Eski Türkçede bilge kavramı
Old Turkish 'bilge' consept
- Tez No: 756584
- Danışmanlar: PROF. DR. AKARTÜRK KARAHAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Eski Türkçe, Bilge, Kavram, Kavram Alanı, Söz Varlığı, Old Turkish, Wise, Concept, Conceptual Field, Vocabulary
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 194
Özet
Bilge sözcüğü Türk dil tarihinin tüm dönemlerinde kullanılmıştır. Bilge sözcüğü Köktürk dönemi itibariyle anlam genişlemesine ve çeşitlenmesine uğramıştır. Bilge olmak kimi zaman vazgeçilemez bir vasıf olmuş, kimi zaman ise özel bir isim olarak kullanılmıştır. Bilge sözcüğü Türk dili tarihinin dönemleri boyunca yeni özellikler kazanarak kavramlaşmıştır. Temel amacımız Eski Türkçe dönemine ait eserlerde bilge sözcüğünün anlamlarını ve kavram alanını göstermektedir. Eski Türkçe döneminde yer alan Köktürk, Uygur ve Karahanlı Türkçesi'ne ait eserlerde bilge sözcüğü taranmıştır. Köktürk dönemine ait Kül Tigin, Bilge Kağan ve Tonyukuk yazıtları Uygur dönemi'ne ait Altun Yaruk, Kuanşi İm Pusar, İyi ve Kötü Prens Öyküsü, Uygur dönemine ait yapılan çalışmalardan Eski Türk Şiiri, Turkısche Turfan Text V-VIII. Anlam Bilim Açısından Eski Uygurca Şiirler (2019) Karahanlı dönemine ait Kutadgu Bilig, Atebetü'l Hakāyık, Dîvānu Lugāti't Türk ve Karahanlı Türkçesinde İlk Kur'an Tercümesi adlı eserlerden yararlanılmıştır. Bu tez çalışmasının birinci bölümünde Eski Türkçe ve dönemlerine ait eserler hakkında bilgi, ikinci bölümünde anlambilimi, anlam alanı, kavram alanı, kavramlaştırma, söz varlığı, bağlam hakkında genel bilgiler, üçüncü bölümde bilge sözcüğünün kökeni hakkında bilgi ve inceleme kısmı yer almıştır. Bilge sözcüğünün Eski Türkçedeki kullanım şekilleri ve bilge kavramını karşılayan diğer sözcükler ele alınmış, sözcüklerin kullanım sıklığı tespit edilmiştir. Tarama sonucunda ortaya çıkan neticenin sayısal verileri belirlenmiştir. Sonuç kısmında ortaya çıkan tüm veriler hakkında değerlendirme yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
The word wise has been used in all periods of Turkish language history. The word wise has led to the expansion and diversification of its meaning as of the Köktürk period. Being wise has sometimes been an indispensable quality, and sometimes it has been used as a special name. The word wise has been conceptualized by gaining new features throughout the history of the Turkish language. Our main aim is to deal with the historical change of the word wise in the works of the Old Turkish period and to show the areas where it is used. The word wise was scanned in the works in Köktürk, Uyghur and Karahanlı Turkish in these periods. Kultigin, Bilge Kağan and Tonyukuk inscriptions from the Köktürk period, Altun Yaruk, Kuanşi İm Pusar, The Good and Bad Prince Story from the Uyghur period, Old Turkish Poetry from the studies conducted in the Uyghur period, Turkısche Turfan Text V-VIII. Old Uyghur Poems in Terms of Semantics (2019) The works of Kutadgu Bilig, Atebetü'l Hakāyık, Dîvānu Lugāti't Türk and First Qur'an Translation in Karahanlı Turkish belong to the Karahanlı period were used. Information is given about Old Turkish and the works belong to these periods. In the first period, information about the origin of the word Bilge, in the second period, semantics, semantic field, concept field, conceptualization, vocabulary, context, general information, the third period includes the analysis part. The place of the word wise in Turkish, its importance, usage patterns, words in which it is a concept area and frequency of use have been determined. The numerical data of the result obtained as a result of the scanning were determined. In the conclusion period, an evaluation was made about all the data that emerged.
Benzer Tezler
- Eski Türkçede aldatma kavramı -Yeni Uygur Türkçesi ile karşılaştırılmalı-
The concept of deception in old Turkish -Comparative with the new Uighur Turkish-
SAADET SENA KARAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıPamukkale ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLGE ÖZKAN NALBANT
- Eski Türkçede fiillerin istemi (Valenz)
Valency of verbs i̇n old Turki̇c (Valenz)
İPEK İLHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimManisa Celal Bayar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SERPİL ERSÖZ
- Eski Türkçede işlevsel bağlamda çatı ekleri
Voice suffixes in functional context in old Turkish
MUHARREM YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FERRUH AĞCA
- Eski Türkçe metinlerde sıfatların eşdizimliliği
Collocation of adjectives in old Turkish texts
MUSTAFA AĞCA
Doktora
Türkçe
2020
DilbilimPamukkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLGE ÖZKAN NALBANT
- Eski ve Orta Türkçe metinlerinde çekim eki yapıları
İnflectional suffix structures in Old and Middle Turkic texts
TANJU SERBEST
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİKRET TURAN