imgeler ve semboller birer ifade aracı olarak kullanıcının karşısına sıklıkla çıkar ve görenlerde farklı sosyal ve psikolojik tepkiler yaratabilir. İmgeler ve semboller sürekli değişen ve yenilenen kent içerisinde birçok yerde göze çarpar ve gözlemcinin mekânı kullanımına ve algılamasına katkıda bulunabilir. Kentsel ögeler insanların zihninde yer ederken öğrenilmiş bilgiler ışığında bir takım duygularla ilişkilendirilir ve yüklenen anlama göre çağrışım yaparlar. İnsan algıladığı ögeler ve bunların çağrışım yaptığı anlamlar arasındaki ilişkiyi devamlı olarak sorgular. Kentsel mekân ve izleyici birbirleriyle olan ilişkileri kapsamında kamusal alanlarda bir araya gelerek bir anlamlar bütünü oluşturur ve kente ve topluma şekil verirler. Kamusal alanlardaki semboller ve imgeler ifade ettikleri anlam açısından önemli bir temsil aracıdır; kentsel mekândaki semboller bireyler ile çevre arasında sözsüz bir iletişim sağlayarak ipuçları verir. Topluma dair bazı kodlar taşıyan bu semboller, toplumun üyelerine ideoloji ve inanç iletmede rol alırlar. Kamusal alanlardaki sanat ögeleri onunla etkileşimde bulunan toplum üzerinde psikolojik bir takım etkiler yaratır. Bireyler arası etkileşimin oluştuğu ve toplumun bir araya geldiği bu ortamlardaki sanat ögeleri birey ve toplumu duyusal ve duygusal açılardan birleştirir; bireyi çevreleyen sanat ögeleri toplumsal ve mekânsal ilişkilere yön verir. Bu ilişkilerde dil ve imge temsil aracı olarak kullanılır ve algılanan anlamın aktarılmasında önemli bir yere sahiptir. Resimsel bir imge oluşturmak dilde olduğu gibi belirli ögelerin bir araya gelerek anlamlı bir bütün oluşturmasına benzer. Grafiti de bu anlamda renk, doku, uzaklık, perspektif, kompozisyon gibi bileşenlerin oluşturduğu bir dil olarak düşünüldüğünde oluşan görüntünün anlatılmak istenen mesajı içerdiği söylenebilir. Kent içinde görsel iletişimde yaygın bir araç olan grafiti kendine özgü diliyle bazen kültürel, politik veya toplumsal mesajlar iletmek için, bazen de kente renk katmak için kullanılır. Bu çalışma, grafitinin kent mekânına kattığı anlamın içeriğine ve grafitinin algılanma biçimine odaklanır. Bu çalışma ile grafitinin kentsel mekânla olan ilişkisi anlambilim ve göstergebilim bağlamında değerlendirilir; grafitinin kentsel mekânın anlamına katkısı, grafitinin kendi niteliğinin kullanıcı algısı üzerindeki etkisi, ve mekânın kullanım düzeyi ve grafitinin değişen anlamı arasındaki ilişki araştırılır. Kavramlara varsayımsal anlam yüklemek amacıyla kullanılan Anlamsal Farklandırma Yöntemi (Semantic Differential) ile yürütülen bu çalışmada, kentteki görsel sembollerin kullanıcının zihninde yarattığı anlamın niteliksel olarak ölçülmesi ve grafitinin izleyici üzerinde yarattığı duygusal etkinin anlaşılması amaçlanmıştır. Çalışmada öncelikle kullanılan yöntem kaynak araştırması olmuş, çevre algısı, imge, anlambilim, göstergebilim, deneyim, davranış, kamusal sanat, görsel sanatın yeri ve algılanma biçimleri irdelenmiş, literatürdeki örnekler incelenmiştir. Çalışma alanı olarak konumu ve tarihi ve ekonomik geçmişi ile önemli merkezlerden biri olan Karaköy seçilmiş, Karaköy'ün tarihsel gelişimi ve yakın dönemde geçirdiği değişim açıklanmış, Karaköy ve grafitinin birlikte geçirdiği süreç açıklanarak çalışılmıştır. Yürütülen ön araştırmada, grafiti fotoğrafları üzerinden yürütülen çevrimiçi anket aracılığıyla hem yöntemin işlerliği test edilmiş hem de grafitinin mekâna kattığı anlam irdelenmiştir; yürütülecek özgün araştırmadan daha verimli sonuçlar alabilmek için ön araştırmanın katkıları belirlenmiştir. Buna göre, özgün araştırmadaki anket çalışmasının, grafitiyi birebir tecrübe eden kullanıcı algısını ölçmek amacıyla, seçilen mekânlardaki insanlarla yürütülmesine karar verilmiştir. Anket çalışmasının yürütüleceği grafiti örnekleri seçilirken, toplumun farklı tepkiler verebileceği örnekler olmasına dikkat edilmiştir: ilk örnek kullanıcı tarafından benimseneceği düşünülen, toplum tarafından sevilen bir sanatçı olan Barış Manço'nun konu edildiği grafiti örneği, ikincisi kültürel olarak toplumda bir karşılığı bulunmayan ve uyarıcı etki taşıyabilecek uzaylı grafitisi, üçüncüsü ise toplumda diğerlerinden daha tarafsız algılanacağı düşünülen kedi grafitisi olarak belirlenmiştir. Daha sonra seçilen bu 3 farklı grafiti örneği, özgün niteliklerinin kullanıcı algısına etkilerinin ölçülebilmesi adına göstergebilim çerçevesinde açıklanmıştır. Toplam 75 kişi ile anket görüşmesi yapılmış, her bir kişiden yaş, eğitim ve meslek bilgileri ve mekanın kullanım düzeyi ile ilgili bilgiler öğrenilmiştir. Anlamsal Farklandırma Yöntemi (Semantic Differential) kapsamında 76 adet zıt anlamlı sıfat çiftini bulundukları mekânla birlikte her bir grafitiyi Likert Ölçeği'nde derecelendirmeleri istenmiştir. Grafitinin kentsel kullanım düzeyi ve grafitinin değişen anlamı arasındaki ilişkinin irdelenmesine dair yürütülen anket çalışmasının yanıtları faktör analizi uygulanarak algıya etki eden bileşenler belirlenmiş, daha sonra, betimleyici istatistiklerle bu faktörler ve grafitiler ile kullanım düzeyleri arasındaki anlamlılık düzeyleri Tek Yönlü Varyans Analizi (Oneway-ANOVA) ve Tukey Analizi uygulanarak incelenmiştir. Bu kapsamda, faktör analizi ile sıfat çiftleri 9 faktöre indirgenmiş olup Çekicilik faktörü toplam veriyi en üst düzeyde açıklamıştır. Sonraki aşamada her bir grafitinin anket değişkenleriyle ilişkisi incelenerek mekânda geçirilen süreye ve mekânın kullanım amacına göre faktörlerin istatistiki olarak belirgin bir fark ifade etmediği görülmüştür. Grafitilere bağlı olarak karşılaştırıldığında, coşku, çekicilik, heyecan, gerilim ve denge faktörlerinde istatistiki olarak anlamlı bir fark olduğu söylenebilir. Barış Manço grafitisinin algılanan coşku seviyesinin düşük, samimilik seviyesinin yüksek olduğu görülür. Uzaylı grafitisi ise coşku ve heyecan seviyesi açısından diğer grafitilerden yüksek değere ulaşırken algılanan düzen, samimilik ve denge seviyeleri düşüktür. Kedi grafitisi ise heyecan ve dayanıklılık faktörlerinde diğerlerinden düşük seviyede, gerilim faktöründe ise algılanma seviyesi diğerlerinden yüksektir. Bu sonuçlar grafitilerin göstergebilim ilkelerinde yapılan incelemelerinde varılan sonuçlarla paralellik gösterir. Son olarak, yaş, eğitim, meslek grupları arasında faktörlerin algılanma seviyeleri ve mekânın kullanım düzeyinin faktörlerin algılanma biçimine etkisi değerlendirilmiş olup, gruplar arasında istatistiki olarak bir ayrım olmadığı görülmüştür. Bu çalışmada anket yapılan görüşmecilerin mekânı kullanım sıklığı, mekânda geçirdikleri süre, mekânı kullanım amacı ile grafitilere verilen anlam arasında bir ilişki tespit edilmemiştir. Sonuç olarak, grafitinin algılanma biçiminde izleyici grubunun niteliği, mekânı kullanım süresi, amacı ve mekânda gösterdiği davranış özelliklerinden çok grafitinin kendi niteliği ve kentsel mekânda temsil ettiği anlam etkilidir. Bundan sonraki çalışmaların yürütülmesinde daha çeşitli kullanıcı gruplarıyla ve grafiti örnek sayısı ve çeşitliliği daha fazla olan mekânlarda anket çalışmalarının yapılması yararlı olacaktır. Buna ek olarak, kültürler arasında dilin yapısı ve onun işaret ettiği anlamlar arasındaki farklılıklar göz önünde bulundurularak dil konusunda uzmanlardan görüş alınması ve kullanılacak sıfatların söz konusu kültüre ve dile göre yeniden düzenlenmesi daha sağlıklı sonuçlar elde edilmesi açısından yararlı olacaktır.

Özet (Çeviri)

Urban space is interpreted by the relationship between various internal and external factors. These meanings can differ from each other by the influence of both the time and space context, in which the city image is comprehended and the individual experiences. Individuals give meanings to the urban space within the frame of their individual backgrounds, standard of judgments and cultural environment in which they are involved, and respond accordingly to the environment they perceive individually. In urban areas, no image has a single meaning; the meaning given to the image is not possible to remain constant because of the fact that both the time and place where the image is read and the socio-cultural background of the viewer perpetually change. In these areas, images and symbols are often encountered by users as a means of expression and can create different social and psychological reactions to those who see them. The images and symbols stand out in many places in the constantly changing and renewed city, and can contribute to the use of space and perception of the observer. Urban elements, while taking place in people's mind, are associated with a number of emotions in the light of gained knowledge, and they associate according to the meaning that is being given. The individual perpetually questions the relationship between the elements s/he perceives and their associated meanings. Urban space and the audience come together in public spaces as a part of their relationship with each other where they form a whole set of meanings and shape the city and society through the mutual relations created. Symbols and images in public spaces are an important means of representation in terms of meaning; the symbols in the urban space give clues by providing a non-verbal communication between individuals and the environment. The symbols, which carry some codes about society, play a role in conveying ideology and belief to the members of society. The elements of art in public spaces create psychological effects on the society that interacts with it. The elements of art in the environments where interpersonal interaction is built and society comes together, unites individuals and society sensually and emotionally; the elements of art, that surrounds the individual, direct social and spatial relations. In the relations, language and image are used as a representation tool and have an important place in transferring the perceived meaning. Creating a pictorial image is similar to the fact that certain elements come together and form a meaningful totality as in language. In this sense, when the graffiti is considered as a language composed of components such as colour, texture, distance, perspective and composition, it can be said that the image formed contains the message to be told. Graffiti, which is a common tool in visual communication in the city, is sometimes used to convey cultural, political or social messages with its own language and sometimes to add colour to the city. This study focuses on the content of the meaning of graffiti in urban space and the way the graffiti is perceived. In this study, the contribution of graffiti to the semantics of urban space, the effect of the quality of graffiti on user perception in urban space, and the relationship between the level of use of space and changing meaning of graffiti are investigated; therefore, the relationship between graffiti and urban space is evaluated in terms of semantics and semiotics. In the study, which is carried out with Semantic Differential, which is used for the purpose of assuming a hypothetical meaning to the concepts, aims to understand the qualitative measurement of the meaning created by the visual symbols in the mind of the user and the emotional effect of graffiti on the audience. In the conducted research, the primarily used method was the literature research: the perception of environment, image, semantics, semiotics, experience, behaviour, public art, the place of visual art and the ways of perception and the examples in the literature were examined. Afterwards, Karaköy which is one of the important centers with its location, historical and economic history was chosen as the study area. The historical development of Karaköy and its recent change were discussed; lastly, the process of Karaköy and graffiti have undergone together was explained. In the preliminary research, the operability of the method has been tested through an online questionnaire conducted through graffiti photographs; later on, graffiti's contribution to the meaning of urban space was examined. By the help of preliminary research, the contributions for original research were determined in order to obtain more efficient results. Accordingly, it was decided that the survey study in the original research would be carried out with the people in the selected locations in order to measure the user perception that experienced the graffiti. When selecting the graffiti samples to carry out the survey, it was taken into consideration that the society would give different reactions: first one is a graffiti example of Barış Manço, a popular artist who was loved by the society, which is considered to be embraced by users, second one is an alien graffiti, which can have a stimulating effect with no specific cultural value in the society, the third one is identified as cat graffiti which is thought to be perceived more neutral than others by the society. Afterwards, these 3 graffiti samples were described within the scope of semiotics to measure effects of their characteristics on user perception. A total of 75 people were interviewed; then, in the survey interview, information about age, education, occupation, and the level of the use of urban space (frequency of usage of the place, purpose of use, time spent on arrival and the means of transportation) were obtained from each person. In the frame of Semantic Differential Method, 76 opposing adjective pairs were requested to be ranked for each graffiti in terms of Likert Scale. The responses of the questionnaire, which was carried out to measure the relationship between the level of use of space and changing meaning of graffiti, were determined by factor analysis and the components affecting the perception were determined, then, descriptive statistics and the levels of significance between these factors and the levels of use with graffiti were investigated by using the One-Way Analysis of Variance (Oneway-ANOVA) and Tukey Analysis. In this context, the factor analysis and adjective pairs were reduced to 9 factors and the affection factor explained the total data at the highest level. In the next step, the relationship of each graffiti with the survey variables was examined and it was observed that the factors did not show a significant difference according to the time spent in the place and the purpose of use of the place. When compared with graffiti, it can be said that there is a statistically significant difference in enthusiasm, affection, excitement, tension and balance factors. The perceived enthusiasm of Barış Manço graffiti is low and the level of sincerity is high. On the other hand, alien graffiti has high levels of enthusiasm and excitement, while high levels of order, sincerity and balance are low. Cat graffiti is less than others in excitement and durability factors, and the perception level of tension factor is higher than those of others. These results are parallel with the results obtained from semiological analysis. Lastly, the perception levels of age, education levels, occupational groups and the level of use of space were examined, and it was found that there was no statistical difference between the groups. In this study, no relationship was found between the meaning given to the graffiti and the frequency of usage of the interviewers, the time spent in the space, the meaning given to the use of the space. In conclusion, the quality of graffiti and the meaning it represents in urban space have an influence on the conception of graffiti, rather than the quality of the graffiti the duration of use, the purpose of usage of the space and the behavioral characteristics of the audience. For further studies, it will be useful to carry out questionnaires with more diverse groups of users and with places with larger numbers and more diverse samples of graffiti. In addition, taking into consideration the differences between the structure of language and the meanings of them in various cultures, it will be beneficial to learn, opinions from experts in the language and to reorganize the adjectives according to the culture or language in question.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    624799

    Kentsel tasarımda kullanıcı algısı ve yaşam çevresine aidiyeti belirleyen bileşenlerin analizi: Ankara Bahçelievler örneği

    Analysis of the components that determine user perception and belonging to the living environment in urban design: the case of study Ankara Bahçelievler

    HAMID HANIFEHNEZHAD

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Şehircilik ve Bölge PlanlamaGazi Üniversitesi

    Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. KÜBRA CİHANGİR ÇAMUR

  2. Tez No

    856592

    Bina cephelerinin yürünebilirlik ile algısının değerlendirilmesi 'Karaköy Mumhane Caddesi – Galataport yürüme yolu'

    Evaluation of the perception of building facades with walkability 'Karakoy Mumhane Street - Galataport walkway'

    MUHAMMET FURKAN AKBAŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ÇİĞDEM TEKİN

  3. Tez No

    843947

    Morphological analysis of the formation and consolidation of the main street: The case of Kurtuluş Street, Antakya

    Ana caddenin oluşum ve sağlamlaşmasının morfolojik açıdan incelenmesi: Antakya Kurtuluş Caddesi örneği

    İREM DUYGU TİRYAKİ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik Üniversitesi

    Kentsel Tasarım Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. İSMAİL EREN KÜRKÇÜOĞLU

  4. Tez No

    771819

    Göçmenler üzerinden kentsel mekân kalitesinin aidiyete etkisi; Aksaray meydan- Yusufpaşa tramvay aksı örneği

    The effect of urban space quality on belonging through immigrants; example of Aksaray square-Yusufpaşa tram station

    ZEKİYE AKBABA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ MELİH BİRİK

  5. Tez No

    793343

    Cultural encounters of ethnic identities: An ethnographic study of belonging in the urban landscape of Sarajevo

    Etnik kimliklerin kültürel karşılaşmaları: Saraybosna kent peyzajında aidiyete ilişkin etnografik bir çalışma

    TÜLAY ZIVALI

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HATİCE AYATAÇ

Geri Dön