Taybetmendiyên zimannasiya Kurdî (Kurmancî) di Kovara Hawarê de (Fonolojî û morfolojî)
Hawar Dergisinde Kürtçe (Kurmancî) dilbilimsel özelikleri (Fonoloji ve morfoloji)
- Tez No: 755243
- Danışmanlar: PROF. DR. HASAN TANRIVERDİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Değişim, Dil, Dilbilim, Kurmancca, Fonetik, Morfoloji, Change, Language, Linguistics, Kurmanji, Phonetics
- Yıl: 2022
- Dil: Kürtçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 327
Özet
Bilindiği gibi, her dil farklı sebeplerden ötürü değişim yaşar ve bu da bize dilin canlılığını gösteren en büyük alandır. Bu dilbilimsel özellikleri kaydetmek uzun süreli ve yorucu bir iştir. Elbette var olan dil tarama yöntemlerinden dolayı, yazılı ve sözlü dil materyalleri sayesinde, bu dilbilimsel özellikleri incelemek, gözlemlemek ve dökümanlaştırmak mümkündür. Doğal olarak akademik ve sistematik bir çalışma yapmak için alanda tecrübeli ve uzman birçok kişinin multidisipliner katkıları önemlidir. Sahada karşılaşılan en büyük problem günümüzde önceden yapılmış referans çalışmalarının olmaması, pek çok çalışmanın yazılı olarak bulunmaması, yazılı standart dilin olmaması, bu konuda spesifik çalışmaların olmaması vb. şekilde karşımıza çıkmaktadır. Bu konuda genel dilbilim kurallarının iyi incelenip Kurmanccayla ilgili kuralların iyice analiz edilip belirlenmesi önemlidir. Bu çalışmaların uzun süreceği ve dil çalışmalarının sabır gerektiren işler olduğu unutulmadan yeni çalışmalarla öncekiler güçlendirilmelidir. 90 yıl önceki Hawar verileri (korpusu) günümüzle kıyaslanınca temel dilbilimsel özellikler bütün resmi görebileceğimiz bir şekilde karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmada, dilbilimsel özellikler, Hawar'da mevcut olan özellikleri karşılaştırmak için görülmesi gereken iki önemli önemli alt bölüm olarak yer almaktadır. Bunun için Hawar üç kez okundu, notlar alındı; kelimeler ve bilgiler eşit olarak karşılaştırıldı. O dönemîn dilbilimsel özelliklerinin incelenmesinde, yol ve yöntem olarak bu çalışmada karşılaştırmalı yöntem kullanılmıştır. Çünkü dilsel farklılıklar yazılı olarak kanıt haline geldiğinden, değişimi parça parça görmek ve değerlendirmek mümkündür. Her sayı için veriler belirlenmiş ve aynı verilerin hem diğer sayılarda hem de mevcut kullanımda bu özellikler incelenmiştir. Son olarak tüm sayıların verileri, alt bölümlere göre sınıflandırılmış olup başlıklara göre düzenlenmiştir. Bu çalışma sonucunda dilde çeşitliliğe etki eden nedenler arasında özellikle“çeviri”ve“toplumsal olaylar”ile birlikte başka nedenlerinde yer aldığı tespit edilmiştir. Üstelik o zamanın dili, şimdikinden çok daha güçlü ve zengin olduğu dilbilimsel özellikler açısından tespit edilmiştir. Dilin mantığı daha özgündür ve diğer dillerin etkisinde kalmamıştır. O zamanlar kullanılan ama artık unutulan ve yok olan pek çok kelime tespit edilmiştir. Dil özellikleri fonolojik ve morfolojik bakımdan iki dil bölümünde verilmiş ve yorumlanmıştır. Dilin özellikleri bazen sadece bir değişiklik olmayıp dilin zayıflaması ve ve pek çok kelimenin kaybolması ile birlikte olumsuz bir biçimde de olabilmektedir.
Özet (Çeviri)
As known very well, all languages experience language change which is a continual period they go through and the best evidence to show us the liveliness of it. It is an ardent task to record and note down these linguistic features. Naturally, due to the existing scanning methods of the language and the oral and written materials, it is likely to analyze, observe and document the language change in basic tenets of the linguistics. In order to carry out an academıc and systematic work, the collobration of the experts and academics from the field and multidisciplines are required. The main problem that are encountered are as follows: not existence of the previous reference works of the issue, not existence of the written materials, not having a standartized language already in writing system and etc. In this sense, to establish something new requires the relationship with the General Linguistics and a variety of analyses supported with numerous examples. Without forgetting such works necessitate long time and patience, the new works should be supported with the existing ones. Comparing the Hawar corpus with the present day enables us to see the main changes in basic linguistic tenets of the language by which the whole picture can be obtained. In this study, the linguistic features of Hawar in linguistic diversity, and the differences and types of languages are considered as two important subsections that one should look at regardless of what the features of the journal are. For this Hawar was read three times, notes were drawn; words and information were not compared equally. As a method due to the comparison of two various time were chosen, the comparative method was used for this work. Since linguistic differences become evidence in writing, one can see and evaluate the linguistic features piece by piece. In each issue, data were identified and a linguistic feature of the same data was collected both in other issues and in current usage. Finally the data of all the numbers were organized according to the headings that were classified and organized according to the subdivisions. As a result of this study, it was determined that among the reasons influencing the change were especially“translation”and“social events”along with some others. Moreover, the language of that time is much stronger than that of now. The logic of language is more accurate in which the influence of other languages are not seen in it which makes it a pure language. Many words that were used then but are no longer exist. Languistic features were given and interpreted in two linguistic sections namley. Language change is sometimes not only a change but can also go negatively with the weakening and loss of many words.
Benzer Tezler
- Di xezelên wefayî yên Kurdî de rengvedana taybetmendîyên sebka Iraqî
Wefayi'nin Kürtçe gazellerinde Irak stilinin özelliklerinin yansımaları
AMEER NASIH AHMED
Yüksek Lisans
Kürtçe
2019
DilbilimVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KEMAL EROL
- Dîroka wêjeya Kurdî a Merif Xeznedar û rol û taybetmendîyên wî
Maruf Xeznedarın Kurd edebiyat tarihi , rol ve özellikleri
JAMAL MUSTAFA HAMAD
Yüksek Lisans
Kürtçe
2017
DilbilimYüzüncü Yıl ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NESİM SÖNMEZ
- Di edebiyata kurdî de wek lehengeke mîtolojîk Rustemê Zal
Kürt edebiyatında mitolojik bir kahraman olarak Rüstem-i Zal
FERDA BİNGÖL
Yüksek Lisans
Kürtçe
2021
Doğu Dilleri ve EdebiyatıMuş Alparslan ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYHAN TEK
- Cihê jinê ya civakî û dengê jinê di romana Kurdî (Kurmancî) de
Kürt (Kurmancî) romanında kadının sesi ve sosyal konumu - Woman's voice and social pozition in the Kurds (Kurmanjî) novels
ŞEHADET SARIGÜL
Yüksek Lisans
Kürtçe
2020
Doğu Dilleri ve EdebiyatıMuş Alparslan ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET EMİN PURÇAK
- Lêkolîneke lı ser motîfên lawıran ên ku dı berhema M. Emîn Bozarslan ya rêzeçîrokên lawıran a bı navê 'Meselokên Lawıran' de cıh dıgırın
M. Emin Bozarslan'ın 'Meselokên Lawıran' adlı hayvan masalları serisinde yer alan hayvan motifleri üzerine bir inceleme
MUZAFFER EKİNCİ
Yüksek Lisans
Kürtçe
2016
Doğu Dilleri ve EdebiyatıMuş Alparslan ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT KAYRİ