Modern meydan okumaya tevhid ekseninde bir cevap arayışı: Kutub, Şeriati ve Faruki örneği
The search for an answer to the modern challenge based on tawhid: The example of Qutb, Shariati, and Faruqi
- Tez No: 755538
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ VAHDETTİN IŞIK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Felsefe, Religion, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: dünya görüşü, İslam toplumu, tevhid, ümmet, Islamic society, tawhid, ummah, worldview
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İbn Haldun Üniversitesi
- Enstitü: Medeniyetler İttifakı Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Medeniyet Araştırmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 126
Özet
İslam dünyası, 19. yüzyıldan itibaren maruz kaldığı savaşlar, işgaller, sömürgecilik ve milliyetçilik akımının etkisiyle siyasi, ekonomik ve sosyal yapısında büyük değişimler yaşamıştır. Bu süreçte, İslam dünyasının farklı bölgelerinden pekçok düşünür Müslümanların problemlerini çözmek ve onların birlik ve beraberliğini tesis etmek amacıyla bazı dini kavramları anlama noktasında yeni yaklaşımlar geliştirmişlerdir. Bu çalışmanın amacı; tevhid kavramının ele alınış biçiminde, tarihi ve toplumsal koşulların da etkisiyle nasıl bir değişim yaşandığını ortaya koymaktır. Bu bağlamda, öncelikle klasik dönem kelam kitaplarından Ebû Mansûr el-Mâtürîdî'nin (ö. 333/944) Kitâbü't-Tevhîd ve Ebü'l-Muîn en-Nesefî'nin (ö. 508/1115) Kitâbü't-Temhîd li Kavâidi't-Tevhîd adlı eserleri, daha sonra klasik dönemle modern dönem arasında geçiş eseri olarak değerlendirilebilecek Muhammed Abduh'un (ö. 1905) Risâletü't-Tevhîd adlı eseri ve Said Halim Paşa'nın“İslamlaşmak”kavramı incelenmiştir. Son olarak ise XX. yüzyılda yaşamış Müslüman düşünürler olarak Seyyid Kutub (ö. 1966), Ali Şeriati (ö. 1977) ve İsmail Raci Faruki'nin (1986) ilgili eserleri taranarak onların Müslümanın hayatının tamamını şekillendiren temel prensip olarak tevhidi nasıl açıkladıkları gösterilmiştir. Zira Kutub, Şeriati ve Faruki, İslami“tevhid”doktrinini yaygın olarak tek tanrıya inanma şeklinde anlaşılan bakış açısı ile sınırlı tutmamış ve onu akidevi bir kavramdan tarih, bilgi, insan, toplum, metafizik gibi insan hayatının bütün alanlarıyla ilgilenen bütünlüklü bir dünya görüşü olarak yorumlamışlardır. Ayrıca, tevhidin gerçek anlamda hayata geçirilebilmesi için bu prensibe dayalı bir İslam toplumunun (ümmetin) inşasını gerekli görmüşlerdir. İdeal ümmet modellerini açıklarken ise hepsi geçmişe, yani ilk Müslüman nesillere referans yapmış ve sadece Müslümanlara değil bütün insanlığa hitap eden ve yine sadece Müslümanların değil insanlığın mesele ve problemleriyle ilgilenen, dinamik ve kapsayıcı bir ümmet modeli geliştirmişlerdir.
Özet (Çeviri)
The Islamic world experienced big changes in its political, economic, and social structure with the impact of wars, occupations, colonialism, and nationalism since the 19th century. In this process, many thinkers from different regions of the Islamic world developed new approaches in the understanding of some religious concepts to solve the problems of Muslims and to ensure their unity and solidarity. The purpose of this study is to show what kind of change has happened in the way that the conept of tawhid is addressed with the effect of historical and social conditions. In this regard, first Abū Mansūr al-Maturīdī's (d. 333/944) work Kitāb al-Tawhīd and Abū al-Muʻīn al-Nasafī's (d. 508/1115) work al-Tamhīd li-Qawā'id al-Tawhīd as classical kalam books; and then Muḥammad ʿAbduh's (d. 1905) Risālat al-Tawḥīd that can be considered as a transition work between the classical and the modern period and Said Halim Pasha's concept of“İslamlaşmak”(Islamization) were examined. Lastly, Sayyid Qutb (d. 1966), Ali Shariati (d. 1977), and Ismail Raji Faruqi's (1986) works were studied, and how they explained the tawhid as the main principle that shapes a Muslim's whole life. Qutb, Shariati, and Faruqi, as Muslim thinkers who lived in the 20th century, did not limit the Islamic doctrine of tawhid to the common way of thinking about believing in one god, and transformed it from a concept related to belief into a worldview that deals with all fields of human life such as history, knowledge, human, society, metaphysics, etc. Moreover, they considered the construction of the Islamic society (ummah) based on this principle to bring the tawhid to life in a real way. While explaining the ideal ummah models, they all referred to the past, in other words to the first Muslim generations; and they developed a dynamic and inclusive ummah model that appeals not only to Muslims, but to all humanity, and deals with not only the problems of Muslims but the matters and problems of humanity.
Benzer Tezler
- Vehhâbîliğin Selefî alt yapısı
Salafist background of Wahhabism
AHMET YAĞDI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULLAH NAMLI
- Libyan spring or fall: Four decades of tyranny and unity four years of fragmentation
Libya Baharı veya düşüşü: 40 yıllık tiranlık ve 4 yıllık parçalanma
ALİ ELTWENİ
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
Siyasal BilimlerKarabük ÜniversitesiUluslararası Ekonomi Politikası Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İSMAİL ŞAHİN
- Çağdaş din felsefesinde epistemolojik yaklaşımlar ve tanrı inancının rasyonelligi
The epistemological attitudes in the modern philosophy of religion and rationality of belief nn god
NEBİ MEHDİYEV
- Aksiyon mu reaksiyon mu? doğunun ortasının post/modern durumlarının yeniden okunması/inşası
Action or reaction? reading/construction of the post/modern situations of the middle of the east: Case of Iran
SHABNAM AZIZLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
SosyolojiÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiBölgesel Araştırmalar Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEVKET YAVUZ
- Sibernetik mekan deneyimleri
Cybernetic space experiences
MERVE TAŞLIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Ana Bilim Dalı
ÖĞR. GÖR. HAKAN TONG