Geri Dön

İzmirli İsmail Hakkı ile Ahmet Fuad'ın Mi'yâru'l-ulûm adlı eserlerinin karşılaştırılması

Comparison of İzmirli İsmail Hakkı and Ahmet Fuad's Mi'yâru'l-ulüm

  1. Tez No: 756118
  2. Yazar: BEYHAN TATLI
  3. Danışmanlar: PROF. DR. AHMET KAYACIK
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Din, Religion
  6. Anahtar Kelimeler: Ebherî, İsagoci, Mi'yâru'l-ulûm, Mantık, İzmirli İsmail Hakkı ve Ahmet Fuad, Ebheri, Isagoci, Mi'yâru'l-ulûm, Logic, Ismail Hakki from Izmir and Ahmet Fuad
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Erciyes Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 83

Özet

Antik Yunan geleneğinde ortaya çıkmış mantık ilminin, Aristoteles tarafından sistemli hale getirilmesi, diğer ilimlerin öğrenilmesinde önemli bir yere sahip olmuştur. Esîrüddin Mufaddal b. Ömer es-Semerkandi el-Ebherî (ö.663/1265) tarafından yazılmış olan İsagoci fi'l Mantık eseri İslam dünyasında bir geleneğin oluşmasına zemin hazırlamış ve bir gelenek haline gelmiştir. Bu geleneğe bağlı olarak hakkında birçok tercüme ve şerh yazılmıştır. Ebherî'nin İsagoci'sine şerh olarak yazılan İzmirli İsmail Hakkı'nın Mi'yâru'l-ulûm'u (1895) ile aynı esere tercüme şeklinde yazılan Ahmet Fuad'ın Mi'yâru'l-ulûm (1875) adlı eserleri ortaya koymuş oldukları düşünceleri ve buna bağlı olarak mantık konusundaki görüşlerini anlatmışlardır. İzmirli İsmail Hakkı ve Ahmet Fuad'ın Mi'yâru'l-ulûm eserlerini birbirinden ayıran en önemli özellik, İzmirli İsmail Hakkı'nın eserinin şerh, Ahmet Fuad'ın eserinin ise daha önce yazılmış olan bir esere tercüme şeklinde yazılmış olmasıdır. Bu manada yazılma amaçları açısından ikisi de birbirinden farklıdır. İzmirli İsmail Hakkı eserinde konuları ders olarak ayırmış ve yazmıştır. Ahmet Fuad ise eserin tercüme şeklinde olmasından dolayı bir bütün olarak ele almıştır. İzmirli, konuları ders olarak ayırdıktan sonra tek tek ele alarak açıklamalar yapmıştır. Hatta bazı konularda konu içeriğindeki önemli şeylere ilave açıklamalar yazmıştır. Ahmet Fuad eseri bir bütün olarak ele almış, ancak bazı önemli konularda kendi tasarrufta bulunmuştur. Bunlara bağlı olarak eserlerin incelenmesi, araştırılması ve karşılaştırılmaları hususunda çalışmalar yapılmıştır. Bu yapılan çalışmalarla mantık ilmine olan katkıları, aralarında var olan benzer veya farklı durumlar ortaya çıkarılmıştır.

Özet (Çeviri)

The systematization of the science of logic, which emerged in the ancient Greek tradition, by Aristotle, had an important place in the learning of other sciences. The work of Isagoci in logic written by Esirüddin Mufaddal b. Ömer es-Samarkandi al-Ebheri (d.663/1265), laid the groundwork for the formation of a tradition in the Islamic world and became a tradition. Depending on this tradition, many translations and commentaries have been written about it. Mi'yâru'l-ulûm (1895) by İzmirli İsmail Hakkı, which was written as an annotation to Ebheri's Isagoci, and Ahmet Fuad's Mi'yâru'l-ulûm (1875), which was written as a translation to it. They explained their thoughts and, accordingly, their views on logic. The most important feature that distinguishes İzmirli İsmail Hakkı and Ahmet Fuad's Mi'yâru'l-ulûm works is that İzmirli İsmail Hakkı's work was written as an annotation and Ahmet Fuad's work was written as a translation to a previously written work. In this sense, the two are different from each other in terms of the purposes of writing. İzmirli İsmail Hakkı divided the subjects as lessons in his work and wrote it. Ahmet Fuad, on the other hand, considered the work as a whole because it is in the form of translation. After separating the subjects as lessons, the people of Izmir discussed them one by one and made explanations. He even wrote additional explanations on important things in the content of the subject. Ahmet Fuad handled the work as a whole, but made his own disposition on some important issues. Depending on these, studies have been carried out on the examination, research and comparison of the works. With these studies, their contributions to the science of logic and similar or different situations between them were revealed.

Benzer Tezler

  1. İzmirli İsmail Hakkı'nın İsbat-ı Vacib anlayışı

    Proof for the Existence of God according to Izmirli Ismail Hakki

    AHMET HÜSREV ERDAŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Dinİstanbul Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. RIDVAN ÖZDİNÇ

  2. Yeni ilm-i kelâmda geleneğe eleştiri bağlamında hikmete yaklaşımların değerlendirilmesi

    Assessment of approaches to wisdom in new kalam regarding criticism of tradition

    BUKET ATAMAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    DinSivas Cumhuriyet Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AHMET ÇELİK

  3. Yeni ilmi kelam dönemi âlimlerinin adli ilahi ve kötülük yorumlamaları (Abdullatif Harputi, Filibeli Ahmet Hilmi, İzmirli İsmail Hakkı, Said Nursi örneği)

    The interpretation of the justice of God and evil by the representatives of the new Islamic theology age (Abdullatif Harputi, Filibeli Ahmet Hilmi, İzmirli İsmail Hakkı, Said Nursi case)

    GÜLBAHAR KIZIL ÖZORAL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    DinIğdır Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ADEM ERYİĞİT

  4. Osmanlı'dan Cumhuriyet'e geçişte yenilikçi düşünürlerin mezhep algısı

    Sect perception of the reformist thinkers in the transition from the Ottoman Empire to the Republic

    ZÜLEYHA ATEŞ KARADERE

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    DinAnkara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SÖNMEZ KUTLU

  5. Islahat sonrası Osmanlıda kelam âlimleri

    Kelam sciences in Ottoman state after the edict of islahat

    BÜŞRA ARI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    DinVan Yüzüncü Yıl Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MEHMET KESKİN