Viranî Divanı (İnceleme-metin)
Divan of Virani (Analysis-text)
- Tez No: 757027
- Danışmanlar: PROF. DR. HÜSEYİN AKKAYA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Türk Dili ve Edebiyatı, Folklore, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Viranî, tekke şiiri, Alevi-Bektaşi edebiyatı, Virani, tekke poetry, Alevi-Bektashi literature
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 672
Özet
Viranî (diğer adlarıyla Âşık Viranî, Viran Abdal, Viranî Baba) XVII. yüzyıl başlarında yaşamış, Aleviliğin Yedi Büyük Ozan'ı arasında gösterilecek kadar halk tarafından sevilip ilgi görmüş, Hurufilik ve Ali-ilahilik inancıyla ön plana çıkan bir tekke şairidir. Hayatı boyunca söylediği şiirler ve öğütler, bugüne çeşitli edebî ürünler olarak ulaşmıştır. Tespitlerimize göre Viranî'nin Divan ve Risale olmak üzere iki eseri bulunmaktadır. Bu çalışmada, Viranî'nin bugüne kadar kesin olmayan bilgilerle aktarılan hayatına ışık tutmak; eserlerini, el yazması ve matbu kaynaklardan derleyip aktararak bilim dünyasına kazandırmak ve bu metinler üzerine incelemeler yapmak amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultultusunda öncelikle geniş bir literatür taraması yapılarak Millî Kütüphane başta olmak üzere Türkiye'deki devlet ve belediye kütüphaneleri, yurt dışında bulunan arşivler ve şahıslara ait özel arşivler incelenmiş, Viranî'ye ait olduğu düşünülen yazma ve matbu eserler değerlendirmeye alınmıştır. Bu eserlerden hareketle Viranî'nin hayatına dair bilgiler yeniden değerlendirilip bilimsel bir bakış açısıyla belirgin hâle getirilmeye çalışılmıştır. Bununla birlikte Viranî'ye ait Divan ve Risale gibi eserler el yazması niteliğindeki eserlerden başlayarak günümüzde yayımlanan çalışmalara kadar karşılaştırmalı şekilde incelenmiş, bu incelemeler çalışmada şekil ve içerik özelliklerine göre sunulmuştur. Viranî'ye dair yapılan çalışmalar ve kendi şiirlerinden hareketle edebî kişiliği hakkında çıkarımlarda bulunulmuştur. Çalışmada, bugüne kadar üzerinde yeterli bir çalışma yapılmamış olan Viranî Divanı, 18 divan nüshası, 30 mecmua ve 60 cönk yardımıyla meydana getirilmiş ve alana kazandırılmıştır.
Özet (Çeviri)
Viranî, also known as Ashik Virani, Viran Abdal, Virani Baba) is a dervish poet who lived at the beginning of the 17th century, was loved and attracted enough attention by the people to be shown among the Seven Great Poets of Alevism, and came to the fore with his belief in Hurufism and Ali-divinity. The poems and advices he spoke throughout his life have reached today as various literary products. According to our findings, Viranî has two works, Divan and Risale. In this study, it is aimed to shed light on Viranî's life, which has been conveyed with uncertain information, to bring his works to the literature by collecting and transferring his works from manuscripts and printed sources and to make evaluation on these texts. In line with this purpose, first of all, a wide literature review was made and the state and municipal libraries in Turkey, especially the National Library, archives abroad and private archives were scanned. Finally manuscripts and printed works thought to belong to Viranî, which arecollected from these sources, were evaluated. Based on these works, the information about Viranî's life was re-evaluated and made clear from a scientific point of view. In addition to this, works such as Divan and Risale belonging to Viranî were examined comparatively starting from manuscripts to the works published today, and these analyzes were presented according to their form and content features in the study. Based on the studies on Viranî and his own poems, inferences were made about his literary personality. In this study, Viranî's Divan, which has not been adequately studied until today, was created and brought to the field with the help of 18 divan copies, 30 poem majmua and 60 cönks.
Benzer Tezler
- Ali Rıza Öge'nin Bektaşî şairleri antolojisini tetkik (381-540. sayfalar)- İnceleme ve metin
The Bektashi poets anthology of Ali Rıza Öge examination ( 381-540. pages ) – Review and text
AYŞEGÜL KÜÇÜKKILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıCumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. DOĞAN KAYA
- İBB Atatürk Kitaplığı BEL_YZ_K.04434 numaralı Şiir Mecmuası (inceleme-metin)
IMM Ataturk Library Poetry Journal no. BEL_YZ_K.04434 (analysis-text)
ŞEYMA SENA ŞENER
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ ÖZTÜRK
- Ziya Bey Kütüphanesindeki 6740 no'lu Cönk üzerine bir inceleme
An analysis on 6740 Numbered Cönk of Ziya Bey Library
SERKAN DÜĞENCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Halk Bilimi (Folklor)Cumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEREF BOYRAZ
- Vîrânî Abdâl Dîvânı
Diwan of Vîrânî
HANIM BURÇİN SAĞIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Türk Dili ve EdebiyatıDokuz Eylül Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NECDET ŞENGÜN
- Vîrani Dede-Fakr-Name (inceleme-metin-dizin)
Virani Dede-Fakr-Name (analysis-text-index)
BİHTER ÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Türk Dili ve EdebiyatıDumlupınar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ALİ TORUN