Di edebiyata kurdî de wek lehengeke mîtolojîk Rustemê Zal
Kürt edebiyatında mitolojik bir kahraman olarak Rüstem-i Zal
- Tez No: 690092
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYHAN TEK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Rustem-i Zal, Epic Literature, Shahnameh, Kurdish Shahnameh, Hero, Wrestler
- Yıl: 2021
- Dil: Kürtçe
- Üniversite: Muş Alparslan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 90
Özet
Rustemê Zal, yek ji lehengên xwediyê taybetmendiyên derasayî yê berhema Şehnameya Firdewsî ye. Rustemê Zal, bi sedan salan ne tenê li Îranê, yanî ji xeynî cihana Farisî di gelek çandên Rojhilata Navîn de lehengekî naskirî ye. Di edebiyata Kurdî de jî ji bo vebêjeyên hemasî bûye kesayetê zêde hatîye zanîn û li ser hatiye nivîsîn û gotin. Di derheqê Rustem de hem di edebiyata Kurdî ya klasîk de hem ya gelêrî de materyalên gelekî berfireh, hêmanên folklorîk-dîrokî cih digirin. Rustemê Zal, lehengekî tenê yek-wext û yek-çîrokê nîne, di demên cûda û bûyerên cûda de wek lehengekî xelasker derdikeve pêşberê me. Ango Rustemê Zal, wek lehengekî mîtolojîk yê der-zemanî bi taybetî ji bo gelên Îranî di hefizeya civakî de hebûna xwe didomîne. Digel vê yekê Rustemê Zal di edebiyata Farisî de gelek zêde hatiye bikaranîn. Digel vê yekê, hem di edebiyata Kurdî ya nivîskî de hem jî di çanda Kurdî ya devkî de jî wek lehengekî muhim derdikeve pêşberî me. Ji xeynê vê, Şehnameya Kurdî di çanda nivîskî de xwediyê cihekî taybet in. Ligel vê, li gorî gelek nivîskar û vebêjerên Kurd, Rustemê Zal“lehengekî Kurd”e. Di vê çarçoveyê de bi vê xebatê, em dê hewl bidin ku ji Şehnameya Firdewsî heta numûneyên di edebiyata Kurdî de nîşan bidin, ta ku dengvedanên vebêjeyên Rustem bêne dîtin. Bi vê yekê em dê Rustemê Zal bidin nasîn û hem di helbesta klasîk de hem di çîrokên gelêrî de bi tevê vana di çanda devkî de em li pêy şopa Rustem ketin. Ji aliyê din ve em ê di çarçoveya edebiyata hemasî de li ser taybetmendiyên lehengîya Rustemê Zal bisekinîn û tehlîla wan bikin. Peyvên Sereke: Rustemê Zal, Edebiyata Hemasî, Şehname, Şehnameya Kurdî, Qehremanî, Pehlewanî
Özet (Çeviri)
Rustem-i Zal is one of the protagonists who have extraordinary features from Ferdowsi's work named Shahnameh. Rustem-i Zal is a hero who has reflected not only in Iran but also in the Middle East cultures outside the Persian world for centuries. He has also become one of the most well-known and most talked and written-about characters of heroic narratives in Kurdish literature. There are quite rich materials, references, and folkloric-historical elements about Rustem in classical Kurdish and folk literature. The nature of Rustem-i Zal is not the hero of a single time and a single event but appears in the role of savior in different events at different times. Therefore, as a mythological hero above the times, he continues to exist in Iranian social memory. Although Rustem-i Zal appears as a hero in Persian literature, he is also widely used in Kurdish literature and culture. Furthermore, the presence of examples of Kurdish Shahnameh in written culture is remarkable, and according to many Kurdish narrators and literary historians, Rustem is already a“Kurdish hero.”In this context, in this study, we will try to determine the reflections of Rustem narratives in Kurdish literature based on Ferdowsi's work, Shahnameh. For this purpose, we will introduce Rustem in Shahnameh and trace this character in the oral works of Kurdish literature and classical poetry. On the other hand, we will try to analyze the heroic features of Rustem-i Zal as a legendary-mythological hero in the context of epic literature.
Benzer Tezler
- Şêx Tahirê Şoşî (1917-1962) di edebiyata Kurdi de
Kürt edebiyatında Şeyh Tahir Şoşi (1917-1962) / Shex Tahir Shoshe (1917-1962) in Kurdish literature
BEWAR ABDULLAH SALIH
Yüksek Lisans
Kürtçe
2021
Doğu Dilleri ve EdebiyatıVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NESİM SÖNMEZ
- Bextiyar Elî'nin Hinara Dawî ya Dinyayê romanında büyülü gerçekçilik
Di romana Bextiyar Elî ya Hinara Dawî ya Dinyayê da realîzma efsûnî / Magical realism Bextiyar Eli's in the novel Hinara Dawî ya Dinyayê (World's last pomegranate)
AYŞEGÜL ÇELEBİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Doğu Dilleri ve EdebiyatıDicle ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FARUK KAZAN
- Hêmanên folklorîk di romanên Elîyê Evdilrehman de
Elîyê Evdilrehman'ın romanlarında folklorik öğeler
HASAN FİLİTOĞLU
Yüksek Lisans
Kürtçe
2020
Doğu Dilleri ve EdebiyatıBingöl ÜniversitesiKürt Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ZAHİR ERTEKİN
- Stratejiyên pesnê di zimanê Kurdî de (Govera Behdînan wek nimûne)
Behdînan bölgesi örnekleminde Kürt dilinde övgü stratejileri
BARAVAN WAHEED HASAN HASAN
Yüksek Lisans
Kürtçe
2019
Doğu Dilleri ve EdebiyatıMardin Artuklu ÜniversitesiDOÇ. DR. RAFIK DR SULAIMAN
- Xweza di helbestên nû yên kurdî de helbestên Qadir Qeçax û Edîb Çelkî wek nimûne
Qadır Qeçax ve Edîb Çelkî şiirleri örnekleminde modern kürt şiirinde doğa
HAYHAT ISSA IBRAHIM IBRAHIM
Yüksek Lisans
Kürtçe
2017
Doğu Dilleri ve EdebiyatıMardin Artuklu ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RAFIK DR SULAIMAN